Wie zwaarlijvig is en beseft dat het een probleem is voor zijn gezondheid wil vermageren, probeert elke advertentie uit en wil elke dure belofte op de proef stellen. De proef op de som is doorgaans veel geld voor weinig resultaat. Want zolang er geen echte ziekte in het spel is, is de oplossing heel eenvoudig: anders eten, anders denken, anders bewegen, of liever… meer bewegen.
Dat is niet gemakkelijk, vergt tijd, inspanning en vooral motivatie en doorzetting. Dus is het gemakkelijker te kiezen voor een operatie: de maagverkleining, waar tegenwoordig al een aantal varianten voor bestaan: nietjes, een maagring, een maagballon, een operatie via de slokdarm enz.
Hoe veilig is het?
Eenvoudig en veilig? Dat is zeker geen garantie, want er bestaat altijd een kans op bloedingen, ontstekingen, permanente maag- en darmproblemen, voortdurende pijn, misselijkheid, braakneigingen, krampen, opgeblazen gevoel, verandering in de bloeddruk, het bloedsuikergehalte, risico op nierstenen, lekken, galstenen, enz.
Er is berekend dat er negatieve bijverschijnselen zijn in ongeveer tien percent van de gevallen. Bij ongeveer 4 percent zijn die nevenverschijnselen ernstig en in één op de duizend gevallen is er een overlijden. Onschuldig is het dus allemaal niet. Een ander dieet volgen is wel onschuldiger, meestal heel doeltreffend, maar minder gemakkelijk. Vandaar de keuze voor een operatie.
Overgewicht, de kwaal van deze tijd en het wordt er volgens de artsen niet beter op. Wie vijftig kilo te zwaar weegt, heeft vijfhonderdmaal meer kans op vroegtijdige dood door hart- en vaatziekten en kanker dan iemand met een normaal gewicht.
En met een maagverkleining moet je ook geduld hebben vooraleer je de weegschaal flink ziet reageren. Vandaar dat in heel wat gevallen bijkomend gekozen wordt voor wat genoemd wordt een gastric-bypass, bedacht door ene dokter Scopinaro, een Italiaanse chirurg. De ingreep wordt intussen veel toegepast, heeft zeer snelle resultaten als gevolg, is evenmin zonder risico, maar heeft ook tal van nadelen, grote nadelen zelfs, want veelal treedt vitaminetekort op, medicatie wordt niet meer correct opgenomen en de orale anticonceptie is door deze operatie compleet onbetrouwbaar.
Het is maar wat je verkiest. Bovendien moet je je systeem van eten en drinken veranderen. Zo kan je beter niet drinken tijdens de maaltijd en moet je minstens een half uur wachten vooraleer je mag drinken. Daarentegen moet je veel drinken, maar dan buiten de maaltijden, maar dat moet je zonder operatie eigenlijk ook al. Je moet ook pijnstillers vermijden, omdat op de plaats van de operatie zware problemen kunnen ontstaan door de klassieke pijnstiller.
Het gouden scalpel
Heel wat mensen die willen vermageren en snel resultaat willen zien, laten zich overhalen en kiezen toch voor deze techniek, want in deze hoge nood kwam de oplossing uit Italië met het gouden scalpel van Dr. Nicola Scopinaro. Hij verkleinde weliswaar de maaginhoud, maar liet het daar niet bij. Ook het parcours van de dunne darm werd ingekort via het aanbrengen van een bypass. Gevolg: men ging minder eten, want de maaginhoud was verkleind en tegelijk was de transit van het voedsel door de dunne darm anders, want de plaats waar gal en enzymen uitgestort werden, lag veel later. Daardoor hadden die enzymen veel minder mogelijkheid in te werken op het voedsel zodat de verteringskansen enorm kleiner waren. Uit dezelfde hoeveelheid voedsel kon het lichaam dus veel minder voedende bestanddelen halen. Een groot deel van de genoten spijzen verliet het lichaam onverteerd. Bovendien was het dubbel plezierig: veel calorieën blijven eten, terwijl er veel minder worden opgenomen. Het afslankwonder was geschied.
Deze operatietechniek werd de biliopancreatische diversie, omdat een omwegje gemaakt wordt om galzouten en enzymen uit de pancreas gedeeltelijk te omzeilen.
Grote gevolgen
Je zou haast denken aan een wonder… maar zo eenvoudig is het niet, want aan deze operatie zitten ook heel wat nadelen. Voor de patiënt verandert er heel veel zowel op fysiek, maar ook op emotioneel en sociaal vlak en daar moeten ze goed worden op voorbereid. In ons land is dat weliswaar gebeurd en heel wat patiënten die in het ziekenhuis dezelfde operatie ondergingen bevestigen het: „er wordt even goed op de grote nadelen gewezen en die zijn er ook. Maar het grote voordeel is het kommerloze gewichtsverlies en dat is toch niet te onderschatten.”
Wat is er dan veranderd?
Via de mond en de maalbeweging van de tanden en het inspeekselen met enzymen, glijden de spijzen langs de slokdarm naar de maag. Daar wordt de maag geprikkeld om maagsappen en bepaalde enzymen af te scheiden: de spijsvertering begint. In een volgend stadium gaan de spijzen naar de twaalfvingerige darm, het duodenum, het voorste deel van de dunne darm waar galzouten en nieuwe enzymen van de darm zelf en de pancreas worden aan toegevoegd. Complexe vetten, proteïnen en koolhydraten worden nu afgebroken in eenvoudiger vetzuren, aminozuren en suikers. Enkel de eenvoudige stoffen kunnen trouwens worden geabsorbeerd als ze hun tocht door de dunne darm voortzetten. Hier worden vetten en energetische stoffen opgeslagen om later als brandstof voor het lichaam te dienen.
Door de operatie met de omleiding van de dunne darm wordt de plaats waar galzouten en pancreas-enzymen in de darm worden gebracht, verlegd terwijl de darm niet wordt ingekort, dat moet onderstreept worden! Op die manier passeren het voedsel enerzijds en de gal en pancreas-enzymen anderzijds langs een verschillende weg en komen uiteindelijk slechts in de laatste dertig centimeter van de zeven meter lange dunne darm samen. De kans om voedsel te verteren en op te nemen is dus eigenlijk enorm verkleind. Want als de transit voortgaat naar de dikke darm wordt enkel nog water aan het voedsel onttrokken en is de eigenlijke spijsvertering gedaan.
Galblaas weg
Meestal wordt ook de galblaas weggenomen omdat – als ze er vanwege hun vetzucht al geen problemen mee hadden – er toch meestal galstenen zullen gevormd worden, vanwege de te kleine afvloeiing en vraag. Ook de appendix wordt dikwijls weggenomen. Galblaas, appendix en weggesneden maagdelen kunnen niet teruggeplaatst worden, maar de bypass van de dunne darm kan wel weer ongedaan worden gemaakt en in een klein aantal gevallen is dat ook noodzakelijk als de patiënt heel slecht op de ingreep reageert.
Zijn er nog andere gunstige effecten te verwachten?
Naast het spectaculaire gewichtsverlies mag men zich verwachten aan een normalisering van de bloedvetwaarden. Dat betekent dat cholesterol en triglyceriden naar beneden gaan, soms tot normale levels, soms zelfs nog lager. Bij diabetespatiënten wordt het bloedsuikergehalte ook vaak genormaliseerd, de vraag naar insuline verkleint ook navenant. Wie medicijnen slikte tegen hoge bloeddruk, kan die mettertijd ook afbouwen als de bloeddruk geleidelijk weer verlaagt als het gewicht vermindert.
En nadelen zijn er ook
Uiteraard. Elke operatie heeft zijn typische risico’s, maar die gevaren zijn groter bij obese of zwaarlijvige patiënten. Er moeten voor hen extra voorzorgen worden genomen. De narcose geeft meer risico, ook hart- en vaatcomplicaties behoren tot de mogelijkheden en tromboflebitis is geen zeldzaamheid. De operatie heeft wel degelijk risico’s. Het zou onverantwoord zijn aan de patiënten voor te liegen dat het om een niemendalletje gaat. Vooraleer tot een dergelijke ingreep wordt overgegaan, moet je zeker weten dat dit de laatste redplank is, dat alle andere mogelijkheden zijn uitgeput en dat de gezondheid anders ernstig bedreigd is door de zwaarlijvigheid. Er is ook gevaar voor complicaties met de milt en soms moet zelfs tijdens de operatie overgegaan worden tot verwijdering ervan. De kans op lekken via de operatiewand van maag en darmen bestaat ook en van daaruit ook een risico op buikvliesontsteking. Aangroei van wild vlees is nog een risico zodat de operatieopeningen te veel vernauwen, waardoor die weer moeten opengemaakt worden met een nieuwe ingreep. Dit zijn complicaties die meestal tijdens of kort na de operatie optreden.
Ook op langere termijn kunnen problemen verwacht worden. Sommige patiënten worden gevoeliger voor maagzweren en krijgen die eerder. Soms is er obstructie van de darmgangen, soms zijn er vitaminetekorten, vooral van de vetgebonden vitamines en die zijn heel belangrijk, denk maar aan de vitamine E als antioxidant tegen hart- en vaatziekten. Ook bloedarmoede vanwege te weinig ijzerabsorptie is een mogelijkheid, evenals tekorten in de bloedeiwitten door slechte absorptie, tijdelijke uitdunning van het haar, vanwege veranderingen in het proteïnemechanisme en… je kan het raden dat deze patiënten dan aangewezen zijn op voedingssupplementen om deze tekorten voortdurend aan te vullen, met alle risico’s vandien. Vandaar dat deze operatie niet gemakkelijk zal overwogen worden voor patiënten die minder dan 50 kilo boven hun normaal gewicht zitten, of bij rokers, omdat het risico tijdens de operatie dan nog groter zou worden.
Maar als alles goed verloopt mag de patiënt het eerste jaar al een vermindering van zijn overgewicht met 50 tot 60 percent verwachten. Na twee jaar is een ideaal gewicht bereikt wat zich nadien zal stabiliseren. De meeste patiënten voelen zich beter na hun operatie maar niemand kan garantie geven, want mirakels bestaan niet en chirurgie blijft altijd een noodoplossing met ook schaduwkantjes, vergeet dat niet! Bovendien is er nog geen zicht op effecten op heel lange termijn. Wat met deze patiënten zal gebeuren over dertig jaar is gissen… maar het risico voor hun gezondheid is ook groot als ze dik waren gebleven.”
Het gevaar is wel dat obese mensen die ingreep als een normale procedure gaan beschouwen en gemakkelijker een operatie laten toepassen dan dat ze enige restrictie in hun dieet zullen toepassen en dat is totaal verkeerd. Een normaal gewicht begint bij de opvoeding en de gewoonten van de ouders, gevolgd door een gezond dieet op elke leeftijd. Je kan natuurlijk rekenen op een operatie, maar de vraag is, of dat wel verstandig is. Je hebt trouwens ook nog liposuctie en daarover later meer.
Vergeet niet: We hebben gezond voedsel nodig, met voldoende vitamines en mineralen en daar heeft de smaak en de heerlijkheid van gastronomische genoegens niet rechtstreeks mee te maken.