Natuurlijk is het van alle tijden: de jeugd die voor moeilijkheden zorgt, problemen veroorzaakt op school, thuis, op straat. De oude Grieken kenden het al, de oude Romeinen waarschuwden er al voor. De beroemde uitroep van de Romeinse senator en redenaar Marcus Cicero waarin hij fulmineerde in zijn Catilinarische redevoeringen is wereldberoemd geworden: “o tempora, o mores”. De moraal werd toen al door de filosofen in vraag gesteld, eeuwen voor onze tijdrekening. Zowel het gedrag van de jeugd als de gewelddadigheid en wetteloosheid in de toenmalige wereld.
Veel ouderen zijn terecht bang voor de toekomst. De op hol geslagen moraal boezemt velen angst in, zelfs jongeren. Opvoeding gebeurt niet op straat, maar thuis. En daar wringt het vaak.
Radeloos
Is er iets veranderd? Jazeker, want er zijn meer mensen op aarde dus ook meer jongeren, terwijl de vorm, de inspiratie, de mogelijkheden en dus ook het effect anders zijn.
Ouderen herinneren zich niet dat groepen jongeren “in hun tijd” met elkaar op de vuist gingen zoals tegenwoordig, zoals onlangs aan het station van Aalst.
Er is geen school meer die kan zeggen dat er geen jongeren met een mes op zak naar de klas komen. In veel Amerikaanse scholen is het nog erger: vuurwapens waarmee tientallen klasgenoten kunnen worden omgebracht.
De ouders vrezen voor hun kinderen en zijn radeloos. Hoe los je dat op, want de politiek volgt de dwang van het geld: wapenfabrikanten hebben er geen belang bij dat wapens verboden worden en dus ook levens van jongeren gespaard. De politie heeft andere dingen te doen en de rechtbanken hebben geen tijd en houden zich niet met “futiliteiten” bezig…
De willekeur, de baldadigheden worden grover en iedereen kan een toevallig slachtoffer worden van zowel jongeren als ouderen die zonder motief iemand neersteken. Vorige week nog in Gent in de straat van de gevangenis.
Pestgedrag kan iemand kraken
Pesten op school is ook geen nieuw fenomeen, maar de vorm en de boosaardigheid worden gruwelijker en gewelddadiger. Op alle manieren worden klasgenoten of onbekenden gekleineerd, belaagd, gemolesteerd, in diskrediet gebracht, waarbij populaire internetsites en films als inspiratie dienen en tot geweld aanzetten.
Het grote verschil met vroeger: internet kun je niet uitwissen en dat terwijl de middelen gevaarlijker zijn en ernstiger gevolgen hebben. Met gemak kunnen beelden vervalst worden en een valse indruk van echtheid wekken. Een leven is niets meer waard… de studentendopen hebben dat bewezen.
Niet zonder reden dat de talloze jongeren depressief worden en hun toevlucht zoeken in drugs of in antidepressiva, of nog erger: zelfdoding.
De eeuw van het vraagteken
We beleven de eeuw van het vraagteken. Van achter elke bewering moet het uitroepteken worden verwijderd en worden vervangen door een vraagteken. De wijze zegt altijd „misschien”. En dus moeten we ons afvragen of onze voorouders, onze ouders en wijzelf het in het verleden niet verkeerd hebben gedaan. Nu is alles beter, de toekomst stoelt op het heden, niet meer op het verleden. „Het moet gedaan zijn met achterom kijken, men moet de lessen geschiedenis verbieden.” Deze uitspraak is geen sprookje, geen verzinsel, ze komt uit de mond van Belgische politici. En een aantal jaar geleden heeft men de daad bij het woord gevoegd en de lessen geschiedenis vervangen door maatschappijkritische lessen.
Jongeren moeten leren
Hoe men zoiets doet zonder geschiedenis is een raadsel en dat raadsel is trouwens nog altijd niet opgelost, tenzij dat sommige leraars en opvoeders weer smeken de geschiedenis naar oud model in te voeren. Ook de wiskunde naar oud model, de algebra naar oud model. Nostalgie? Of het inzien van vergissingen? Wie mocht niet meer naar het verleden kijken? En was het oude model dan toch nog iets waard? Verbazing alom toen op tv een tijd geleden een strenge school uit het Brusselse in het licht werd gezet. Discipline naar oud model werkt toch? Een technische school, beroepsniveau dan nog wel, waar gewoon weer aan opvoeding werd gedaan. Men leerde jonge mensen weer luisteren, principes aanvaarden en ontzag hebben voor gezag, omdat het nu eenmaal beter voor hen is. Gevolg: op een paar jaar tijd groeide de school met driehonderd percent. Leerlingen naar huis durven sturen, van school wegzenden, een halve namiddag op strafstudie zetten omdat ze vijf minuten te laat komen. Het werkt weer. Jongeren die zichzelf moeten kunnen opvoeden was en is een slogan van politici die enkel aan zichzelf denken.
Ook leraars zijn opgelucht
En… die leraars vragen niet om op 55 met pensioen te gaan omdat ze uitgeblust zijn. Daar worden ze tenminste gesteund door de directie, ze hoeven zich niets aan te trekken van het protest van de ouders die de regels van de school willen bepalen of veranderen… “mevrouw er zijn nog andere scholen”.
En wie wil er zijn kinderen naar een dergelijke school sturen? Zij die thuis graag tegenspraak willen, die de regels door hun kinderen willen laten bepalen, die aanvaarden dat naar hen moet worden geluisterd in de plaats van naar de ouders, die inspraak als modewoord tot een alibi voor zwakheid en gebrek aan inzicht en durf willen verheffen.
Wat krijgt men dan: kinderen die zelf bepalen wanneer ze naar huis komen, met wie ze uitgaan, wanneer ze een auto MOETEN hebben, hoeveel zakgeld ze moeten kunnen uitgeven, wanneer naar welk programma moet worden gekeken op tv, met wie ze tot een stuk in de nacht op de straathoeken rondhangen. Kijken naar het verleden is dat nostalgische flauwiteit of een vergelijking maken tussen wat de jeugd nu wil en vroeger was?
Zelfs parketmagistraten maken zich grote zorgen over de brutaliteit van sommige gedragingen: door gebrek aan gezag en verantwoordelijkheid van de ouders gaan jongeren zich agressief gedragen hun wetten opleggen aan de omgeving en zich stoer gedragen om in de hiërarchie van de-groep-van-de-toekomst te groeien en aanzien, gezag en macht te verwerven. Vroeger waren er nozems, nadien provo’s, tenslotte punkers en krakers en nu gabbers. De verschuiving van de principes worden weggelachen als een voorbijgaande cultuur… eenmaal volwassen verandert het wel.
Jeugdbendes
Maar de symbolen, de opvattingen en de methodes liegen er niet om: rassenhaat, drugs en geweld, minachting van ouderen en misbruik van vrouwen. Groepsverkrachtingen zijn een nieuw speeltje van op hol geslagen jeugdbendes die zonder doel en zonder toekomst, zonder leiding en gezag, zonder warmte en liefde zijn grootgebracht. Hun ouders waren een hinder en daarom lopen ze op straat en voor de ouders is dat het moment waarop zij een beetje rust krijgen.
Eert uw vader en moeder
„Eert uw vader en moeder, opdat ge lang en gelukkig zult leven”. Mozes schreef deze geïnspireerde boodschap voor zijn volk en de wereld omdat dit de enige regel was die rust en vrede in de harten van jongeren en hun gezin kon brengen. Is deze regel al door een ander pedagogisch systeem verbeterd? Geen praatgroepen, geen jeugdparlement, geen gabberbeweging heeft aangetoond dat het omgekeerde beter werkt. Recent in het nieuws: een kleinzoon die zijn opa vermoordt. Een groep jongeren die veroordeeld werd omdat ze een meisje in hun auto hadden gesleurd en om haar hadden gedobbeld voor een groepsverkrachting.
Wat willen ouders die hun kinderen altijd in het gelijk willen stellen en geven wat ze vragen, bereiken? Wie geen principes hanteert en ze oplegt aan jongeren, welke normen zullen ze dan later zelf kunnen toepassen? En waar kunnen jongeren zonder ouderlijk gezag en de warmte en geborgenheid van het gezin terecht voor geluk? Op de straathoeken en pleinen in drugstenten, in tolerante scholen en… op de rechtbanken?
O tempora, o mores…