Jicht kwam in de Middeleeuwen enkel voor bij de adel. Het was een probleem dat geassocieerd werd met een rijke levensstijl waarin veel vlees, wijn en een liederlijke levensstijl met jacht en bacchanalen pasten. De arme bevolking, de eenvoudige lieden die moesten leven van vruchten van het land en er hard moesten voor werken, kenden geen jicht. Dat is geschiedenis, want de jongste jaren is jicht echt aan het boomen. We gaan nochtans niet op jacht, we leven niet in kastelen en leven niet van met wijn overgoten schotels wild, maar onze levensstijl is niet meer wat bij onze natuur past. We bewegen nog amper, we zitten ofwel in de auto, ofwel op kantoor, ofwel in de fabriek en ’s avonds zijn we te moe of is er te veel zittende ontspanning voor televisie of de computer, zodat we nog amper aan fysieke oefeningen, inspanningen of beweging toe komen. Jicht is op die manier een beschavingsziekte geworden, want in oorlogstijd en in ontwikkelingsgebied, komt jicht niet, of nauwelijks voor.
Dat betekent ook dat we er wat kunnen aan doen. Willen we dat ook?
Een jichtaanval is niet te onderschatten. Te veel urinezuur kan kristalliseren en pijnlijke ontstekingen van een gewricht veroorzaken, meestal het gewricht aan de grote teen. Voldoende water drinken, gezond eten en dagelijks bewegen zijn de beste preventie.
Levensstijl
Om er iets te kunnen aan doen, moeten we weten hoe jicht ontstaat.
We zien meestal het resultaat van jicht, namelijk de pijn als gevolg van een ontstoken gewricht, doorgaans het gewricht aan de grote teen, soms ook de ellebogen, of de knieën, want in feite kan jicht elk gewricht aantasten. Dat komt door oververzuring van het lichaam, terwijl het organisme niet meer in staat is de zuurkristallen te elimineren. Ze blijven in de bloedsomloop circuleren en zetten zich neer op plaatsen waar de bloedvaten ze niet snel genoeg transporteren: de gewrichten, meestal van de onderste ledematen. De kristallen zijn een vaste substantie gecondenseerd uit de urinezuren, die als ze in overmaat voorkomen het gevolg zijn van onze levensstijl: voeding, gebrek aan beweging, en drank.
Urinezuur op zich is geen schadelijke substantie. Het is een krachtige antioxidant die de strijdt aanbindt tegen vrije radicalen en dus eigenlijk vergelijkbaar is met het nut van vitamine C. Hoe komt het dan dat er zoveel ellende door ontstaat? Omdat de nieren het overtollige urinezuur niet gemakkelijk kunnen afvoeren. Daardoor hoopt het urinezuur zich op en vormt kristallen. Als die zich door een vertraagde bloedsomloop neerzetten in de gewrichten heb je een probleem, een groot probleem zelfs, want een jichtaanval is alsof ze honderd naalden tegelijk in het gewricht planten. Een bloedonderzoek kan daarover duidelijkheid scheppen.
Vrouwen hebben een lagere tolerantie dan mannen: bij vrouwen is de grens bereikt bij 6,5 mg per deciliter en bij mannen is dat 7 mg.
Natuurlijk bestaan er gradaties. Als je 8 mg hebt is de kans kleiner dan bij 10 mg om een aanval te krijgen.
Gebrek aan beweging en voedsel dat rijk is aan purines zorgen voor een accumulatie, wat kan leiden tot een jichtaanval.
Meer mannen dan vrouwen
Hoewel de tolerantie lager is bij vrouwen, hebben toch meer mannen last van een jichtaanval. Aanvankelijk merk je er niets van, maar als de kristallen zich geleidelijk verder uitkristalliseren, krijg je plots pijn in een gewricht. Meestal is dat het gewricht aan de grote teen, doorgaans aan één kant, soms allebei de voeten. Je krijgt de indruk dat je ergens tegenaan gestoten hebt, dat de voet pijn doet bij het gewricht van de grote teen. Dan treedt roodheid op en nadien zwelling die kan overgaan tot de helft van de voet, soms de gehele voorvoet of de bovenkant van de voeten en erg pijnlijk is bij aanraking. De pijn kan zo heftig zijn dat je niet rustig meer kan slapen en dat de minste aanraking of prikkel pijn doet. Het kan zo erg zijn dat je zelfs de druk van het laken of een deken niet meer kan verdragen. Het treft vooral mannen in de middelbare leeftijd zo tussen de 40 en 50 jaar, terwijl vrouwen er vanaf de menopauze meer mee geconfronteerd worden.
Niet enkel het gewricht aan de teen kan er door aangetast worden, ook de gehele voet, de knie, de enkel, de elleboog, ook de pols en zelfs de vingers. Dat komt niet zo vaak voor, want meestal is de voet of enkel de teen aangetast. De verklaring is dat op die plaats de bloedsomloop vertraagd is en dat door afkoeling aan de voet, de kristallen zich gemakkelijk kunnen neerzetten. Vandaar dat een sedentair leven er grote invloed op heeft.
Knobbels als verklikker
Niet enkel de pijn, de roodheid en de zwelling zijn een indicatie van jicht en een verhoogd urinezuurgehalte in het bloed, ook knobbels zijn vaak een eerste signaal. Meestal merk je dat aanvankelijk in de oorschelp waar een soort kleine knobbeltjes op de rand van de oorschelp ontstaan. Die knobbeltjes kunnen er ook zijn op alle gewrichten: de teen, de vingers, de elleboog, de knieën enz. Ook jeuk kan erop wijzen omdat de nieren het niet meer aankunnen en stoffen zich via de huid willen verwijderen.
Jichtpatiënten moeten er wel op bedacht zijn dat als de kristallen stenen vormen en zich in de nieren gaan afzetten er heftige niersteenkolieken kunnen volgen en dat is een van de pijnlijkste ervaringen die er zijn. Mensen met een niersteenkoliek kruipen op handen en voeten rond van de pijn. Je kan dat voorkomen en dat zou verstandig zijn, want hoewel er een erfelijke factor mee gepaard kan gaan, is het doorgaans toch een samenspel van factoren waarbij de levensstijl een dominante rol heeft.
Overgewicht
In een kwart van de gevallen is er een erfelijke factor, maar die kan je uitschakelen of fel verminderen door de levenswijze aan te passen.
- Het belangrijkste is dat je iets doet aan overgewicht, want dat is een dominante factor.
- Overgewicht wordt evenals jicht in de hand gewerkt door ongezonde voeding: te veel suiker, te veel urinerijke producten, aspartaam, fructose, lightproducten, frisdrank, wijn en vooral bier. Ook alcoholvrij bier bevat veel purines. Iemand die last heeft van jicht, of jicht heeft gehad, schrapt beter alle vormen van alcohol, zowel wijn als bier.
- Na een antibioticakuur komt jicht gemakkelijker voor. Zorg dus meteen voor het herstel van de darmflora door probiotica te nemen.
- Vermijd veelvuldig slikken van acetylsalicylzuur (aspirines) want die bevatten eveneens purines.
- Vermijd charcuterie, slachtafval, orgaanvlees. Veel vlees is sowieso al nadelig, maar zeker voor jichtpatiënten. Varkensvlees en paardenvlees bevatten meer purines dan wit vlees van kip of gevogelte. Kies liever vis, maar ook niet te veel, want ook vis en vooral schaaldieren bevatten veel purines.
- Gist en biergist bevatten behoorlijk wat purines: beter vermijden.
- Geitenkaas of geitenmelk is te verkiezen boven producten van koemelk.
- Wees matig met het gebruik van mosterd.
- Kies voor een ontzurend dieet. Dat betekent meer vruchten en groenten. Kersen en aardbeien zijn kampioenen in het ontzuren.
- Natriumbicarbonaat is ontzurend en daarvan kan je gebruik maken.
- Wie dagelijks drie tot vier kopjes koffie drinkt, heeft veertig percent minder kans op jicht.
- Drink zeker twee liter water, beter nog drie liter. Plat water, want bruiswater werkt verzurend.
- Zet de nieren aan het werk met bessen: vooral jeneverbes (Juniperus), zwarte bes (Ribes Nigrum) en brandnetel (Urtica Urens), duivelsklauw (Harpagophytum), blauwe bosbes (Myrtillus), paardenbloem (Taraxacum). Je kan er ook thee van zetten en die over de dag opdrinken.
- Neem een paar gram vitamine C per dag, dat verlaagt de urinezuurspiegel.
- Vitamines van de B-groep helpen het urinezuur om te vormen tot ureum en zo te elimineren.
- Zorg voor voldoende slaap, want personen die te weinig slaap hebben, of een gestoorde slaap of slaapapneu, hebben veel meer kans op jicht.
- En tenslotte beweging! Dat is naast het drinken van voldoende water, vermijden van alcohol, veel vlees en fructose, de belangrijkste maatregel. Elke dag moet je gaan stappen. Wie kan en er de tijd voor heeft mikt op 10.000 stappen. Vanaf 5000 ben je al goed bezig. Maar bewegen is van het grootste belang.
En je kan de nieren best een zetje geven met goede natuurlijke preparaten.
Een tip: denk bijvoorbeeld aan Cranberry-plus capsules van Fytobell.
Je vindt Cranberry-plus capsules van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2595-825.
Ook Orthoren zal de nieren een goede ondersteuning geven.
Je vindt Orthoren van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2899-946. Je kan zowel Cranberry-plus als Orthoren van Fytobell ook online bestellen via www.almed.be of via www.boverte.com.