Wat gebeurt er toch: er gaat geen maand voorbij of er breekt een voedselschandaal los: van BSE via dioxine, tot antibiotica en groeihormoon, tot allerlei additieven in het voedsel. Als de consument zijn angst voor het aantasten van zijn gezondheid zou omzetten in een kritisch koopgedrag, dan zou het probleem veel sneller van de baan zijn. Maar we houden dan geen rekening met de mogelijke misleiding en die wordt van langsom agressiever, sluwer en gemener.
Neen, je kunt eigenlijk niet te gezond eten. Je kunt wel verkeerde keuzes maken en bedot worden door producenten van voedsel.
Dat daardoor het vertrouwen van de consument ondermijnd wordt, is duidelijk. De kritiek van tegenstanders van biologisch voedsel krijgt daardoor meer armslag en wie gezond wil eten wordt daardoor voor een stuk belachelijk gemaakt. “Kijk wat er gebeurt met het voedsel en daar betaal je meer voor”. Het is gewoon cynisch.
Maar de oude Romeinen wisten het 2.000 jaar geleden al: “De wereld wil bedot worden”. Eigenlijk willen de mensen dat niet, maar ze weten het niet altijd en ze kunnen er ook niet veel aan verhelpen.
Bedrog op etiketten
De Nederlandse consumentenorganisatie heeft bijvoorbeeld aan het licht gebracht dat bepaalde fruitconfituren of jams van een bekend Nederlands merk, niet enkel misleidend, maar gewoon bedriegerij waren. Op het etiket stond vermeld met pure vruchten, honderd percent natuurlijk. Er bleek helemaal niets natuurlijks in te zitten, zelfs geen gram fruit. Het ging gewoon om een suikergoedje met verdikkingsmiddelen en aroma’s. Je kunt dan wel proberen gezonder te eten, maar als dat voornemen gewoon misbruikt wordt om de consument te lokken meet vervalste etiketten, hoe moet je er dan aan beginnen?
Zo werd een tijd geleden ontdekt dat in bewerkt “zuiver rundvlees” ook paardenvlees werd aangetroffen. Nederland was zelfs de internationale draaischijf van dit gesjoemel, waar jaarlijks 4,2 miljoen ton vlees wordt verhandeld.
Fosfaten in kabeljauw
Fabrikanten weten ook wat gezond is en waarvoor de wetenschap waarschuwt. Het parool “eet meer vis” is niet in dovenmansoren gevallen en dus wordt daar dapper op ingezet.
Zo worden verse kabeljauwen die in Noorwegen gevangen zijn met het vliegtuig naar China gevlogen. Daar wordt de vis machinaal doorprikt met naalden, terwijl er water wordt geïnjecteerd. Er worden ook bewaarmiddel en fosfaten toegevoegd. Van nature bevat vis ook wel fosfaten, waardoor de detectie van de toevoegsels bemoeilijkt of onmogelijk wordt. Onderzoek heeft aangetoond dat deze fosfaten kunnen zorgen voor hart- en vaatziekten en nierlijden.
Consumenten die gezond willen eten en kiezen voor vis in de plaats van vlees, zijn dus eigenlijk dubbel bedot: ze betalen meer voor een zogenaamd gezond product, terwijl hun gezondheid bijkomend geschaad wordt door de toevoegsels. Het is duur water dat verkocht wordt voor vis. Een handig trucje om extra te verdienen en ook nog eens misbruik te maken van uitbuiting van goedkope arbeidskrachten.
Bovendien is door het traject per vliegtuig het milieu dubbel belast. In de plaats van dat de vis vers in onze omgeving waar gevist wordt zou geconsumeerd worden en dus meer garantie op zuiverheid kan worden geboden, betaal je extra voor water en toevoegsels. Duur water en het milieu dat nog eens extra wordt belast.
Toch gezond blijven eten
De drang naar en raad over gezond eten is niet nieuw, wel het feit dat bekend wordt dat er zoveel gesjoemeld wordt met voedsel.
Al vanaf jongs af aan wordt het erin gestampt: gezond eten is belangrijk. Gezondheidsadviezen vertellen ons dat we dagelijks twee porties groenten en twee stuks fruit moeten eten en iedereen weet dat je in een gezond eetpatroon moet oppassen voor een overdaad aan slecht vet, alcohol en suiker. Bij de term verslaving denk je dan ook niet snel aan té gezond eten. Toch is er een nieuwe ontwikkeling in onze consumptiemaatschappij: orthorexia nervosa, een eetstoornis waarbij gezond eten als de grootste vijand wordt bestempeld.
De term orthorexia nervosa werd gelanceerd door de Amerikaanse gezondheidsexpert Steven Bratman. In zijn boek Healthfood Junkies argumenteert hij dat zowel anorexia en boulimia als orthorexia aandoeningen zijn die voedsel een overdreven plaats in het leven geven. Hij definieert orthorexia als „een pathologische fixatie op gezond eten”. Zelf was Bratman ooit overtuigd macrobioot. Nu waarschuwt hij voor téveel bezig zijn met de eigen gezondheid. Hoewel het geen officiële medische diagnose is, heeft dr. Bratman in zijn boek een heet hangijzer aangeboord. Niemand wil immers horen dat gezond ook té gezond kan zijn. En de vraag is nog maar of je te gezond kunt eten en daardoor zelf te gezond kunt zijn. Waar slaat dat op?
Om ter slankst
Iets anders wordt het wanneer zogenaamd “gezond eten” functie moet worden van een vermeend slankheidsideaal. Graatmager willen worden, is namelijk een heel ander verhaal en daar kunnen grote vraagtekens bij gezet worden in verband met gezondheid.
Iedereen kent echter wel iemand die obsessief met eten bezig is. In een wereld waar „slank, slanker, slankst” nog steeds het ideaal is, zijn diëten immers orde van de dag. Je voelt je beter wanneer de weegschaal net een kilootje minder aangeeft, je je weer in een favoriete spijkerbroek kunt wurmen en naar je silhouet in de spiegel kunt kijken zonder stiekem de buik in te trekken.
Er is niets mis met een verantwoord eetpatroon. Ook een lijnpoging, zo nu en dan, is niet verkeerd. Anders wordt het wanneer bepaalde dieetgewoonten je het gevoel geven dat je lichaam en geest kunt controleren, wanneer je jezelf al het lekkers ontzegt en de zoektocht naar gezond eten een groot deel van de dag in beslag neemt, wanneer je een té grote hoeveelheid tijd en energie steekt in het plannen van maaltijden en in het nadenken hoe je voedsel kan weerstaan, kan er met recht gesproken worden van een eetstoornis.
Alleen het beste
In tegenstelling tot eetstoornissen als boulimia of anorexia, heeft iemand die aan orthorexia lijdt over het algemeen geen negatief zelfbeeld. Sterker nog: vaak voelt de patiënt zich juist superieur. Andere mensen proppen immers maar van alles naar binnen, terwijl zij (of hij) alleen het beste van het beste nuttigt.
Het gaat bij orthorexia nervosa dan ook niet zozeer om de hoeveelheid eten, maar om de kwaliteit ervan. Aan de kwaliteit van het eten wordt de kwaliteit van het leven afgemeten. En het verraderlijke van deze aandoening is dat ze langzaam begint. Vaak worden eerst vlees, vis, graan en zuivel uit het dieet geweerd. Daarna wordt er alleen nog maar veganistisch of macrobiotisch voedsel genuttigd. Op den duur wordt er ook geen gekookt voedsel meer gegeten. Rauwe groenten en fruit is uiteindelijk het enige dat nog gegeten wordt.
En afgezien van het feit dat deze keuze duidelijk niet de meest gezonde is, haalt het ook alle plezier uit het leven. Je bent immers de hele dag met verantwoorde voeding bezig. Het grote nadeel is echter dat deze mensen er heilig van overtuigd zijn dat ze met deze voedingswijze honderd jaar worden, nooit meer ziek zullen zijn en daardoor meester worden van hun geest en lichaam, terwijl ze eigenlijk regelrecht naar ziekte en vroegtijdige dood voeren. Te gezond willen eten, kan op die manier levensgevaarlijk zijn! Maar eigenlijk is het de overtuiging die parten speelt.
Te gezond eten is zeker gezond, maar verkeerde beslissingen nemen is wel zeer ongezond. We hebben allerlei stoffen nodig, ook eiwitten, vetten, koolhydraten, mineralen en vitamines. Die kun je niet enkel uit rauwe groenten en vruchtenhalen.
Hoewel groenten en vruchten veel te weinig worden geconsumeerd en het niet verkeerd is dat gedrag bij te stellen is het even verstandig ook andere elementen uit het voedselpakket niet te verwaarlozen. Daarom is vis gezond, op voorwaarde dat je gezonde vis hebt waar geen gesjoemel aan vooraf ging. Maar hetzelfde geldt voor kip, voor onbewerkt vlees, voor groenten. De pesticiden hebben het de teler wel gemakkelijker gemaakt, maar tegelijk zijn voorheen zeldzame ziekten erg populair geworden: denk aan kanker.
En daarom zijn antioxidanten en vitamines erg belangrijk. Het geeft te denken dat door moderne teeltmethodes sommige groenten en vruchten maar half zoveel vitamine C bevatten als vijftig jaar geleden.
Een verstandige aanvulling is daarom op zijn plaats. Kweek je ze zelf: des te beter, dan zit je veiliger.
Een tip: Wat extra vitamine C is altijd nuttig.
Denk aan Ester-C van Fytobell, gemakkelijk opneembaar en gegarandeerd geen last aan de maag.
Je vindt Ester-C van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 4415-501.
Of je kunt Ester-C van Fytobell ook online bestellen via www.fytobell.be of www.boverte.com.
Je gezondheid wordt op die manier een beetje meer gegarandeerd.