Wie zou geen half fortuin geven om het gewicht van zijn mooiste jeugdjaren terug te krijgen? Geen gemakkelijk onderwerp, want daar verdienen kwakzalvers fortuinen aan, krijgen dokters grijs haar van en patiënten depressies. De vraag die eerst moet beantwoord worden is: hoe zijn die kilo’s er dan aan gekomen? De klieren kunnen er een rol kunnen in spelen, de lymfe en de bloedsomloop, de geslachtsorganen, de celstofwisseling en… overdadig eten, eigenlijk de voornaamste oorzaak, want als je meer calorieën inneemt dan verbruikt, krijg je vet in de plaats.
Eten is een tijdverdrijf, voor sommigen jammer genoeg niet zo gezond. Want als het lichaam teveel suiker in het bloed krijgt, afkomstig van zetmeel en koolhydraten in de voeding, dan kan dat in de vorm van glycogeen in de spier- en levercellen worden opgeslagen. Als een bepaald niveau wordt overschreden, zet het lichaam een alarmfunctie in werking waardoor de genuttigde suiker niet langer als glycogeen, maar wel als vet in de cellen wordt opgeslagen. Dit vermogen om vet op te slaan is enorm bij de mens. Bij mannen hoopt het zich vooral in de buikstreek op, terwijl het bij vrouwen meer verdeeld wordt over het gehele lichaam.
Ja het is mogelijk om te vermageren en dus gezonder en langer te leven, maar je moet er wel keuzes voor maken.
Ongezond
Vetzucht is ongezond: De stofwisseling kan overbelast geraken, de pancreas kan het lastig krijgen, de lever wordt in zijn functie bedreigd, en vooral het hart en de bloedvaten krijgen het zwaar te verduren. De hartslag verhoogt, het hart verslijt sneller, ook vanwege een verhoogde bloeddruk, precies om de lichaamscellen gemakkelijker te kunnen bevloeien. Dikke patiënten hebben meer last van kortademigheid, problemen met de gewrichten, artrose, reumatoïde problemen.
Oorzaken
Vetzucht aanpakken is de oorzaak aanpakken. Laat eerst nagaan of de klierfunctie (schildklier en hypofyse) in orde is, of de geslachtsklieren (eierstokken of teelballen) goed functioneren en de hormoonproductie volmaakt is. Zelden zijn er endocriene oorzaken. Meestal is een volwassen zwaarlijvige een dikke kleuter en puber geweest. Wie van in de vroege jeugd mestcellen aankweekt, zal als volwassene ongetwijfeld een dikkertje zijn en alle moeite hebben om slank te worden en het te blijven. Kinderen moeten dus niet onder druk worden gezet om “alles op te eten” en er moet verstandig worden omgesprongen met snoep en frisdrank.
Een andere dieetfout is dat veel te veel geraffineerd voedsel wordt genomen. Geraffineerde meelspijzen hebben een hogere calorische waarde dan volkoren. Geraffineerd zetmeel brengt meer suikers in het bloed en te weinig celstoffen in de darmen.
Zwaarlijvige mensen hebben ook te weinig lichaamsbeweging. Maar als je al te weinig beweegt, word je ook rapper dik, een soort kettingreactie dus. Vaak wordt ook te veel gegeten als gevolg van emotionele problemen en gedragsmoeilijkheden. Boulimie is een bekend verschijnsel in de psychiatrie. Mensen eten veel, om hun problemen te vergeten. Het is een surrogaat, een compensatie voor een emotioneel onevenwicht, typisch voor pubers, vrouwen met relatiemoeilijkheden of weduwen: eten om te vergeten!
Hypoglycaemie is tenslotte nog een oorzaak waar veel te weinig wordt op gelet. Verkeerde keuze van voedsel, het eten van geraffineerde spijzen, te veel gesuikerde producten waardoor de pancreas op volle toeren draait en voortdurend moet bijspringen met insuline, maakt dat op den duur een tekort aan bloedsuiker optreedt, met een hongergevoel als resultaat. Gevolg: men eet nog meer gesuikerde producten, de pancreas scheidt nog meer insuline af en het wordt van kwaad tot erger. Ook cafeïne prikkelt de pancreas die insuline gaat afscheiden. Wie veel koffie drinkt heeft sneller een hongergevoel, zal meer eten of snoepen en is dus meteen een kandidaat voor vetzucht.
Ideale gewicht
Verzekeringsmaatschappijen hebben een index opgesteld waarmee je je ideale gewicht kan berekenen. Statistisch is vastgesteld dat een gewicht dat tien percent onder het ideale gewicht ligt, de maximale kans op een langer leven biedt. Dat ideale gewicht wordt berekend op basis van de zogenaamde Broca-index. Dat is de lengte in centimeters, min 100, waarbij ook nog een correctie wordt toegepast voor leeftijd en geslacht. Nog een andere methode bestaat er in de dikte van de huidplooi van de buik te meten. Als u de huid van de buik tussen duim en wijsvinger neemt, dan mag hij niet veel dikker zijn dan de dikte van de duim zelf. Tenslotte is er nog de Quetelet-index: hierbij moet je je gewicht delen door het kwadraat van je lengte (in meters). Ligt de uitkomst hiervan tussen de 20 en 25, dan is je gewicht normaal. Is die waarde tussen de 25 en de 30, dan spreekt men van een licht overgewicht. Overschrijdt die uitkomst de 30, dan is er een duidelijk overgewicht. Een voorbeeld: is iemand 1,80 meter lang en weegt hij 75 kilo dan is de Quetelet-index: 75 / 1,8 x 1,8 = 23,2 dus een normaal gewicht.
Wat doe je eraan?
Als je hebt vastgesteld dat er een overgewicht is, dan is de oplossing eenvoudig: meer bewegen, minder eten, maar wel juister en gezonder eten. Strenge en eenzijdige mirakeldiëten zijn uit den boze en kunnen zelfs gevaarlijk zijn. Alle koolhydraten schrappen, alleen eiwitten eten of alle vet schrappen kunnen de gezondheid ernstige schade toebrengen. Zo kan je bij een vetvrij dieet een tekort krijgen aan vitamines die in vet oplosbaar zijn: vitamine A, E, D en K. Op die manier kan je zelfs de calciumbalans uit evenwicht brengen en vrouwen in de menopauze zijn daar erg gevoelig voor. Bovendien kan je in deze coronatijden vitaminetekort missen als de pest. Niet doen dus, zonder eerst met je arts overleg te hebben gepleegd.
Ook moet je voorzichtig zijn met vermageringsmedicijnen, ze kunnen zelfs levensbedreigend zijn. Bovendien zijn de vrije verkochte vermageringsmedicijnen niets anders dan laxeermiddelen. Ze zorgen voor een snellere passage van het voedsel. Niet alle voedsel wordt daardoor geabsorbeerd. Je loopt natuurlijk weer hetzelfde risico, dat ook levensnoodzakelijke vitamines en mineralen niet in voldoende mate worden opgenomen. Toch kan je je aan een aantal belangrijke principes houden die wel helpen en niet gevaarlijk zijn.
- Eet regelmatig, eet beperkt, maar eet gezonder: meer volkoren, meer rauwkostsalades, meer vruchten en groenten, niet geraffineerd, geen witte suikers, geen gesuikerde producten.
- Gebruik de hoofdmaaltijd ’s middags in de plaats van ’s avonds.
- Las één of in ernstige gevallen twee vastendagen in de week in, waarop je helemaal niets eet, maar wel versgeperste groentesappen drinkt. Kruidenthee of water waaraan je wat citroensap hebt toegevoegd.
- Vergeet vooral niet dat je minstens twee liter per dag moet drinken, om de nieren te laten functioneren en de bloeddruk op peil te houden.
- Gebruik eiwitten en koolhydraten tijdens een verschillende maaltijd. Bijvoorbeeld fruit ’s morgens en niet als dessert.
- Kauw grondig en eet langzaam.
- Gebruik nooit geraffineerde suikers en koop producten zonder toegevoegde suikers; leer het etiket lezen.
- Snoep niet, gebruik nooit zoete tussendoortjes. Heb je echt vreselijke honger, eet dan een sinaasappel, of kauw een wortel.
- Gebruik voedsel dat rijk is aan vitamines en mineralen: groenten. Ze hebben bovendien weinig calorieën.
- Na de maaltijd drink je water, of een thee, geen alcohol. Ook niet tijdens het eten!
- Drink guldenroededrank oftewel Solidago, om de nieren te activeren en toxines te helpen afvoeren.
- Gebruik zeewier en eet vis, vanwege het jodium. Het activeert de schildklier, wat helpt om te vermageren, doordat het metabolisme wordt aangezwengeld.
Natuurlijke vermageringsmiddelen
Ook een zeebad lijkt gunstig te werken. Mensen met oedeemvorming in de benen blijken succes te hebben met de osmotische werking van het zeewater: het zout onttrekt water uit de benen. Wie neiging tot zwaarlijvigheid vertoont, vindt succes bij herhaalde zeebaden. Het overtollige vet kan worden afgebroken doordat de zee de functie van schild- en geslachtsklieren stimuleert en de complete celstofwisseling bevordert. Zeelucht en zeebaden hebben een gunstig effect bij storingen in de bloedsomloop. Maar alle pogingen ten spijt: een echte vermageringskuur kan maar lukken als je minder calorieën gebruikt dan je lichaam verbrandt en je gezonder gaat eten en meer gaat bewegen. Aan die gouden regel kan niemand iets veranderen. Een gezonde leefwijze is trouwens het geheim van je schoonheid en een lang en gelukkig leven.