Zowel op vakantie als in de rest van het jaar zijn er altijd wel problemen waarbij je je afvraagt of het ernstig genoeg is om naar een dokter te gaan. Vroeger was dat allemaal veel eenvoudiger: toen was er een huisarts in de letterlijke betekenis van het woord. Deze arts kende je van binnen en van buiten en kon na een telefonisch gesprekje bepalen of het de moeite was om op consultatie te komen. Desnoods kwam de huisarts naar je huis. Maar nu zijn dat gewoonlijk groepspraktijken en je weet niet op voorhand wie er beschikbaar is en je wordt vaak van de arts afgeschermd door een secretaresse. De vooruitgang weet je wel! Veel artsen zijn er jammer genoeg in de eerste plaats voor zichzelf en de geneeskunde is een industrie geworden. Probeer maar eens een tandarts of een oogarts te bereiken: soms zijn er wachtlijsten die maanden kunnen duren. Beeld je dat eens in vijftig jaar geleden, onze ouders zouden het niet geloven.
Maar dat neemt niet weg dat je met vragen blijft zitten zoals: „Moet ik de dokter ontbieden of is het beter nog te wachten en te zien of het probleem vanzelf oplost?”. Het is niet altijd gemakkelijk om te bepalen of de hulp van een arts noodzakelijk is. In volgende tien gevallen is het beter de hulp van een arts in te roepen.
Gewoonlijk weten we wel of een probleem ernstig is of niet, maar met kinderen weet je nooit. Dan is het prettig als je weet of een probleem dringende medische hulp vereist.
Blijvende hoest
Door het wisselvallige weer in de zomer is aanhoudende hoest geen zeldzaamheid. Als die hoestbuien echt chronisch worden en dat je er maar niet van verlost raakt, kan je beter een arts raadplegen. Dat moet ook gebeuren als de hoestaanvallen verergeren of als gele/groene fluimen worden opgehoest. Misschien kan best een onderzoek van het speeksel gebeuren of voor alle veiligheid een röntgenfoto gemaakt worden. De aanhoudende symptomen kunnen duiden op acute of chronische bronchitis, longontsteking, astma of borstvliesontsteking. In het ergste geval kan er sprake zijn van longkanker of tuberculose.
Heftige pijn op de borst
Iedereen heeft al eens pijn op de borst, dat is een alledaags verschijnsel dat meestal slechts enkele seconden of minuten duurt. Vaak worden deze kortstondige klachten veroorzaakt door maagzuur of indigestie. Gaat het om een scherpe, stekende pijn dan kan een geknelde zenuw of een verrekte spier de oorzaak zijn. Maar als de pijn aanvoelt alsof er een zwaar gewicht op de borst drukt, met eventuele uitstralingen tot de kaak en langer dan twintig minuten aanhoudt, kan er eventueel sprake zijn van een hartaanval of angina pectoris. En dan moet je onmiddellijk naar de arts of naar de spoed.
Vaginale afscheiding
Vaginale afscheiding is niet ongewoon. Het is een dagelijks verschijnsel. De vagina reinigt namelijk zichzelf op die manier. Maar bij een overmatige afscheiding die dikker, witter of geler is dan anders, die schuimend of vlokkig wordt of die een ongewone (slechte) geur verspreidt, kan er sprake zijn van een infectie door micro-organismen zoals candida albicans en chlamydia. Ook darmbacteriën kunnen een oorzaak zijn. Deze ontstekingen kunnen de eierstokken beschadigen en tot onvruchtbaarheid leiden. Dus is het beter om je samen met je partner, door de arts te laten onderzoeken en behandelen. Niet hyperdringend, maar toch doen.
Onverwachte bloedingen
Tussenbloedingen die optreden tussen twee opeenvolgende menstruaties kunnen wijzen op een hormonaal onevenwicht, een miskraam, vleesbomen, een baarmoederpoliep of op een verkeerd geplaatst spiraaltje. Ook kanker is niet uit te sluiten. Daarom moet het advies van de huisarts worden ingeroepen.
Bloedverlies uit de anus kan wijzen op de aanwezigheid van aambeien, op een aarsfistel of een aarskloof. In het ergste geval kan hier sprake zijn van darmkanker. De tussenkomst van de dokter is hier dus zeker gewenst.
Bloed braken in combinatie met het uitscheiden van roetzwarte fecaliën kunnen wijzen op een zweer van het maagdarmkanaal. Bloed in de urine kan duiden op een aanwas in de blaas. Ook bij het ophoesten van helderrood bloed, moet je naar de dokter.
Wijzigingen in de stoelgang
Iedereen heeft wel eens last van diarree of constipatie. Maar bij oudere mensen kunnen plotse wijzingen in de ontlastingsgewoonten wijzen op een gezwel in de endel- of karteldarm. Indien een ouder iemand langer dan een week last heeft van verstopping of lijdt aan afwisselende aanvallen van constipatie en diarree, moet hij (of zij) zich zo snel mogelijk laten onderzoeken. De meeste darmgezwellen zijn ongevaarlijk maar alleen de arts kan uitmaken of dat al dan niet het geval is.
Plots gewichtsverlies
Een plots gewichtsverlies kan wijzen op een overactieve schildklier, chronische depressie, acute angstaanvallen, magerzucht, diabetes, voedselallergie en zelfs op een nierziekte of kanker. Hoe sneller je hier de dokter bijhaalt, des te sneller kan hij zijn diagnose stellen en met een adequate behandeling van start gaan.
Ongewone knobbeltjes
De meeste knobbeltjes zijn goedaardig. Toch moet elk ongewoon builtje door een dokter worden onderzocht. Ook regelmatig zelfonderzoek is ten zeerste aan te bevelen: vrouwen doen er goed hun borsten één keer per maand grondig op de aanwezigheid van rare knobbeltjes, rimpels of kuiltjes te controleren. Mannen moeten hun teelballen regelmatig op ongewone zwellingen onderzoeken. Bij die controlebeurten moeten ook de nek, de oksels en de liesstreek worden onderzocht op eventuele kliervergrotingen die vaak het gevolg van een ontsteking zijn maar in sommige gevallen kunnen duiden op een kwaadaardig gezwel.
Veranderende moedervlekken
Wie zich onbeschermd aan te veel zonlicht heeft blootgesteld, kan het slachtoffer worden van kwaadaardige melanomen. Als een moedervlek plots van uitzicht begint te veranderen, is controle door een specialist nodig, vooral als de vlek groter wordt, rood of blauwig-zwart wordt, een gekartelde rand ontwikkelt en er gevlekt of gemarmerd gaat uitzien. Toon de vlek in elk geval aan je dokter want met kwaadaardige melanomen kan je niet voorzichtig genoeg omspringen.
Scheelkijkende baby
Het komt veel voor dat pasgeboren baby’tjes een tikkeltje scheel kijken. Maar na drie maanden moeten ze in staat zijn om bewegende voorwerpen met hun beide ogen te volgen en rond de leeftijd van zes maanden zou elk spoor van scheelzien moeten verdwenen zijn. Is dat niet het geval, dan is dit een teken dat de hersenen geen beelden krijgen doorgeseind die vanuit het minder dominante, luie oogje worden doorgestuurd. Indien dit probleem onbehandeld blijft, kan het kleintje het zicht uit dat oog verliezen. Ga dus zo snel mogelijk naar een oogarts.
Uitslag én koorts
Baby’s en kleine kinderen kunnen gemakkelijk ineens hoge koorts maken, zelf tot boven de 38 graden. Uitslag is bij hen evenmin ongewoon. Indien koorts én uitslag echter tegelijkertijd optreden, is er meer aan de hand zoals waterpokken, mazelen, roodvonk, rodehond of zelfs hersenvliesontsteking. Dat laatste wordt aangekondigd door uitslag én koorts en rillerigheid, lusteloosheid, hoofdpijn, braakneigingen en een stijve nek. Dan kan je beter meteen naar de arts.