Vanwege de corona is het leer- en schoolpatroon veranderd: meer van thuis studeren, examens in een veilige hall, zelfstudie enz… Dit gewijzigd patroon is voor veel jonge mensen een probleem, maar ook ouderen hebben er last van. Maar kan het geheugen er een deuk van krijgen? Een vaak gehoorde uitspraak is: „Ik vergeet tegenwoordig zo gemakkelijk, ik kan niets meer onthouden.” Veel ouderen vragen zich af of het met hun geheugen bergafwaarts gaat. Meestal maken ze zich nodeloos zorgen, want als er iets is dat een leven lang meegaat, is het wel het geheugen. Je kan je geheugen trouwens trainen. Iedereen maakt het wel eens mee dat je iets vergeet, dat je geheugen je in de steek laat: de naam van de persoon, een datum, zelfs een voorwerp dat je dagelijks gebruikt. Hoewel heel wat patiënten er zich zorgen over maken zijn dat geen onrustbarende verschijnselen en hebben zelfs niets met de leeftijd te maken, wel met concentratie en interesse. Zolang er maar geen verwardheid optreedt.
Het is wel plezierig als men zijn geheugen onbegrensd kan volstoppen met informatie en daaruit zonder moeite en haperen kan putten zowel uit dingen die er in het recente verleden als lang geleden werden in opgeborgen. Dat kan. Er zijn zo mensen. Die zijn van nature begiftigd met een grote opslagcapaciteit en gemakkelijk stockeervermogen. Er zijn nu eenmaal patiënten die met het grootste gemak iets van buiten kunnen leren, terwijl anderen daar de grootste moeite mee hebben. Je hebt nu eenmaal een geheugentalent of niet. Er zijn evenwel een aantal elementen waar we wel iets kunnen aan doen en die ook hun invloed hebben op het registratievermogen en vooral op het gebruik van het geheugen: je kan inderdaad je geheugen verbeteren.
Tot op hoge leeftijd een goed geheugen bewaren, alert blijven en kwalen van het brein uit de weg gaan? Het kan!
Levenslang
Het geheugen is dus het vermogen om informatie op te nemen en vast te houden en nadien weer op te roepen. Sommigen onthouden gemakkelijker visuele dingen, geschreven informatie, terwijl anderen gemakkelijker gesprekken, klanken, auditieve informatie stockeren, een kwestie van aanleg dus. Nog meer factoren hebben een invloed op het geheugen. Er is om te beginnen de optimale leeftijd: op twintig jaar blijkt men het grootste gemak te hebben om iets van buiten te leren en om informatie op te slaan. De hersenen zijn dan volgroeid en hebben hun maximale stockeringsreflex. Dat neemt niet weg dat het geheugen bij iemand die zich verzorgt en gezond blijft, intact kan blijven tot op zeer hoge leeftijd. Iemand van honderd kan even goed nog informatie opslaan als een twintigjarige. In elk geval blijkt men op meer dan één domein op twintig jaar op zijn hoogtepunt te staan.
Andere omstandigheden die het geheugen toegankelijker maken zijn: een positieve motivatie en verschillende bronnen van informatie, de herhaling, een verhoogde concentratie en een positieve emotionele ingesteldheid, en uiteraard de logische samenhang van de informatie zelf. Het is uiteraard veel gemakkelijker om iets van buiten te leren wanneer je het begrijpt en de logische samenhang der dingen inziet, dan wanneer je iets letterlijk en klakkeloos van buiten moet leren.
Je zal vast bij jezelf al bemerkt hebben, vooral tijdens de studietijd, dat een vak waar je belangstelling voor had en dat je ook veel aantrok, eenvoudiger was om te studeren dan iets waar je als het ware een tegenzin en weerzin had voor opgebouwd. Het spreekt ook vanzelf dat studeren of gewoon memoriseren gemakkelijker gaat als je gezond bent en je je goed voelt. In stresssituaties je geheugen laten werken is een onmogelijke opdracht. Vandaar dat kinderen van probleemgezinnen slechter functioneren op school en minder goede resultaten halen, dan kinderen die in een harmonisch, warm en gezellig gezin worden grootgebracht.
Gemakkelijk vergeten
Soms hoor je zowel van studenten als van volwassenen de reactie dat ze gemakkelijk vergeten. De hersenen hebben ongeveer zestig minuten tijd nodig om informatie in het geheugen te prenten. Als je dus wil studeren onder grote stress of een bepaald werk afmaken, dan krijgt je lichaamscomputer het wel bijzonder lastig om die informatie te verwerken. Sommige studenten, proberen vooral in de humaniora daags, of zelfs een paar uur voor het examen nog allerlei dingen in hun geheugen te prenten: dat lukt nooit. Ze zijn het zogenaamd vergeten, hoewel het eigenlijk nooit in hun geheugen werd gestockeerd. Je kan niets opdiepen als het niet eerst in bewaring werd gegeven in de hersenen.
Er zijn situaties die de herinnering kunnen bemoeilijken: bepaalde psychische ziekten. Zelfs bij depressies kan het geheugen minder goed functioneren zowel om materiaal te stockeren als om het op te vragen. Ook bij fel gevorderde leeftijd, maar dan moet je al bij de negentig en honderd zitten, en dan nog. Gezondheidsproblemen, angsten, algehele vermoeidheid, stress en vooral desinteresse zijn elementen om het geheugen te blokkeren.
Tenslotte zijn er verdrongen emoties die door het geheugen aangegrepen worden om informatie uit te wissen of om te vormen. Als je ergens erg nare ervaringen mee hebt gehad, zal het geheugen daaromtrent vaak vertekend zijn en gelijkaardige situaties zullen telkens door dezelfde filter worden gehaald. Het is van belang dat een herinnering zijn plaats kan krijgen in het onderbewuste en daar zijn ware authentieke betekenis behoudt om volwaardig te kunnen functioneren. Heel de geheugenfunctie is dus een bijzonder subtiel proces. Verdrongen driften en verboden ervaringen kunnen op die manier weer naar boven komen uit het onderbewuste en zich in eigenaardige dromen vertalen. Freud heeft daar een kleurrijke uitleg aan gegeven.
Deze verdrongen emoties kunnen zich uiteindelijk ook uiten in neurotische verschijnselen, in dwangmatig handelen of in excessief reageren ten opzichte van nieuwe situaties. Dat verklaart waarom bepaalde patiënten ten opzichte van ogenschijnlijk erg onschuldige toestanden of vragen heel emotioneel en heftig kunnen reageren. Via hun geheugen komt het in hun emotioneel patroon tot kortsluiting waardoor ze via hun reactie zichzelf pijlsnel willen beschermen.
Een dergelijke manier van denken uit zich trouwens ook in Freudiaanse versprekingen, ook wel wishfull thinking genoemd. Men projecteert zijn verlangens al in de realiteit, men verwart enigszins droom en werkelijkheid. Op onbewaakte momenten komen ze dan verbaal tot uiting. Dergelijke conflicten komt men ook tegen bij geheugenverlies. Een naam die aan een onplezierige ervaring verbonden is, kan men onbewust zichzelf verplichten te vergeten. Men herinnert zich deze naam dan ook niet meer in een gesprek. Zelfverdediging, zou je dat kunnen noemen. Een dergelijke vergetelheid, kan ook slaan op onschuldige situaties vanwege een totale desinteresse. Geheugenstoornissen kunnen natuurlijk ook optreden door storingen in het denken als gevolg van bepaalde ziekten. Ze komen gelukkig minder frequent voor. De andere oorzaken hebben we hierboven al opgesomd en kunnen gemakkelijker verholpen worden.
Waar komt het op neer? Zich goed voelen in zijn vel is belangrijk om goed te kunnen onthouden. Geheugentraining is ook nodig om ernstige problemen zoals dementie en Alzheimer te helpen voorkomen. Vandaar dat voortdurende aandacht en openheid voor de dingen des levens van groot belang zijn. Lezen, een taal leren, een goede methode ontwikkelen zijn niet enkel interessant, maar zelfs noodzakelijk om tot op zeer hoge leeftijd psychisch goed te blijven functioneren en bij de pinken te zijn en te blijven. En uiteraard is een goede bloedsomloop van belang. Daarom: gezonde voeding, dagelijks bewegen, voldoende slaap.
En je kan gelukkig ook gebruik maken van de gezonde kracht uit de natuur: Ginkgo Biloba verbetert de doorbloeding van de kleine haarvaten in de hersenen. Prima om te studeren en lang alert te blijven.
Een tip: Ginkgosan van Fytobell.
Je vindt Ginkgosan van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 3002-458.
Of je kan Ginkgosan ook online bestellen via www.boverte.com of via www.almed.be.
Je geheugen en aandacht zullen er wel bij varen!