Zowel in de zomer als het najaar worden we gewaarschuwd voor teken. Dat is niet onterecht, want teken kunnen je ziek maken, doodziek zelfs. Een tekenbeet hoeft daarom niet meteen gevaarlijk te zijn, maar het kan wèl! Het speeksel dat door de teek vrijkomt bij een beet kan zowel virussen als bacteriën bevatten. Als dat een virus is zoals het tekenencefalitis-virus, dan kun je daardoor een hersenvliesontsteking krijgen. Dat wordt TBE genoemd. Krijg je te maken met de bacterie Borrelia burghdorferi, dan kan je de ziekte van Lyme krijgen. Niet elke beet veroorzaakt ziekte, want het lichaam maakt ook zelf antistoffen aan.
Meestal zit de bacterie in het darmstelsel van de teek. Pas als die overgaat naar zijn speekselklieren, kan die in jouw bloedsomloop terecht komen en je ziek maken. Vandaar dat het belangrijk is om telkens je een wandeling gemaakt hebt in de natuur, je blote huid helemaal te controleren en een eventueel vastzittende teek helemaal te verwijderen. Dat doe je met een speciale tekentang, niet met een sigaret, een aansteker, of met de vingers maar met een speciaal tangetje. Seffens meer daarover.
Let op: teken zijn geen zeldzaamheid meer, ook niet bij ons, ook niet in Vlaanderen. Vroeger merkte je dat enkel in bosrijk gebied of in weilanden, maar een teek kan zelfs in je eigen tuin belanden. Ook dieren kunnen last krijgen van teken en ook overbrenger zijn van een teek.
Tekenbeten en de ziekte van Lyme komen steeds vaker voor bij mensen die naar bosrijke streken op reis gaan. Ook in onze Ardennen en Kempense bossen komt de teek voor. Je kan dus tijdens een wandeling al het slachtoffer worden van een tekenbeet en dus is er een kans om de ziekte van Lyme te krijgen. Maar je kan dat best voorkomen. Ook opletten voor je huisdieren, ze kunnen ook besmet worden.
En je kan ze eigenlijk overal opdoen: in de tuin, wei en bos. De teek is een sluw beestje en laat zich gewoon op je vallen en wroet zich vast onder de huid met zijn bloedzuigende snuit. Je merkt er niets van en je kunt er ongemerkt langere tijd mee rondlopen. De teek wordt namelijk aangetrokken door de lichaamswarmte van mens en dier en merkt dat al van op afstand, vandaar… Het risico op infectie wordt steeds groter risico en wordt thans al geschat van 1 op 3. Het grootste gevaar is de ziekte van Lyme.
Vaak wordt de fout gemaakt om de teek zonder meer te verwijderen, desnoods met een aansteker, of met ammoniak om de teek te verdoven zodat die van de huid afgetrokken kan worden, maar daardoor blijft de kop van de teek vaak onder de huid zitten. Enkel de arts kan nadien deze onderhuidse angel door een insnede verwijderen… leuk is anders. De teek wordt trouwens ook verschrikt door de poging om hem te verwijderen en als reactie op de pijniging spuit hij zijn besmette darminhoud meteen onder de huid rechtstreeks in de bloedbaan. Het is van belang de volgende dagen de symptomen goed in de gaten te houden. Is er kans op besmetting, dan kan een gerichte antibioticakuur helpen.
Toch bestaan er specifieke toestelletjes die je in de apotheek kan aanschaffen om de teek, met angel en gif en al probleemloos van de huid te verwijderen. Het toestelletje is bedacht in Zweden, waar men al wat ervaring heeft met tekenbeten. Het kleinste kind is daar gewaarschuwd en kan probleemloos een teek verwijderen. In de plaats van scherpe pincetten en tangetjes, hebben ze een pen ontwikkeld waaruit een koolstof lassootje komt dat in een speciale vorm gebogen is. En aangezien het van koolstof is gemaakt, is het ijzersterk. Het lusje wordt over de teek geschoven en zet de teek klemvast zonder hem te pijnigen. Door dit systeem wordt de teek altijd met kop en al uit de huid verwijderd. Vrijwel pijnloos en moeiteloos te verwijderen zowel bij kinderen, volwassenen als dieren. De zogenaamde nimfjes of kleine teekjes kunnen op die manier ook zonder problemen verwijderd worden.
Ook honden en katten kunnen het slachtoffer worden van tekenbeten en je wandeling in de Ardennen of de Kempense bossen kan eindigen in een tekenbeet. De teken kiezen vaak gevoelige plekjes uit bij de dieren: de buik, de streek rond de ogen, omdat die zones het warmst zijn. Bij de mens laten ze zich vaak op armen of benen vallen. In elk geval kan je best nadat jij of een van je gezinsleden aangevallen werden door een teek toch naar de dokter gaan, zelfs al heb je de teek helemaal verwijderd. De arts zal controleren of er niets meer in de huid aanwezig is. Als je weken na je vakantie in het bos of de heide of in de weiden, toch een rode kringvormige vlek op armen of benen merkt, kan je ook best naar de arts, want dat kan de voorbode zijn van de ziekte van Lyme. In het beginstadium is er niets aan de hand, maar de ziekte moet wel worden verzorgd, want anders tast die op een paar jaar tijd het complete zenuwstelsel aan. Vergeet niet dat de ziekte van Lyme de meest voorkomende tekenziekte is in België. Per jaar zijn er ongeveer 1000 slachtoffers in ons land. Wordt de teek binnen de 24 uur verwijderd, dan is de kans op besmetting heel klein. Dus moet je jezelf en je huisdier goed controleren als je in de natuur bent geweest. Ga je wandelen in bos of in weiland, dan is het verstandig om zo weinig mogelijk huid onbedekt te laten: een lange broek, lange mouwen, geen blote hals, nauw aansluitende hemden, of bloes. Hoe minder huid bloot, des te minder kans op besmetting.
En welke symptomen mag je verwachte na een beet: rode kringvormige uitslag met een witte rand rond, griepachtige verschijnselen, sufheid. Ga meteen naar een arts! Maar hier geldt uiteraard ook zoals bij alles: voorkomen is beter dan genezen!