Ouderen herinneren zich beslist nog de smaak van zogenaamd hoestsnoepjes uit hun jeugd. Ze smaakten naar tijm en zoethout. Grootmoeders vertelden dat het een ideaal en gezond snoepje was dat je tegen winterse hoest, verkoudheid, vallingen en snotneuzen kon beschermen. En dat was ook wel zo. De smaken waren niet enkel verankerd in een suikerbolletje, maar de echte tijmsnoepjes waren gemaakt op basis van honing. Een dubbel voordeel want zowel tijm als honing zijn ideaal tegen winterse hoest en kriebel in de keel.
Niet enkel in de Provence, maar ook bij ons kun je tijm gemakkelijk kweken en gebruiken. Het is een ideale plant bij hoest, verkoudheid, griep en ongemakken aan de spijsvertering.
Tijm staat al langer bekend als een slijmverdunner, zodat die gemakkelijker kan worden opgehoest. Een vastzittende hoest wordt daardoor een productieve hoest en dat betekent ook dat het lichaam de toxines en microben sneller elimineert.
Gezonde gastronomie
Tijm is niet enkel een prachtig heestertje dat in elke tuin past, het is ook een bijzonder gewaardeerd kruid in de keuken en in de geneeskunde kent het ook talrijke schitterende toepassingen.
Tijm werd door de Franse gastronomie in vele heerlijke gerechten gepromoveerd.
Voor Grieken en Romeinen was het een heilige plant, maar voor ons is het een onmisbaar kruid in de keuken geworden, terwijl het in de kruidenapotheek een verdiende plaats moet krijgen. Voor de luchtwegen zowel voor kinderen als volwassenen is het nog altijd een onovertroffen verkoudheidskampioen.
Wilde en gekweekte tijm
Van tijm bestaan wel meer dan driehonderd soorten. Toch is het vooral de echte tijm of Thymus Vulgaris die we op het doorsnee kruidenrek aantreffen. Dit is eigenlijk de gekweekte vorm van de wilde tijm, de Thymus Serpyllum, die ongeveer dezelfde eigenschappen bezit. De naam Serpyllum dankt het kruid aan de manier van groeien: als een slang over de grond.
Het woord tijm is afgeleid van het Griekse thymos wat staat voor moed en kracht. De Grieken merkten immers dat een hoop bezige bijen vaak rond deze plant zoemden en naarstig honing verzamelden. Zo kwam het dat tijm het symbool werd van ijver en werklust maar ook van dapperheid en zelfopoffering.
De plant werd door de Grieken en Romeinen als heilig beschouwd en vaak gebruikt bij godsdienstige plechtigheden. Romeinen deden ook tijm in het badwater om daaruit moed te putten. De vrouwen borduurden tijmtakjes op de kledij van de ridders als teken van dapperheid. Een legende wil dat tijm eigenlijk staat voor de tranen van de mooie Helena van Sparta die door de goden werden omgevormd tot blaadjes om de onverschrokken krijgers te helpen en al hun kwalen te verdrijven.
Tegen hoofdpijn en slangenbeten
In het rijtje kruiden dat al sinds mensenheugenis wordt gebruikt als geneesmiddel, neemt tijm een belangrijke plaats in. De oude kruidengeleerde Plinius vond dit bijvoorbeeld het uitnemende middel tegen slangenbeten en hoofdpijn. Later werd tijm ook al eens het antibioticum van de arme genoemd.
Tijm bevat inderdaad een krachtige antiseptische of ontsmettende stof die thymol heet en zowel bacteriën als schimmels doodt.
Aangezien tijm zowel ontsmettend als slijmverdunnend werkt, vormt het een probaat middel tegen infecties van de luchtwegen. Wie gevoelig is voor verkoudheden en griep kan zelfs preventief elke morgen een kopje tijmthee drinken.
Giet op een takje tijm of een theelepel gedroogd kruid een kopje kokend water en laat gedurende 10 minuten rusten. Zo verkrijg je een gezonde hoeststillende kruidenthee.
- Tijm is daarom ook een veel voorkomend ingrediënt van hoestsiropen.
- Is je tandvlees ontstoken of heb je last van schorre keelpijn, gebruik het aftreksel van tijm dan als spoelmiddel of gorgeldrank.
- Tijmthee helpt ook bij slechte adem, verminderde eetlust en vertraagde spijsvertering.
- Tijmthee verdrijft darmgassen en biedt soelaas bij krampen.
- Uitwendig lenigt een kompres met tijm reumatische pijn.
- Waarschuwing: aangezien tijm de doorbloeding van de baarmoeder stimuleert, gebruik je bij zwangerschap beter niet te veel tijm en zeker geen tijmolie.
Bakerpraatjes over tijm zijn er natuurlijk ook en de volkswijsheid of volkse geschiedenis herinnert ons aan een gebruik in Schotland.
In 1663 werd er een soep met tijm gemaakt die wel een zeer bijzondere eigenschap had: ze kon je plots van je verlegenheid afhelpen. De Schotten durfden zich trouwens al eens wat moed indrinken, en niet met whisky maar met een gezond kopje tijmthee.
Een gezond tijmbad
Tijm kun je op verschillende manieren gebruiken: als hoestsiroop, als kruidenthee, als toekruid in de keuken, maar ook als aftreksel in een heerlijk winters bad.
Dompel je daarom eens onder in een heerlijk geurend tijmbad. Het helpt bij koorts, migraine, hoofd- en reumapijnen. Overgiet 250 g tijm met een 1iter kokend water en laat 20 minuten trekken. Zeef, doe het aftreksel bij het badwater en geniet. Met een eetlepel tijmolie lukt het ook. Goed verdunnen, welteverstaan!
Bijenlokker
Aan het aroma van tijm kunnen bijtjes en vlinders moeilijk weerstaan. Wie deze “bestuivers” dus in zijn tuin wil halen, moet vast enkele tijmplantjes voorzien. Tijm levert trouwens zeer lekkere honing op en dat zullen de imkers zich geen tweemaal laten zeggen. Bovendien is tijmhoning ideaal tegen verkoudheden en bij hoest. Je vindt deze honing beslist in de reformwinkel of de apotheek.
In geen enkel kruidentuintje dat zichzelf respecteert mag deze grijze kussenvormige plant die tot de familie van de lipbloemigen behoort dan ook niet ontbreken.
De echte tijm is een doorlevende struik die trouwens ook een mooie bodembedekker en een goede rotsplant vormt. Tijm verlangt naast veel zon ook naar droge, zanderige en kalkhoudende grond die goed het water doorlaat. Ook in potten gedijt tijm prima.
Je kunt tijm zaaien, maar wie snel resultaat wil, komt bedrogen uit. Koop dus liever enkele plantjes die je diep genoeg in de aarde zet. Vermeerderen doe je door de plant te scheuren. Van mei tot september draagt tijm lichtpaarse bloempjes. Wie tijm wil drogen, oogst best voor en tijdens de bloei in de zomer.
Wie ongedierte uit zijn broeikas wil weren doet er goed aan hier en daar enkele takjes tijm, als antiseptisch kruid te leggen.
Maar tijm doet meer dan enkel beschermen tegen hoest en winterse kwalen van de luchtwegen. Het is een antibacteriële scherpschutter, bovendien ook nuttig voor de spijsvertering.
Ideaal in de keuken
Tijm heeft een vaste plaats in de wereld van de gastronomie. Dit kruid is, samen met laurier en peterselie, een onmisbaar ingrediënt van het bekende „Provençaalse garni” van de Franse keuken. Dit kruid kan, net zoals het bonenkruid, peper vervangen. Vette vlees- en vissoorten en zware groenten verteren gemakkelijker met tijm. Tijm smaakt ook heerlijk bij champignons en aubergines. Je kan er olijfolie of azijn mee kruiden. Tijm is bovendien antiseptisch en gaat bederf tegen. Een takje tijm bij de kaas voorkomt schimmelvorming.
Provençaalse saus
- 3 grote tomaten
- Verse kruiden,
- Tijm
- 1 teentje knoflook
- 1 sjalotje
- Eventueel een scheutje witte wijn
- Eventueel enkele druppels tabasco,
- Olijfolie
- Peper
- Zout
Pel de sjalot en snipper hem fijn. Verhit wat olijfolie in een pan en bak de sjalot tot die glazig wordt. Pel de tomaten, snij ze in stukken en ontpit ze. Doe de tomaten bij de sjalot en kruid met peper, zout en de Provençaalse kruiden (vervangen door tijm). Wie van pikant houdt, kan de saus met enkele druppels tabasco op smaak brengen. Je kan de saus ook wat sappiger maker met een scheutje witte wijn, maar echt nodig is dat niet. Pel het teentje knoflook en pers het bij de saus.
Voeg de fijngesneden verse kruiden er op het einde aan toe.
Deze saus smaakt onder meer overheerlijk in een ovenschotel.
Maar tijm is vooral een vriend die je zal bijstaan tegen winterse ongemakken: verkoudheid, griep, lastige maag.
Je kunt natuurlijk ook een kant-en-klaar preparaat gebruiken op basis van honing en tijm.
Een tip: Prosan Forte van Fytobell. Je vindt Prosan Forte van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 3079-597.
Of je kunt Prosan Forte van Fytobell ook online bestellen via www.fytobell.be of via www.boverte.com.
Je hoest wordt meteen weer milder en verdwijnt spoedig.