Een beetje zon kan deugd doen. Maar te veel zon kan schadelijk zijn, erg schadelijk zelfs, waardoor het aantal huidkankers op een paar jaar tijd met meer dan driehonderd percent is toegenomen. Het is vooral de vorige generatie die de tol betaalt: we wisten van niet beter en dus liet men vroeger de kinderen zo lang en zo uitgebreid mogelijk in de zon spelen. De huid heeft evenwel een geheugen en telt elke straal op en elke schade die ontstaat blijft in het geheugen zitten. Het gevolg is bekend: huidkanker die hopelijk niet uitzaait.
We hebben de zon nodig voor onze gezondheid, maar ook weer niet te veel, want dan kan ze het leven bedreigen.
Anderzijds dreigt de hypervoorzichtigheid ook een tol te eisen. Volgens cijfers van de WHO zouden elk jaar ongeveer een miljoen mensen sterven als gevolg van een tekort aan vitamine D. Het is precies die vitamine die belangrijk is voor de immuniteit en dat in de ruimst mogelijke zin. Het beschermt tegen infectieziekten, waaronder ook covid, maar ook tegen darmkanker, borstkanker, diabetes, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, osteoporose, longziekten en zelfs Alzheimer.
Van het ene uiterste in het andere
Er moet dus duidelijk voor worden gewaarschuwd dat de balans niet van de ene richting in het andere uiterste zou kunnen belanden. We hebben absoluut de zon nodig, maar niet in die mate dat de huid kan verbranden.
Vooral jonge kinderen lopen hiervoor gevaar. Het is volkomen onverstandig om baby’s in de zon achter te laten, niet enkel voor de warmte, want ze drogen snel uit, maar ook omwille van het verbrandingsgevaar door het UV-licht. Dat wordt hen later aangerekend. Elke verbranding is er een teveel. Bij de verbranding kan het DNA van de huid worden beschadigd en dat herstelt zich niet meer.
Ouderen weten dat intussen maar al te goed, maar vooral kinderen moeten worden gewaarschuwd en in de gaten worden gehouden.
Maar de les is duidelijk: laat kinderen beslist buiten spelen, maar bescherm hen tegen de zon, ook op vakantie!
Die bescherming is niet enkel een zonnecrème met hoge beschermingsfactor, maar ook kleding, zelfs een hoedje of een pet. Ook de ogen moeten worden beschermd tegen de stralen, anders kunnen op latere leeftijd de ooglens of de macula worden beschadigd.
Het is een bekend fenomeen bij vissers die vaak op zee zitten. De waterspiegel weerkaatst de zonnestralen waardoor die dubbel zo sterk worden en de beschadiging eveneens.
Maar datzelfde fenomeen doet zich ook voor aan het strand. De bleke zandkleuren weerkaatsen meer het zonlicht dan het groen van de bossen. Vandaar ook een groter risico aan en op het strand. Meer dan dat zelfs: want er is zowel de weerkaatsing van het zand als die van het water. Dus dubbel voorzichtig zijn aan zee.
Opgepast met kinderen!
Kinderen beneden de drie jaar horen nooit aan de zon te worden blootgesteld. Hun huid is nog te teer en te kwetsbaar. Hun talgkliertjes functioneren nog niet optimaal waardoor deze allerkleinsten ernstig gevaar lopen te dehydrateren. Bovendien kan de beschadiging van hun huid-DNA niet snel genoeg herstellen.
Natuurlijk is het toegelaten dat ouders hun kleine pruts mee naar het strand nemen. Ze doen dat dan liefst voor 11 en na 16 uur en op voorwaarde dat hun fragiele nakomeling met een aangepast product ingesmeerd is, een T-shirtje draagt, met een beschermend hoedje is uitgedost, onder een lommerrijke parasol zit en het altijd een flesje met mineraalwater bij de hand heeft.
Ook in het water
Kinderen houden weliswaar van de zon, maar zijn zich niet van het gevaar bewust. Een beschermende crème is niet voldoende, want ook kleding is noodzakelijk. Vergeet niet dat de UV-stralen tot 60 cm diep in het water gaan en iemand die aan het zwemmen is dus ook nog flink kunnen verbranden.
Een zwemmer voelt dat niet, want de huid wordt door het water afgekoeld en kinderen zullen er zeker geen acht op slaan. Ze amuseren zich kostelijk in het water… tot ze ’s avonds wenen van de pijn omdat hun tere huid verbrand is. Dus ook als je wilt gaan zwemmen of je kinderen in het water spelen, moeten ze ingesmeerd worden met een crème met hoge beschermingsfactor en een product dat niet meteen door het water weggewassen wordt.
Om de twee uur smeren
Zeker bij kinderen is het noodzakelijk de beschermende crème om de twee uur toe te passen, terwijl het erg belangrijk is kinderen vanaf 11 uur tot na vijftien uur niet bloot te stellen aan de zonnestralen.
Ook in de schaduw kan het heerlijk toeven zijn en het is veel minder gevaarlijk.
Er bestaat tegenwoordig kinderkleding die een hoge beschermingsfactor heeft, beter zelfs dan de meest beschermende zonnecrème met hoge factor. Je kan die vinden in gespecialiseerde winkels. Het is verstandig kinderen met zo’n T-shirtje in het water te laten spelen, dan is de bescherming dubbel.
Maar ook volwassenen doen er beter aan in de schaduw te blijven en niet bekoord te worden door de strelende stralen van de zon op de blote huid. Ook voor hen is de schaduw aangewezen.
En voor de schoonheden die toch wat meer getaand uit vakantie willen terugkeren: ook in de schaduw kun je een mooi kleurtje krijgen, maar dan op een minder gevaarlijke manier en minder snel!
Verdachte huidvlekken bij ouderen
En heb jij of je kind last van een zonnesteek dan kun je best gepaste maatregelen nemen. Als je niettegenstaande al die voorzorgsmaatregelen het toch zo ongelukkig getroffen hebt dat je een zonnesteek oploopt, ga je best gedurende lange tijd in een verkwikkend bad met lauw water liggen. Is er slechts sprake van een lichte roodheid, dan smeer je achteraf je huid met een daarvoor bestemde, verzachtende crème in en blijf je het eerstvolgende etmaal uit de buurt van de zon.
Het kan zijn dat de zonnesteek ernstiger is. Gebruik in dat geval een ontsteking werend middel en haal er een dokter bij. In afwachting van zijn of haar komst mag je in geen geval alcohol drinken en kinderen al helemaal niet, nooit zelfs!
Controle
Wat je huid betreft: het spreekt vanzelf dat eenieder zijn huid regelmatig moet controleren. Er kan iets mis zijn als je vaststelt dat een huidvlekje gegroeid is, onregelmatig gekleurd is of gekartelde randen heeft; als een puistje plots begint te bloeden, pijn doet of onophoudelijk jeukt of als je merkt dat een open huidletsel weigert te genezen.
In al deze gevallen mag een bezoek aan de huidarts beslist niet worden uitgesteld, het kan gaan om huidkanker.
En als je het slecht treft kan dat zelfs uitzaaien met mogelijk dodelijke gevolgen als risico.
Een verdachte vlek, een moedervlek die verandert van vorm of kleur en onregelmatige vlekken moeten altijd worden gecontroleerd.
Anders dreigt een zonnige, weldoende vakantie in een tragedie te eindigen.