Dat er iets aan de hand is met ozon kan je al weten als je het weerbericht op tv bekijkt. In de zomermaanden wordt de verwachte ozonindex weergegeven met de raad om als de waarde te hoog wordt, beter niet intensief aan sport te doen of grote inspanningen te leveren. Ozon is een gevaarlijk gas dat bij inademing schadelijk is voor de longen. Sommige wetenschappers zijn van oordeel dat ozon veel schadelijker is dan tot nog toe werd aangenomen, zelfs verantwoordelijk zou zijn voor vele vormen van kanker, tot borstkanker toe. En dan moet je bedenken dat ook ozongas vrijkomt bij kantoorprinters. Het is dus goed de lucht daar geregeld te verversen in de printkamer en als je zelf een laserprinter hebt in je woning of je bureau, dan is het best verstandig hetzelfde te doen!
Onze longen zijn bedreigd! Geen sport, of intensieve training tijdens ozonpieken! Ververs daarom ook de lucht in bureaus of kamers waar printers staan. Maar ook antioxidanten zoals vitamines en mineralen kunnen je beschermen.
Gevaar
Het zit er weer aan te komen en het is al van toepassing in het zuiden: snelheidsbeperkingen omwille van ozonwaarden. Ook in Duitsland worden bij warm weer snelheid beperkende maatregelen genomen voor autowegen en in centra van grote steden omdat in de lucht, vervuild door uitlaatgassen van het autoverkeer en industrie, onder invloed van langdurig zonlicht en warmte, grote ozonconcentraties werden gemeten.
Ozon bestaat uit drie zuurstofmoleculen en kan uit de zuurstof in de lucht worden aangemaakt ofwel door scheikundige reactie van UV-licht met vervuiling ofwel door elektrische ontlading zoals na een onweer. De typische ontsmettende geur van ozon zal iedereen wel al waargenomen hebben na zo’n onweer. Maar datzelfde luchtje kun je ook merken op plaatsen waar apparaten staan waarin sterk UV-licht wordt gebruikt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij filmcamera’s in fotogravures, maar ook in fotokopieertoestellen en in laserprinters bij je computer.
In de USA wordt daarom aangeraden printers en fotokopieertoestellen niet in kantoren bij de mensen te zetten, maar in een apart lokaal of op de gang. Ozon is namelijk giftig bij inademing van grote concentraties en kan de longblaasjes beschadigen.
Vanaf 200 microgram neemt men aan dat er gevaar bestaat voor kinderen en ouderen. Het belast de longblaasjes en kan ademhalingsstoornissen veroorzaken. Vanaf 300 microgram is er al gevaar voor prikkelhoest en pijn in de borststreek. Vanaf 400 microgram is er al kans op blijvende longletsels.
Ozon is vernietigend
Ozon is dus een sterk ruikende, gasvormige zuurstof met als chemische formule 03 (omdat het een extra zuurstofmolecule bevat, spreekt men van „verzadigde zuurstof”). Aan zijn eigenaardige, scherpe en zeer doordringende geur heeft het ozon trouwens zijn naam te danken. Die is namelijk afgeleid van het Griekse „ozein” (betekenis: „rieken”). Dit ozon, dat een sterke oxidant is, kan nadelige effecten hebben op levende wezens, vegetatie en materialen. Zo vreet het rubber aan, doodt het planten, irriteert het de longen en heeft het een vernietigende inwerking op de meeste metalen (vb.: als zilver aan ozon wordt blootgesteld, wordt het zwart). In normale omstandigheden wordt ozon aangetroffen in de stratosfeer en de mesosfeer, namelijk op een hoogte tussen vijftien en vijftig kilometer boven onze hoofden. Op die hoogte legt het rond onze planeet een beschuttend scherm, dat negenennegentig procent tegenhoudt van de dodelijke UV-C-stralen waarmee we constant door de zon worden bestookt. Het belang van dit scherm kan niet genoeg onderstreept worden want zonder dat zou er op onze aarde geen leven mogelijk zijn. Deze U.V.-stralen oefenen namelijk een vernietigende werking uit op de D.N.A.-ketens, die de bouwstenen van alle leven op aarde zijn. De ozonlaag beschermt ons tegen genetische afwijkingen en ongezonde mutaties.
De allergrootste vijanden van ozon werden heel toevallig in 1973 ontdekt door Sherry Rowland en Mario Molina, twee Californische profs in de scheikunde, die benieuwd waren naar wat er in de bovenste lagen van de atmosfeer met de zogenaamde chlorofluormethanen gebeurde. Indien toen niet meteen op internationaal vlak maatregelen tegen die CFK’s genomen waren, zou onze ozonlaag onherstelbare schade hebben opgelopen. Dat zou desastreuze gevolgen hebben gehad voor de mens. Harvard-specialisten hebben namelijk berekend dat elke verdunning van de ozonlaag met één procent wereldwijd 160.000 bijkomende gevallen van huidkanker tot gevolg heeft.
Baby’s en kinderen kwetsbaarst
Artsen waarschuwen al om vanaf een concentratie van 120 microgram inspannende sporten zoals lopen, springen, hard fietsen, zwemmen in open lucht te vermijden, omdat de opname van zuurstof en daarin gebonden ozon te groot wordt. Vanaf dat cijfer raadt men zelfs in Duitsland aan dat de scholen hun sportactiviteiten zouden stoppen. Vanaf 180 microgram wordt de bevolking via radio en tv door de Bondsregering gewaarschuwd voor het gevaar en dan worden ook nationale maatregelen genomen om de ozonproductie af te remmen door de snelheid op autowegen te verminderen en het stadsverkeer te ontmoedigen. Er gaan zelfs stemmen op om het autoverkeer met verbrandingsmotoren in die gevallen voortaan compleet te verbieden. Grootste oorzaak van ozonconcentratie in de lucht zijn inderdaad de uitlaatgassen van verbrandingsmotoren, maar ook de industrie die de lucht vervuilt, is medeoorzaak.
Het duidelijkste bewijs is dat de ozonwaarden dalen van zodra men de snelheid op de wegen aan banden legt.
Vooral kleine kinderen die in een kinderkoetsje zitten, of vanwege hun kleine gestalte dichter bij de grond hun ademlucht halen, lopen grotere risico’s. Daar hangt niet enkel de grootste vervuiling, maar ook daar wordt ozon eerst gevormd. Niet enkel de ademhalingswegen, ook oogirritaties en hoofdpijn kunnen het gevolg zijn. Ozon verhoogt bovendien ook het aantal vrije radicalen in het lichaam waardoor meer kans op kanker en hart- en vaatziekten ontstaat.
Cumulatief effect
Ozongas in de lucht is niet het enige probleem dat de gezondheid bedreigt. Het is een combinatie van verschillende factoren die verantwoordelijk is voor een reeks ziekmakende processen. Zo stelt men vast dat de industrie, vooral elektriciteitscentrales en chemische reacties waarbij verbrandingsgassen vrijkomen de combinatie ozon en zwaveldioxide op onze frêle luchtwegen loslaten. Deze combinatie veroorzaakt het typische piepen van de luchtwegen bij astmapatiënten. Het kan ook kortademigheid veroorzaken bij oudere mensen en jonge kinderen en zelfs verantwoordelijk zijn voor bepaalde hartklachten.
Als de ozonconcentratie zeer hoog is, na een langere periode van warm en vochtig weer en als men dan woont in een omgeving met veel autoverkeer of uitstoot van fabrieksschouwen, kan men maar beter binnen blijven. Zorg er dan wel voor dat de kamers ’s nachts voldoende gelucht worden, want ook binnen kan de concentratie van verontreinigende gassen te hoog zijn. Denk maar aan formaldehyde, een gas dat vrijkomt uit meubelen die gemaakt zijn met spaanderplaat. Formaldehyde komt ook vrij uit isolatiemateriaal, vooral als het met urethaan gemaakt is. Ook deze stoffen werken prikkelend op de keel en de ademhalingswegen en veroorzaken hoofdpijn.
Wie moet oppassen?
Wat zijn de schadelijke gevolgen van ozon voor de mens en zijn omgeving? Dat hangt ervan af. Wie behoort tot de ozongevoelige groep, zoals oudere mensen en kinderen, kan hart- of ademhalingsproblemen krijgen. Vermijd daarom zware fysieke inspanningen in open lucht, zoals we al schreven. Wie in goede gezondheid verkeert, loopt minder risico, maar kan toch last ondervinden van keelpijn, hoofdpijn en irritatie van de ogen.
De vraag is dan: Hoe kunnen we zorgeloos ademhalen? Heel simpel. Door hoge ozonconcentraties tegen te gaan, en door het hele jaar de uitstoot van schadelijke gassen te beperken. Maar dat is een ander paar mouwen, want als alleen wij beslissen van de auto thuis te laten en over te schakelen op propere brandstof, dan wordt de wereld daar niet beter van. Elke dag opnieuw moeten we allemaal ons steentje bijdragen om het ozongehalte te verminderen, maar eigenlijk is dat een politiek en economisch probleem. Bovendien kunnen de ozonconcentraties ook te hoog zijn in de omgeving van printers. Zet dus af en toe je ramen en deuren open in je kantoor en ook in je bureau thuis. Enkel op die manier kun je jezelf veilig stellen.
Nuttige natuurlijke middelen
We kunnen de ozon niet uit de lucht halen, maar mensen met gevoelige luchtwegen, bronchitis, emfyseem en astma moeten dubbel voorzichtig zijn. Deuren en ramen dicht en weg van het kopieapparaat en de printer!
Wie er last van heeft kan de symptomen milderen door om te beginnen veel water te drinken en antioxidanten te nemen zoals vitamine C en mineralen.
Een tip: Vitamine Ester-C van Fytobell met CNK-bestelnummer: 4415-501.
En Minerabell van Fytobell met CNK-bestelnummer: 2954-527.
Je kunt zowel Minerabell als Vitamine Ester-C ook online bestellen via www.fytobell.be of www.boverte.com.