„De jeugd studeert niet goed meer, kan dat ook niet, want ze eet niet goed,” beweerde een tijd geleden de voedingsdeskundige van de kankerliga. „Bovendien wordt op die wijze de poort geopend voor ziekten in de toekomst.” Uitspraken om van te schrikken natuurlijk, maar ze zijn waar. Daar komt dezer dagen nu een aspect bij: “de jeugd ziet het niet meer zitten”, dat zeggen veel directeurs van onderwijsinstellingen. De tijd is daar niet vreemd aan. Wat veel ouderen denken, zeggen ook de jongeren: “wat voor zin heeft het allemaal nog, wat gaat de toekomst brengen, waarvoor moeten we nog studeren”.
Dat zijn eigenlijk best wel bang makende uitspraken van gedesinteresseerde jongeren, maar ook van jongelui die gedemotiveerd worden door de tekenen van de tijd.
Er is natuurlijk corona met zijn verwarde uitleg vaak, met zijn chaotische maatregelen soms, met zijn politieke onwil, onkunde en instabiliteit. Wetenschappers die elkaar voortdurend tegenspreken, of die aan belangenvermenging doen en gesubsidieerd worden door big farma, of die gedicteerd worden door politieke belangen. Je zou voor minder wanhopen. De uitzichtloosheid van de tijd, het ontbreken van toekomstperspectief, de rampen die over de wereld razen: van overstromingen tot hittegolven, van tyfoons tot aardbevingen. En dan het tromgeroffel van de oorlogsmachine, de massale troepen die worden voorbereid … waarvoor? Het ziet er niet goed uit. Veel ouderen met ervaring concluderen dan ook dat de wereld er niet goed voorstaat. Hoe wil je dan jongeren nog motiveren om zich voor te bereiden op een toekomst die onduidelijk is.
Boterhammetjes meebrengen naar school: zou heel wat beter zijn voor de schoolgaande jeugd die thans al te gemakkelijk gebruik maakt van fast- en junkfood.
Gezag nodig
Veel ouders ontbreekt het ook aan gezag en de zin om hun gezin door moeilijke tijden te loodsen. Vaak zien ze het zelf niet, maar vaak ook ontbreekt het in het gezin aan stabiliteit, aan ethische regels, aan afspraken die zinvol zijn en erop gericht zijn om het hele gezin en ieder lid daarvan gelukkig te maken en gezond te houden, voor te bereiden op een leven dat aangenaam en zinvol is.
Jongeren willen opgevoed worden, maar vaak worden ze aan zichzelf overgelaten en moeten ze zichzelf opvoeden. Sommige groeperingen propageren dat ook. De vraag is hoe moet je ervaring opbouwen zonder ervaring, zonder kennis, zonder motief.
En dan is er de gezondheid van de jongeren die vaak lamentabel is. Er is allereerst het psychische en emotioneel element, maar ook het fysieke aspect.
De immuniteit wordt ondermijnd niet enkel door stress, maar beslist ook door slechte voeding, junkfood, te veel suikers en slechte vetten, te weinig beweging en dan maar hopen dat de geneeskunde het met een pilletje of een prik kan oplossen?
Een waanzinnige tijd dus. Maar hoe los je dat nu echt op?
Slappe jeugd
De jeugd wordt niet enkel zwaarlijviger en groter, maar ook slapper en met minder uithoudingsvermogen. Sommige sportverenigingen slaan alarm omdat de sportieve prestaties van de doorsnee jongere erop achteruitgaan. Leraars van de turnklas in de middelbare scholen zien dat trouwens ook. En niet alleen in sportvakken lijkt er een malaise te bestaan, ook in het algemeen wordt door leraars geklaagd dat leerlingen zich minder goed concentreren, dat ze na de middag neiging hebben om in te dutten en dat ze zelfs ’s morgens al met de vaak in de ogen naar het bord staren.
Niet enkel de late tv-avonden en de trektochten in het weekend naar megafuiven zijn daar verantwoordelijk voor, hoewel dat nu met corona wat in het honderd liep, of stiekem werd gedaan, met alle gevolgen vandien. Ook en vooral de voeding is een grote schuldige. Vier op tien van de jongeren ontbijt ’s morgens nauwelijks: een banaan (en dat is dan nog een goede keuze) en een kop koffie (vaak blijft het daarbij), zijn de enige substanties om te ontnuchteren. Daardoor blijft de bloedsuikerspiegel te laag en krijgt de jongere automatisch concentratieproblemen en voelt men zich moe, soms zelfs duizelig.
Maar nog erger wordt het bij de lunch, waarbij de voorkeur gaat naar een snelle hap fast- of junkfood. De grote meerderheid van de jeugd brengt de boterhammetjes niet meer mee naar school. Ze gaan liever naar Mc Donalds of Quick, een hamburgertent of een shop op de hoek naar school. Een bakje friet, een hamburger met een wit slap broodje, een klad mayonaise of wat er moet voor doorgaan en vet minderwaardig vlees, hebben misschien wel de honger gestild, maar zeker het lichaam niet gevoed. Groenten ontbreken totaal en als dessert wordt zelden fruit gegeten, maar veeleer chocolade, of zelfs eerder nog een fantasiereep met een beetje chocolade, veel vetten en suikers.
In het beste geval halen ze nog een broodje om de hoek met kaas en een blaadje sla en natuurlijk veel ketchup of mayonaise. Maar huismoeders gaan tegenwoordig meestal zelf ook uit werken en het komt velen natuurlijk goed uit om de boterhammen van de schooljeugd niet meer klaar te moeten maken.
Boterhammen: veel gezonder
Dat zou nochtans ideaal zijn. Alleen op die manier weet men wat men eet, gaat men uit van verse en gezonde basisproducten en kan men ook zelf kiezen. Ideaal zou zijn: volkorenbrood met groenten, wat kaas, notenpasta, en zelfs voorafgegaan door een portie rauwkost, die gemakkelijk in een plastic boxje kan worden meegebracht. Bij voorkeur wordt het slaatje aangemaakt met olijfolie, en er kan zelfs wat vis zoals makreelfilets of sardientjes, rijst en veel rauwe groenten zoals tomaat, sla, komkommer, ui, selderij, avocado, bloemkool, worteltjes, rode bietjes, enz… worden in verwerkt.
Het zou de gezondheid van de jeugd zeker ten goede komen en voor betere resultaten zorgen op school, want de concentratie zou verbeteren, de zenuwen zouden kalmer worden en het uithoudingsvermogen groter. Men zou ook tot betere sportprestaties in staat zijn, waardoor ze ook meer zouden worden beoefend, wat dan ook weer een effect op de gezondheid zou hebben. Huismoeders zouden deze boterhammetjes van de avond tevoren kunnen klaar maken en ze in de koelkast opbergen, zodat ze zeker vers blijven tot ’s anderendaags. Op die manier kunnen ze hun dochter of zoon nog gezonde kost meegeven naar school.
Te vette schoolkeukens
Ook de schoolvoeding zelf – hoewel steeds minder scholen nog zelf maaltijden aanbieden – is te vet, te calorierijk, te vezelarm en gebruikt te veel zout, enkelvoudige suikers en is te arm aan mineralen en vitamines. Fantasiekost heeft hier ook al de plaats ingenomen van verse vruchten en groenten.
In de plaats van fruit als dessert wordt ook te gemakkelijk aan reepjes snoep en gebakjes gedacht. Soep is meestal een industrieel product geworden. Men hanteert liever de norm „lekker” in de plaats van „voedzaam en gezond”. Of de jeugd een generatie later dat nog zal waarderen is de vraag, want ongezonde jongeren worden normaal geen gezonde volwassenen. Wie zijn kinderen een dienst wil bewijzen, geeft ze dus gezonde kost mee naar school, maakt zelf de boterhammetjes klaar en houdt de hamburgertent enkel voor uitzonderlijke „sociale” gelegenheden, maar niet als dagelijkse voeding.
De gezondheid zal er niet enkel op vooruitgaan, ook de resultaten op school. Een goede combinatie dus!