Je leest het dagelijks in de krant: veel mensen zien het niet meer zitten vanwege de stress: corona, werkloosheid, uitzichtloosheid, zelfstandigen die de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen, de huur niet meer kunnen betalen, aangewezen zijn op hulp en in het ergste geval uit het leven stappen. Stress is de grote boeman en daar zijn altijd oorzaken voor.
Stress wordt als een gangmaker van heel wat ziekten beschouwd: het veroorzaakt hartkwalen, is de motor van kanker, brengt huidproblemen mee, veroorzaakt slapeloosheid en hartritmestoornissen, maakt dat men zich amper nog kan concentreren. Stress belet veel mensen normaal te presteren. Stress is een sterke antioxidant, het veroudert de cel, bemoeilijkt celvernieuwing. Iemand die voortdurend onder stress staat raakt snel opgebrand of uitgeblust. Men spreekt daarbij over burn-out.
Maar toch is er ook goede stress. Het komt erop aan te weten wanneer stress eigenlijk ongezond is. Geen eenvoudige zaak omdat er geen toestellen bestaan die stress kunnen opsporen of meten, zoals een bloeddrukmeter bijvoorbeeld. Je kan dus moeilijk van tevoren berekenen wanneer het de hoogste tijd is om in te grijpen. Toch is er een aantal indicatoren: je kan namelijk de pols voelen, de bloeddruk meten of de hoeveelheid adrenaline en cortisol in het bloed bepalen. Daarmee heb je ook aangegeven wat stress meteen in het lichaam op gang brengt.
We kunnen niet alle stress vermijden, maar we kunnen de manier waarop we op stress reageren wel in de hand houden.
Je kan er van uit gaan dat een hoger gehalte aan adrenaline duidt op gezonde stress en dat bij ongezonde stress het bloed juist meer cortisol bevat. Vooral bij langdurige, hevige en oncontroleerbare stress gaat het lichaam cortisol produceren dat uiteindelijk chronische stress tot gevolg kan hebben.
Hiermee heb je nog geen objectief criterium, want geen twee personen reageren gelijk op dezelfde situatie. Het kan dus zijn dat bij iemand wel stress wordt gemeten, maar dat hij dit niet als zodanig voelt of beleeft.
Verschillende oorzaken (stressoren) kunnen stress doen ontstaan zoals bijvoorbeeld ontslag, pensionering, een echtscheiding, een overlijden of een schokkende gebeurtenis, of de algemene malaise in de maatschappij, waar corona nu een groot aandeel in heeft.
Werkstress, vooral nu ook door het gedwongen thuiswerk en in het andere geval burn-out staan volop in de belangstelling. Het aantal arbeidsongeschikten stijgt door de hoge werkdruk, de uitzichtloosheid en de toenemende stress die hierdoor ontstaat.
Symptomen bij stress
Hoe herken je chronische stress:
- gejaagdheid en prikkelbaarheid
- chronische vermoeidheid
- slapeloosheid
- nergens meer van kunnen genieten
- moeite met concentreren en vergeetachtigheid
- minder zin in seks
- faalangst en onzekerheid
- weinig zelfrespect
- gespannenheid en geïrriteerdheid
- somberheid en lusteloosheid
- hartkloppingen
- hoge bloeddruk
- hoofdpijn
- spier-, rug- en buikpijn
- toename ademfrequentie en afname ademdiepte
- toename spierspanning
- toename adrenaline en cortisolproductie
De patiënt reageert hierop vaak met
- uitbarstingen van agressie
- rusteloos gedrag
- paniekreacties
- vluchten en vermijden
- isoleren van anderen
- veranderingen in productiviteit
- veel klagen en zuchten
- meer roken en drinken
Beter presteren met gezonde stress
In tegenstelling tot de gevaarlijke slechte stress is er ook eu-stress of gezonde stress. Als gevolg daarvan gaat de patiënt beter presteren en kan hij zich ook beter concentreren. Het lichaam wordt in uiterste paraatheid gebracht om de taak, waarvoor we staan, zo goed mogelijk tot een einde te brengen. Is de taak volbracht dan daalt het niveau van de stresshormonen weer tot een normaal peil en zijn lichaam en geest weer in balans. Door ongezonde stress worden onze prestaties juist belemmerd. We verliezen controle, ergeren ons en raken gedemotiveerd.
Stress gaat gepaard met psychische en lichamelijke symptomen. Op den duur zullen ook gedragsveranderingen kunnen optreden. Iedereen kent deze verschijnselen wel uit eigen ervaring. Pas wanneer ze níet verdwijnen en een chronisch karakter gaan aannemen, is er reden tot bezorgdheid. Chronische stress kán dan een voorloper zijn van ziekte. Een bijzondere vorm van chronische stress is posttraumatische stress. Na traumatische gebeurtenissen zoals een ongeval, kidnapping, sterfgeval in de omgeving, ontstaan slaapklachten, moeite met het beheersen van emoties, concentratieproblemen, overmatige waakzaamheid en hevige schrikreacties.
Bij langdurige stress produceert het lichaam te veel stresshormonen. Door een extreem hoog adrenaline-niveau, kan iemand emotioneel uitgeput raken. Een zeer hoog cortisolniveau leidt tot een vervlakking van het gevoelsleven, concentratiestoornissen en zelfs tot aantasting van het immuunsysteem. Toch blijkt een verstoring van de stresshormoonhuishouding niet alleen verantwoordelijk te zijn voor de ontwikkeling van chronische stress.
Individuele verschillen tussen draagkracht en draaglast spelen ook een belangrijke rol. De één kan nu eenmaal meer verdragen dan de ander onder dezelfde omstandigheden. Toch wil dat niet zeggen dat je jouw draagkracht niet kunt vergroten. Het is helaas niet altijd mogelijk om de draaglast aan te passen omdat dit sterk afhankelijk is van de stressoren die de klachten veroorzaken. Ongeneeslijke ziekten of het verlies van een dierbaar iemand kunnen bijvoorbeeld veel stress veroorzaken, maar zijn helaas niet terug te draaien. Het aanvaarden van deze gebeurtenissen en de problemen een plaats geven, is dan vaak het enige alternatief.
Maar we hoeven niet bij de pakken te gaan zitten. Er zijn middelen om stress te kunnen hanteren en beheersen. De belangrijkste factor is: problemen uitpraten en… het lichaam fysiek belasten. Dagelijkse wandelingen in de natuur zijn wat dat betreft een zegen.
En je kan gelukkig ook een beroep doen op de heilzame kracht van de natuur. Zo is het bekend dat Passiflora oftewel passiebloem weer evenwicht en rust brengt in de getormenteerde geest.
Een tip: Passibell van Fytobell, zo heb je een goede bondgenoot tegen stress.
Je vindt Passibell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2899-953.
Of je kan het ook online bestellen via www.almed.be of via www.boverte.com.
Je gaat je snel weer rustig voelen en in staat om de problemen op te lossen en aan te kunnen.