60 percent van de Belgen is te zwaar
We klagen over de stijgende voedselprijzen, over de levensduurte, de “onbetaalbare en dus maar halfgevulde winkelkarren”, maar we vreten erop los. Ten bewijze: de alarmkreet van de Wereld Gezondheid Organisatie WHO die stelt dat meer dan de helft, zelfs ongeveer zestig percent van de Europeanen en meer dan één op de drie jongeren lijden aan obesitas, of anders gezegd te dik zijn. Dat is geen goede evolutie vooral als je weet dat zwaarlijvigheid gecorreleerd is aan hart- en vaatziekten, diabetes, problemen met spieren en gewrichten, maar ook kanker en vroegtijdig overlijden. Merkwaardig is dat het fenomeen zich meer manifesteert bij mannen dan bij vrouwen. Ook in de kinderleeftijd is dat zo. Jammer genoeg laat dat een slechte prognose toe, want zwaarlijvige kinderen evolueren naar zwaarlijvige volwassenen. Bovendien hebben jongeren omwille van hun zwaarlijvigheid vaak te maken met pestgedrag van leeftijdgenootjes. Daardoor hebben ze vaker een hekel aan de school, behalen slechte resultaten en dat hindert een goede opleiding en een gemakkelijke studiekeuze. Het worden niet enkel obese volwassenen, hun gezondheid zal er zeker onder lijden en ze missen vaak een hogere opleiding die hun kansen in de maatschappij beperken.
Zestig percent van de Europeanen is zwaarlijvig. In Amerika is dat zelfs meer dan 70 percent. Ook een kwart van onze jongeren is veel te zwaar. Dat is een groot gevaar voor de gezondheid: hart- en vaatziekten, diabetes en kanker. Leer anders eten en je zal langer leven en veel gezonder zijn.
Het begint met snoep
Suiker is een dikmaker. Het zijn lege calorieën. Van in de kinderleeftijd worden we er mee vertrouwd en afhankelijk van gemaakt. Hongertjes tussendoor, beloningen, feestjes, gezelligheid, dessertjes, het is allemaal afhankelijk van suiker. Maar ook de voeding zelf zit boordevol suiker. Het is een goedkope smaakmaker, bewaarmiddel, additief voor sausen, en voeding. Het maakt afhankelijk, maar tegelijk dik en ziek. Zelfs kanker is voor een groot deel gerelateerd aan suiker. Geen kankercel zonder suiker, anders kan ze niet voortleven door celdeling, want een kankercel is een zuurstofarme cel, waardoor “gisting” noodzakelijk wordt om te overleven.
Een woordvoerder van de WHO berekende dat jaarlijks in Europa alleen al 200.000 nieuwe kankergevallen ontstaan als gevolg van zwaarlijvigheid. Gevreesd wordt dat dit aantal nog zal toenemen omdat door de pandemie veel mensen van thuis werkten, minder beweging hadden, niet op reis gingen en meer afhaalvoedsel gebruikten dan verse maaltijden. In die afhaalmaaltijden wordt ook meer suiker verwerkt met alle gevolgen vandien. Obesitas zal toenemen, daardoor ook kanker, maar ook de andere ziekten die ermee verband houden. Opvallend was trouwens dat tijdens de pandemie patiënten met obesitas er slechter aan toe waren en langer op de intensive care verbleven en er ook meer sterfgevallen te betreuren waren. Andere besmettelijke ziekten vinden in obese personen een gemakkelijker slachtoffer.
Te gemakkelijk beschikbaar
Het grote probleem is dat voor kinderen snoep al te gemakkelijk beschikbaar is en een directe oplossing voor een hongertje. Door de hoge glycemische index van snoep komt het ook sneller tot een hongergevoel omdat de insuline meteen wordt aangesproken om de koolhydraten te verwerken. Het grote probleem is dat er amper vitamines en helemaal geen vezels meer aanwezig zijn waardoor zowel de glycemische index als de glycemische lading de hoogte inschieten. Gevolg: sneller honger, sneller opnieuw naar snoep grijpen, sneller obees worden en een kandidaat voor hart- en vaatziekten.
Snoep is jammer genoeg in veel scholen in automaten nog altijd beschikbaar, evenals frisdranken waar suiker de belangrijkste smaakmaker is. Ook zogenaamde vruchtensappen bevatten meer suiker dan vruchten, soms zelfs helemaal geen vruchten, enkel aromaten, suiker en zwelmiddelen om de indruk te wekken dat er echte vruchten in zitten.
In feite is snoep volgens pediaters onverantwoord gemakkelijk ter beschikking. Zeker in scholen en sportclubs zou dat verboden moeten worden. Kinderen van wie de ouders allebei uit werken gaan, hebben op die manier gemakkelijk toegang tot goedkopere hongerstillers, in de plaats van fruit en groenten, waarvan de vitamines erg belangrijk zijn, maar evenals de cofactoren die ervoor zorgen dat er een betere opname is en ruwvezels die voor gezonde darmflora zorgen en een perfect microbioom kan opleveren. Als je weet dat haast alle beschavingsziekten, maar ook ontstekingen, zelfs covid te maken hebben met het microbioom, kan er niet genoeg accent gelegd worden op het belang van fruit en groenten en de schadelijkheid van suiker en snoep.
Pediaters pleiten ervoor om reclame voor snoep in hetzelfde hoekje te zetten als reclame voor sigaretten. Het is volgens hen onverantwoord dat sportvedetten naar wie de jeugd opkijkt, reclame maken voor populaire snoeprepen.
Tegenkanting van ouders
Uit een screening van 437 basisscholen en 161 secundaire scholen door het Vlaams Instituut “Gezond leven” blijkt dat ongezonde voeding in de schoolomgeving oorzaak was van zwaarlijvigheid bij leerlingen tot 12 jaar. In het basisonderwijs blijkt het aanbod van ongezonde dranken en snoepjes behoorlijk te zijn verminderd. In het middelbaar onderwijs bleek dat 88 percent van de leerlingen gesuikerde frisdranken uit de automaten haalde. In 72 percent van de scholen worden geen gesuikerde koeken meer aangeboden via de automaten. In het lager onderwijs wordt daarentegen meer fruit aangeboden, terwijl dit in het middelbaar onderwijs niet het geval was.
Volgens dr. Laura Vandeweghe, stafmedewerker voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven lijken de leerlingen nog altijd niet te kiezen voor gezonde alternatieven door bijvoorbeeld fruit of zelf klaargemaakte boterhammen mee te brengen van thuis. Veel ouders verzetten er zich ook tegen: ze kiezen voor het gemak in de plaats van voor de gezondheid van hun kinderen. Die weerstand wordt zelfs als behoorlijk groot ervaren: 87 percent van de ouders kant er zich tegen om te zorgen voor gezonde alternatieven.
Dat is een heus maatschappelijk probleem, want in ons land alleen al wordt het aantal obese of zwaarlijvige kinderen op een kleine 120.000 gerekend. Dat is enorm en zal de maatschappij de komende jaren sterk belasten, vooral de gezondheidszorg.
Het begint al in de moedersschoot
Suiker is verslavend en daarom pleiten pediaters er voor om reclame voor snoep te verbieden tijdens populaire tv-programma’s. “Het is een enorme industrie met zwaar lobbywerk, maar dat was het ook voor tabak en het is uiteindelijk toch gelukt. Iedereen overtuigen zul je toch nooit kunnen, maar elke winst is meegenomen”.
De verslavende hang naar zoet wordt al ontwikkeld in de moederschoot. Als de moeder tijdens de zwangerschap veel suikergoed eet, dan zal het verzadigingsgevoel van de baby na de geboorte ook daarvan afhangen. Op die manier wordt obesitas in aanleg al van in de moederschoot. Het begint dus eigenlijk met de toekomstige moeder te overtuigen. En toch hebben we suiker nodig, of liever koolhydraten, dat is niet hetzelfde als geraffineerde suiker. Onze hersenen hebben koolhydraten nodig, maar die worden ons perfect aangeboden in fruit, in volkoren en in sommige groenten zoals wortel. Het hoeft geen wit klontje te zijn, liefst niet zelfs! Alles wat geraffineerd wordt, is uit den boze. Je moet het voedsel liefst in zijn natuurlijke context bewaren, waarbij zowel vezels als vitamines met hun cofactoren van groot belang zijn. Momenteel is het tegendeel van toepassing: het merendeel van de koolhydraten komt uit suiker met een zeer hoge glycemische index, waardoor het suikergehalte in het bloed enorm snel stijgt zodat de kans op diabetes naast obesitas bijzonder sterk verhoogd wordt.
Hier ligt volgens de WHO een enorm risico omdat 7 op de 10 overlijdens te wijten zijn aan niet-besmettelijke ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten en diabetes. Zwaarlijvigheid is daar een bijkomend element van. Gezonder eten zou dat aantal met minstens een kwart kunnen terugdringen.
Omdat zwaarlijvigheid gerelateerd is aan metabole problemen zijn de welvaartsziekten vooral te wijten aan slechte voedingsgewoonten met te weinig groenten en fruit in hun natuurlijke staat, te veel geraffineerde koolhydraten en te veel slechte vetten zoals transvet.
Het zijn evenwel niet zozeer de vetten die zwaarlijvigheid veroorzaken, maar wel de combinatie met geraffineerde koolhydraten. Wie niet zonder zijn witte sandwich of broodje kan en niet zonder zijn gesuikerde ontbijtgranen en koffiekoeken en tussendoor nog frisdrank gebruikt, is niet goed bezig. Denk niet dat het enkel het klontje is, het gaat ook over strooisuiker, siropen, fructose (gevaarlijk voor hart en bloedvaten), sucrose, en alles waarin deze producten verwerkt worden: van ketchup tot sausen, soepen en yoghurt, zelfs pekelharing.
En wil je toch snoepen? Snoep een appel of een peer en eet bessen. Die zijn supergezond, geven het lichaam de nodige koolhydraten, maar de glycemische lading is gezond en je vermijdt ook zowel diabetes als obesitas.
En toch snel zin in een zoet mondje?
Denk dan aan steviolglycosiden uit de steviaplant: 200 maal zoeter dan suiker, maar geen calorieën en geen belasting van de pancreas.
Een tip: Stevabell van Fytobell, op dezelfde wijze gedoseerd als strooisuiker, zodat je dezelfde hoeveelheden kan toepassen in de recepten die je gewoon was.
Je vindt Stevabell van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2950-988.
Of je kan ook online bestellen via www.fytobell.be of via www.boverte.com.
Dit soort zoet, doet je wèl goed!