Een van de vele zalige, zomerse genoegens bestaat erin op blote voeten rond te lopen, niet alleen binnenskamers maar ook in de tuin en op het strand. Dat is niet altijd even veilig. Zo is het beter om tijdens een bezoek aan sauna, sportzaal of zwembad en ook achteraf in de kleedhokjes schoeisel te dragen. Schimmels zijn immers dol op warme, klamme ruimtes. Niet zonder reden wordt schimmel tussen de tenen en op de voeten trouwens atletic foot genoemd, omdat het verschijnsel vooral bij sportlui optreedt, dus jonge mensen die geregeld sport- en gymzalen of zwembaden bezoeken. En toch kun je er iets tegen doen. Maar preventie blijft toch het allerbelangrijkste.
Wees dus op je hoede! Want schimmels gedijen wonderlijk wel in een broeierig warm en vochtig milieu. En omdat die zomerse warmte er ons juist toe aanzet veel vaker naar het zwembad te gaan dan anders het geval is, loert het gevaar op een schimmelinfectie dan méér dan anders.
Sport- en gymzalen zijn echte kweekplaatsen van schimmels. Te vaak de huid wassen met sterk werkende detergenten is niet zo goed voor de huid. Als je sport hebt gedaan of een bad hebt genomen is het erg belangrijk van de voeten en vooral ook de ruimte tussen de tenen goed af te drogen, om schimmels te voorkomen.
Vlekjes op de rug, kloofjes tussen de tenen
Men spreekt over een mycose of schimmelziekte bij elke ziekte die door een schimmel wordt veroorzaakt. Schimmels zijn microscopisch kleine organismen die deel uitmaken van het plantenrijk. Het onderscheid tussen schimmels en normale planten is dat ze geen bladgroen of chlorofyl aanmaken en daardoor voor hun voeding op andere, levende wezens zijn aangewezen. Ons lichaam zit vol schimmels. Van de meeste ondervinden we niet de minste hinder. Andere kunnen ons jammer genoeg ziek maken.
Deze schimmelziekte of mycose kan optreden in de mond, de vagina, op de huid, vooral in vochtig warme plooien (tussen de tenen) en een uitzonderlijke keer ook in de inwendige organen (bvb. de longen en de darmen). Maar ze komen vooral voor in de oppervlakkige lagen van de huid, tot onder de nagels en in de haren toe. In onze streken maken schimmelziekten op de huid 10 percent van alle huidkwalen uit; in tropische landen ligt dat percentage beduidend hoger. Deze huidinfecties zien er verschillend uit al naargelang de schimmel waardoor ze veroorzaakt werden. Zo kunnen het lichtbruine of witte vlekjes zijn, schilferige ringen of huidkloofjes.
Over deze laatste soort willen we het nu vooral hebben omdat het zgn. zwembadeczeem – met kloofjes tussen de tenen – tijdens de zomermaanden veel voorkomt. Meestal begint de aandoening tussen de vierde en de vijfde teen en gaat dan gepaard met symptomen als jeuk, roodheid, schilfering en kloofjes. Het gebeurt zelfs dat als allergische reactie op deze infectie plots blaasjes op de handpalmen en aan de vingers kunnen verschijnen.
Vochtige, warme broedplaatsen
Voetschimmel tiert het weligst in een warme en vochtige omgeving. Het is dus allesbehalve verwonderlijk dat hij bijzonder goed gedijt in en rond zwembaden. Vooral als je op blote voeten rondloopt want dan vergroot je het risico.
Deze meest voorkomende schimmelinfectie staat ook bekend als zwemmers-eczeem. Vooral mensen met zweetvoeten en mensen die na het sporten onzorgvuldig afdrogen, zijn er uiterst vatbaar voor. Daarom kunnen we niet genoeg accentueren hoe belangrijk het is om na een ontspannend uurtje te hebben doorgebracht in een van die warme, vochtige broedplaatsen als zwembaden, sauna’s en gymzalen de voeten grondig af te drogen en vooral ook de ruimte tussen de tenen goed droog te maken, want daar blijven schimmels gemakkelijk zitten en vooral als die ruimte vochtig wordt gehouden. Zo helpt men de ziekte te voorkomen.
Na besmet te zijn komen kleine, jeukerige blaasjes tussen de tenen tot ontwikkeling. De huid begint te schilferen en er verschijnen kloofjes die zelfs kunnen bloeden, maar altijd lelijk pijn doen en vervelend zijn. Ze genezen haast nooit vanzelf, je moet er dus wat aan doen. Soms kan de infectie zo erg worden dat ze zich zelfs over de voetzoelen verspreidt.
Transpiratie en huidplooien
Men kan deze typisch zomerse aandoening echter ook op andere manieren opdoen. Bij voorbeeld door overmatig te transpireren of door het dragen van veel te strakke kleren die praktisch geen lucht doorlaten, waardoor het optreden van huidschimmel in de hand wordt gewerkt. Zelfs de allervoorzichtigsten kunnen een schimmelinfectie oplopen. Zo kan je aangestoken worden door een familielid, vriend, collega of kennis die in een of ander ver en zuiders, tropisch land een schimmelinfectie heeft opgelopen. Het is dus duidelijk dat deze zomerse schimmelaandoeningen zich niet alleen beperken tot de voeten maar zich op het lichaam met alle plezier ontwikkelen op die plekjes waar ze zich het best thuisvoelen. Dat betekent in de oksels, aan de binnenkant van je dijen en in alle andere huidplooien (vooral zwaarlijvigen zijn hier uiterst gevoelig voor). En als je daar niet tijdig wat aan doet, kunnen pijnlijke schilferingen en kloofjes optreden.
Verzorging en behandeling
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Daarom is het tijdens de warmste maanden verstandig elke dag te douchen, je vervolgens grondig af te drogen. Verder doe je er goed aan geen spannende kledij te dragen maar die te vervangen door loszittende, gemakkelijke spullen die uit natuurlijke materialen vervaardigd zijn, waardoor je huid een optimale kans krijgt onbelemmerd te ademen. Een arts kan je een schimmeldodende lotion, crème of poeder voorschrijven. Veel patiënten reageren verrast als hun huisdokter hen vertelt dat de behandeling geruime tijd in beslag kan nemen en hoe belangrijk het is de behandelingstherapie zeer trouw toe te passen. Doe je het niet, dan loop je gevaar op bijkomende infecties en het risico dat de aandoening een chronisch verloop krijgt.
Antibiotica en de pil
Het spreekt vanzelf dat de inwendige gezondheid een belangrijke rol speelt in de voorbereiding van het terrein wardoor schimmel gemakkelijk kan ontstaan of niet. Zo is het bekend dat patiënten die een antibioticakuur achter de rug hebben of volgen, bijzonder ontvankelijk zijn voor schimmelinfecties. Ook het darmmilieu moet daarom bij de sanering worden betrokken. Patiënten die “de pil” nemen en dus hun oestrogenenbalans uit evenwicht halen, zijn gemakkelijker een prooi voor schimmels. Ook diabetespatiënten lopen een groter risico.
Als de zure beschermmantel van de huid wordt geschonden of verstoord, ontstaat een nieuw risico. Vandaar dat het noodzakelijk is die beschermmantel te respecteren. Veelvuldig gebruik van krachtig werkende zepen of detergenten is vragen om moeilijkheden. Hygiëne is belangrijk en nodig, maar het lichaam is geen koetswerk van een auto waar allerlei agressieve middelen mogen op toegepast worden. Je kan beter een zuurwerkende zeep gebruiken die je in apotheken vindt, of gewoon zuiver water. Op die manier zal de zure beschermmantel van de huid niet worden verstoord. Preventief of zelfs curatief kan gebruik gemaakt worden van citroensap of melkwei. Zelfs bij vaginale schimmels, als alle andere middelen falen of slechts een matig resultaat opleveren, of als de patiënt het slachtoffer is van geregeld hervallen, kan melkwei of yoghurt (probiotica) een welkome therapie zijn. Ook goed alle huidplooien ontsmetten. Partners moeten alert zijn voor een ping-pong besmetting en zich allebei verzorgen en tijdens de behandeling elkaar niet voortdurend besmetten via seksueel contact.
Gebruik van besmet wasgoed, handdoeken en washandjes is te mijden. Ververs dagelijks het ondergoed en gebruik geen tweemaal dezelfde handdoek. Gebruik ook nooit een handdoek waarmee je de voeten hebt afgedroogd in gymzalen, voor het afdrogen van het onderlichaam, op die manier kun je heel gemakkelijk een besmetting overdragen. Let er vooral op dat je die plaatsen mijdt waar besmettingsgevaar zit. Houten voetmatjes en houten banken in kleedcabines zijn echte kweekplaatsen van schimmel. En vergeet het niet: de zomer is een mooi seizoen, maar ook voor schimmels.