Denk niet dat het enkel anderen overkomt: huidkanker bedreigt iedereen. Het werd al langer duidelijk gesteld door prof. Dr. ’tKindt van de Gentse universiteit: de zonnebank is gevaarlijk, het aantal huidkankers stijgt in ons land en als men er niet tijdig bij is eindigen deze gevallen vaak fataal. Ook te veel en te vaak onbeschermd in de zon gaan liggen kan huidkanker veroorzaken. De trendy gewoonte om er als blanke, bruin of bijna zwart te willen uitzien is dus enkel ingegeven door modegrillen en heeft niets meer met gezondheid te maken. Integendeel, de gezondheid wordt er ernstig door bedreigd. Bovendien mag niet vergeten worden dat de huid een bijzonder goed geheugen heeft. Vroegere mishandelingen worden onthouden en gewoon bij de nieuwe slechte gewoonten gevoegd, tot… het onvermijdelijke gebeurt. Hoe kunnen we huidkanker voorkomen en toch gezond blijven en in de zomer niet in de kelder hoeven te vluchten?
Vitamine D
Tientallen jaren geleden werden magere, bleke kinderen die om de haverklap een verkoudheid of een besmettelijke ziekte hadden in de zon gezet. Zelfs in sanatoria werden zonnebadkuren tot een regel gesteld. Het zonlicht zorgt inderdaad voor de vorming van vitamine D in de huid. Daardoor verhoogt de weerstand, verbetert de densiteit van het bot en krijgen kinderen sterke tanden. Vroeger beschouwde men zonnekuren als een therapeutische oefening, dat wil zeggen, men ging slechts in de zon zitten op voorschrift, als het nodig was voor de gezondheid. Want de zon werd in grote mate als een vijand beschouwd. Een blanke niet-gebruinde huid was trouwens een teken van welstand. Het waren slechts de boeren en de arbeidslieden die het niet te breed hadden die de hitte van de zon moesten trotseren en dus bruin waren. Adellijke dames beschermden zich trouwens tegen de zon met een parasol als ze gingen wandelen, om toch maar hun gave blanke huid te bewaren.
Te lang je huid aan de zon blootstellen geeft enorme risico op huidkanker, want de huid heeft een geheugen. Vooral jonge kinderen zijn erg gevoelig. Hier wordt mogelijks de basis gelegd voor huidkanker op latere leeftijd. Ook de zonnebank is gevaarlijk.
Daar is thans veel verandering in gekomen. Er gebruind uitzien, wordt als een teken van welstand beschouwd, want dat betekent dat men zich een zonnevakantie kon veroorloven. Bovendien moet de zonnebank ook het ontbreken van verre vliegvakanties compenseren, zodat velen eruitzien als halve zwarten. Gezond is anders, want nooit tevoren nam een ziekte zo’n hoge vlucht als nu: de huidkankers nemen onrustbarend grote vormen aan. Enkel jijzelf kan daar iets aan doen, door de ziekte te voorkomen.
Snelst groeiende ziekte
De snelst groeiende ziekte met fatale afloop de laatste jaren is ongetwijfeld huidkanker. In de beginfase zijn er gelukkig nog mogelijkheden. Van zodra je roodheid merkt en een huidwonde die niet snel geneest, moet je meteen naar de dokter. Dan kan er nog geopereerd worden. Van zodra er uitzaaiingen zijn, kan het fataal worden. De ziekte slaat bliksemsnel toe: de jonge mensen overlijden vrij spoedig. Het is totaal verkeerd onbezonnen te zonnen: de gevolgen zijn vaak onherroepelijk dramatisch.
Huidkanker begint eigenlijk op een onschuldige wijze: een soort wratje, een kleine verwonding op de huid, meestal op een gevoelige plek: de hals, de schouder, de borst. Meestal ook verergert het verschijnsel na een zonnebad en treedt het voor het eerst op tijdens of na de zomer, maar ook hier kan in de regel een afwijking bestaan. Typisch is dat het zweertje jeukt, rood ziet, soms begint te bloeden, maar vooral niet wil genezen. Er volgt een snelle uitbreiding en nadien kan de kwaadaardige uitzaaiing bliksemsnel voortzetten.
Ook moedervlekken die uitbreiden, of wratten die groeien moeten als verdacht worden beschouwd. Mag je dan niet in de zon? Natuurlijk wel, maar niet zoals veel mensen de jongste jaren een zonnecultus hebben opgezet.
Uv-licht en kanker
Er zijn drie soorten Uv-stralen van de zon afkomstig. De UV-C-stralen waar het minst over wordt gezegd, zijn de gevaarlijkste. Ze zijn rechtstreeks kankerverwekkend. Het grootste deel ervan wordt tegengehouden door de ozonlaag van onze atmosfeer. Daarom ook is het zo gevaarlijk mocht de ozonlaag verdunnen of verdwijnen. De tweede vorm is UV-B. Deze stralen bereiken ons wel en worden vergezeld van infrarood. De infraroodstralen zijn de aangenaamste, ze geven een warm gevoel en hebben de langste golflengte, ze zijn weinig schadelijk. UV-B stralen verdikken de huid, een beschermende reactie van onze huid en ze maken ook de huid rood. Is de bestraling te langdurig, dan treedt verbranding op.
Gebeurt het zonnen geleidelijk en beperkt, dan verandert de roodheid in een bruine verkleuring, een pigmentering door de melanine in de huid, wat ook een beschermend effect heeft. UV-B-stralen drogen wel de huid uit, hebben een verouderend effect omdat de elastine breekt. Tenslotte zijn er nog de UV-A-stralen. UV-A-stralen hebben geen verdikkend effect van de huid, maar enkel een bruinend effect. De zonnebank kan dus helemaal niet als een bescherming voor de zonnevakantie worden beschouwd, aangezien de huidverdikking er niet bij is. Maar de UVA- stralen van de zonnebank drogen de huid wel uit en breken de elastine. Door de zonnebank treedt dus wel een vroegtijdige veroudering op en lijkt volgens de jongste gegevens eveneens kankerverwekkend te zijn.
Prof. ’t Kindt was hier heel duidelijk in: „We hebben de zonnebank niet nodig, ze heeft geen therapeutisch nut, en voor wie er onverstandig gebruik van maakt kan kanker het gevolg zijn.” Met andere woorden: mijd de zonnebank, kom er zo weinig mogelijk op. Een paar keer kan misschien geen kwaad, maar wie kent de gevoeligheid van zijn huidtype perfect, wie weet wanneer het geheugen van de huid is volgeschreven en er kwaadaardige woekeringen ontstaan? Wie er dus te veel van proeft, krijgt huidkanker!
Zinloos risico
De zonnebank is compleet zinloos, het heeft enkel een cosmetisch effect, dat uiteindelijk de gezondheid van de huid beschadigt. Zo simpel is dat! Het geheugen van de huid zorgt ervoor dat de bestraling wordt opgeteld. Dat wil zeggen dat als je een bepaalde dosis bereikt hebt die gevaarlijk wordt, dat niet meer kan worden weggewist. Kinderen die in hun jeugd heel veel in de zon hebben gezeten, zullen later dubbel moeten opletten. Zij zijn de eerste slachtoffers van huidkanker.
Ouderen die vroeger veel van uitgebreide zonnebaden hebben genoten, moeten zich op latere leeftijd echt beperken en een beschermingscrème met hoge factor gebruiken. Dat doen we beter allemaal.
Er per se bruin willen uitzien is een modetrend en heeft niets met gezondheid te maken, wel in tegendeel. Het is namelijk zo dat onder invloed van het Uv-licht een aantal fotosensibele producten van de cholesterinesoort ontstaan in de huid, daaronder ook Cholesterinalfa-oxide, een kankerverwekkende stof. Volgens onderzoeken hebben de vitamines E en C een beschermende invloed, maar hoe dan ook is de schadelijke invloed van ultraviolet licht duidelijk vastgesteld. Niet te veel en te lang in de zon is dus zeker geen overbodige raad. Vooral de felste uren van de middagzon in de zomer moeten worden ontraden. Is het u nog niet opgevallen dat autochtone bevolking in zuiderse zonnige vakantieoorden, altijd met grote hoeden, een parasol of een grote hoofdbescherming buiten komt als ze in de zonneschijn moeten werken of zich willen verplaatsen? Het zijn maar de vakantiegangers die per se hun gevaarlijke dosis zonneschijn moeten opdoen. We hebben het hier trouwens maar over één enkel aspect van het zonnebad gehad, namelijk de kankerverwekkende eigenschappen van Uv-licht, terwijl de zon ook dodelijk en gevaarlijk kan zijn op andere terreinen: zonnesteek, een collaps door een bloedsaandrang naar de hersenen, een complete ontregeling van de temperatuurbeheersing van het lichaam kunnen ook doodsoorzaken zijn. Vandaar: crème of melk met hoge beschermingsfactor geregeld toepassen, zonnebank vermijden en de meest intense uren zonneschijn van de dag vermijden. Zeker niet stilliggen in de zon, maar bewegen. Op die manier blijf je gezond.