Je haar kleuren is tegenwoordig een alledaags gebeuren. Vrouwen kleuren dat het een lieve lust is, maar het procedé vindt langzaamaan ook ingang bij mannen: grijs bestaat niet meer, althans voor de haarkleur. In het kapsalon kunnen ze ervoor zorgen dat je na een uurtje als blondje, als brunette, als ravenzwartje te voorschijn komt. Veel artsen maken zich daar zorgen over: een vrouw die maandelijks het haar laat kleuren zou haar risico op blaaskanker verdubbelen. Zelfs de Europese commissie liet de relatie tussen haarkleurmiddelen en blaaskanker onderzoeken. De arylaminen zouden daar de oorzaak van zijn. De Amerikaanse FDA verbood al een aantal kleurende haarverven. Hoe kan je nog veilig kiezen tussen zwart, bruin, blond, grijs of… blaaskanker? Maar Belgische profs maken er zich niet te veel zorgen over.
Het alarm begon toen Californische onderzoekers bekend maakten dat vrouwen die minstens een jaar lang ééns in de maand permanente haarverf gebruikten, dubbel zoveel risico hadden op blaaskanker dan vrouwen die dit product niet toepassen. Vrouwen die vijftien jaar lang hun haar verven maken driemaal zoveel kans op blaaskanker, terwijl kappers vijfmaal zoveel gevaar lopen. Ook kappers zouden 50% meer kans op blaaskanker hebben. Nieuw onderzoek wees evenwel uit dat genetische aanleg ook een rol speelt. Het gebruik van andere types haarkleurmiddelen, zoals tijdelijke kleurshampoos, of natuurlijke preparaten op basis van henna, noten, koffie enz… wordt niet in verband gebracht met kanker. Toch behoren haarkleurmiddelen tot de best onderzochte cosmetische producten.
De organisatie voor Cosmetic, Toiletry en Fragance vond dat dit onderzoek niet juist is uitgevoerd. Er is naar aantal en duur van het gebruik van haarverf gekeken, terwijl juist de kleur de belangrijkste risicofactor is. De hoeveelheden chemicaliën verschillen namelijk sterk per kleur.
We worden door onze levenswijze te veel met oxidanten geconfronteerd en dat gebeurt ook met de bleekmiddelen en kleurmiddelen voor het haar. Maar roken is nog gevaarlijker voor vrouwen dan het kleuren van de haren.
Niet kankerverwekkend?
Niet iedereen is het met de alarmerende berichten eens, zelfs niet in de USA waar de eerste alarmkreten te horen waren. Volgens Dr. Holly kon door het gebruik van blijvende of permanente haarverf de kans op (niet-Hodgkin) lymfekanker niet worden aangetoond. Ook niet voor blaaskanker. De onderzoekers onderzochten het haarverfgebruik van 2.544 mensen, waaronder zich ook (niet-Hodgkin) kankerpatiënten bevonden. In de groep zonder kankerverschijnselen gebruikte 56% van de vrouwen haarverf. Dit was gelijk aan het gebruik van haarverf bij vrouwen in de groep waar kanker heerste. Toch werd door de Amerikaanse Food and Drug Administration een aantal haarverfproducten verboden omdat ze mogelijk kankerverwekkend waren. Volgens Dr. Holly kan een verband tussen kanker en het gebruik van haarverf niet worden aangetoond en is de volksgezondheid met een bijna te verwaarlozen risico in het geding. Ze publiceerde haar zienswijze in de American Journal of Public Health.
Wie zijn haar wil kleuren, kan kiezen tussen een natuurlijke of een chemische haarverf. Met een chemisch product, kun je de kleur gemakkelijker sturen. Het nadeel is echter, dat chemische middelen de structuur van je haar kunnen aantasten. Bij één tot twee behandelingen per jaar wordt er nauwelijks schade toegebracht aan je haar. Maar als je je haar meerdere keren met een chemisch product laat behandelen, kan dit het haar op den duur ruïneren. Bovendien komen stoffen via kleine scheurtjes in de hoofdhuid toch in de bloedbaan terecht, uiteindelijk in de lever, tenslotte in de blaas en daardoor ontstaat de vrees voor blaaskanker.
Gevaarlijk of niet?
Volgens deskundigen zijn bepaalde haarverven toch kankerverwekkend omdat ze via de huid in de bloedbaan terecht komen en zich in de DNA-spiraal nestelen, zich opstapelen in het borstweefsel en volgens sommigen ook in de blaas. Natuurlijke haarverven zoals henna hebben dit nadelig effect niet en gelukkig zijn er steeds meer kapsalons die overschakelen op natuurlijke kleurende producten. Bleekmiddelen of ontkleurende producten zoals waterstofperoxide zijn op zich al oxidant-promotoren en zijn voor de huid geen goede zaak. Het zijn goede ontsmettingsmiddelen, want bacteriën kunnen er niet in overleven, maar het omringende huidweefsel gaat er eveneens aan kapot.
Het effect van haarverf op borstweefsel was al langer bekend, maar er is meer onderzoek nodig in verband met de blaas. Blaasepitheel is zeer gevoelig weefsel en de restanten van metabolieten die onschadelijk worden gemaakt in de lever en via de nieren worden geëlimineerd, komen uiteindelijk in de blaas terecht.
Esters, acrylaten en loodrestanten die in sommige cosmetica verwerkt worden, belanden aldus op dit gevoelig weefsel, met alle gevolgen vandien. Er is ernstige detoxificatie nodig om dit weer goed te maken en dit kan niet via de voeding alleen. Vandaar het belang van antioxidanten zoals vitamine C, E en nu ook D. Maar bovenal is voorzichtigheid nog het beste.
Vooral mannen
Blaaskanker komt vooral bij mannen voor en niet bij vrouwen. Dat is al geruststellend met betrekking tot de producten voor het kleuren van de haren. Een prof urologie van de Gentse universiteit: “Ik heb nooit het verband kunnen leggen tussen het optreden van blaaskanker en het gebruik van haarkleurverven, vooral niet, omdat van de patiënten met blaaskanker slechts 1 op de 30 een vrouw was. De grote meerderheid waren mannen. Ik zag wel een zeer duidelijk relatie met de verfindustrie. De conclusie is dus wel duidelijk dat stoffen in verven tumoren in de blaas kunnen veroorzaken.
Nitrosamines veroorzaken eveneens blaaskanker, die kunnen o.m. ontstaan door omzetting van bepaalde producten in de voeding. Dat waterstofperoxide, of bepaalde bleekmiddelen deze kankervorm zouden veroorzaken is niet bekend.
Prof D.: „Ik zag wel dat als een vrouw blaaskanker kreeg, ze altijd een rookster was. Ik heb nooit blaaskanker bij een vrouw ontdekt die niet rookte. De relatie met haarverf zal dus wel niet zo significant zijn als die met tabak.
Het syndroom is genoeg bekend bij mensen die werken in carrosserieën in de auto-industrie: stoffen in verven zijn vaak fataal voor de mannelijke vruchtbaarheid. Esters, acrylaten en stallaten kunnen cancerogeen zijn. Ftaalzuur wordt soms toegevoegd aan cosmetica om een langere houdbaarheid te garanderen en daarvan is bewezen dat het kankerverwekkend is. Feit is dat roetstoffen zeker invloed hebben op de blaas en kanker veroorzaken. Je kan bijna van een beroepsziekte spreken bij schouwvegers. Van kunstmatige blondjes is dat niet te zeggen.
Meer borstkanker
Prof. B heeft als kankerdeskundige talloze kankerpatiënten onderzocht. „Ik heb genoeg slachtoffers met borstkanker gezien en jammer genoeg heel veel kapsters met borstkanker, vooral blonde! Die gebruiken meer blekende middelen en andere kleurstoffen.”
“Het zou goed zijn om daarop eens onderzoek te doen in de plaats van de relatie met blaaskanker te onderstrepen. Ik zal niet ontkennen dat er een relatie met blaaskanker bestaat, want arbeiders in de industrie waar met aniline gewerkt werd, krijgen vaker blaaskanker… maar voor mij lijkt ze significanter te zijn met borstkanker. Men zou trouwens de hele cosmeticasector moeten doorlichten, want ik vind het alarmerend hoeveel jonge zangeressen en vedetten het slachtoffer worden van borstkanker.”
Natuurlijke kleurmiddelen zoals henna?
De prof: „Ik heb nooit één geval van kanker gezien als gevolg van het gebruik van henna. Als je ziet hoeveel henna op de blote huid gebruikt wordt door Arabische vrouwen, moeten we ons daar geen zorgen over maken. Ze smeren elke dag henna op de oogleden, een stuk huid dat bijzonder gevoelig is, en toch krijgen ze geen kanker. Ik maak me meer zorgen over koolwaterstoffen, nitrosamines, stoffen die ook in de voeding terecht komen zoals de pesticiden en die een hormoonachtige werking hebben. Dat men daar maar eens onderzoek naar doet. Hoe komt het trouwens dat de Egyptische man evenveel borstkanker krijgt als een vrouw bij ons, terwijl het bij ons amper vermeld wordt?
Ik geloof dat voeding zeker even goed moet onderzocht worden als cosmetica en dat we er alles moeten aan doen om jonge meisjes te beschermen tegen hormonen en hormoonachtige stoffen. Vooral in de puberteit en ook in de menopauze gebeuren dingen in het lichaam waar je het toeval niet mag uitdagen!” Conclusie: Voorzichtigheid en gezond verstand kunnen nooit kwaad. Als je het haar wil verven, doe het niet te vaak en gebruik liever natuurlijke haarverven en wees voorzichtig met blekende stoffen… niet zozeer vanwege het risico op blaaskanker, maar voor de veiligheid van het borstweefsel. En een gezond zwartje is toch beter dan een ziek blondje?