De zomer is er, waar iedereen zo hard naar verlangd had, want de twee jaar lockdown, de onzekerheid in de wereld, de nabijheid van oorlog, de financiële crisis, de dreiging van hongersnood, de nieuwsberichten over nieuwe opflakkeringen van corona gekoppeld aan het risico op apenpokken, maken dat veel mensen er alles op alles willen zetten om aan de realiteit te ontsnappen, de onzekerheid aan anderen over te laten en zich met volle teugen in de zomervakantie, het dolce far niente, het zalige genieten en zonder nadenken te profiteren van elke seconde die het leven biedt. Ervaringen uit het verleden tellen nog weinig mee, want de hitte, de zon, de risico’s… zijn er wel, maar het is nu genoeg geweest voor velen.
Onbarmhartige natuur
Dat is allemaal zeer begrijpelijk, maar toch kunnen op die manier ondoordachte dingen worden gedaan of besloten, waar men nadien spijt van krijgt en die misschien fataal kunnen aflopen. Veiligheidsmaatregelen moeten altijd serieus worden genomen en ondanks het feit dat je inderdaad de stress moet kwijt kunnen en je terdege eens moet kunnen amuseren en met het gezin genieten van een heerlijke vakantie, moet je toch een aantal basisregels in acht nemen en de veiligheid respecteren.
De natuur blijft de natuur en die kan onbarmhartig ingrijpen. Zo is vermoeidheid achter het stuur dodelijk, verbranden in de zon niet enkel pijnlijk, maar kan op termijn aanleiding geven tot huidkanker en zwemmen in vervuild water of op gevaarlijke plaatsen heeft al menig zomertoerist het leven gekost.
Hoe kun je dan volop van de zomer genieten en toch voorzichtig blijven, zelfs je schade aan isolement van de voorbije jaren inhalen zonder risico?
De vakantie is er. Iedereen heeft er om meerdere redenen naar uitgekeken. Maar er zijn ook gevaren. Een belangrijk probleem is bijvoorbeeld dehydratatie tijdens een autorit. Drinken en dan nog eens drinken is de boodschap: water!
Eindelijk de zon en vakantie
Iedereen verlangt hartstochtelijk naar de zomer, naar het mooie weer, naar de ongenadig schijnende zon. Regen, kou en sombere dagen worden verfoeid als de pest. Dat weerspiegelt zich ook in de gedragingen van de patiënten: is de zon daar, dan voelen ze zich goed, ze krijgen een berg ideeën en zeeën van mogelijkheden. Komt de regen en de kou dan voelen ze zich ziek en futloos. Maar de zon is ook een killer, het mooie weer heeft grotere gevaren dan regen en kou. En voelen we ons misschien beter bij tropische of subtropische toestanden, de bacteriën, virussen, besmettingen, verbrandingen en vele andere ziekteverwekkers voelen zich daar even goed bij. Genoeg redenen dus om met grote voorzichtigheid van het mooie weer te genieten en er vooral verstandig gebruik van te maken.
De grootste gevaren
In een notendop hier de raad van specialisten.
Een van de grootste gevaren op vakantie is dehydratatie. Vooral chauffeurs hebben er last van. Ze willen natuurlijk op zo kort mogelijke tijd, zoveel mogelijk kilometers afleggen. Op die manier sparen ze tijd en een overnachting onderweg, want ze willen per se snel het zuiden bereiken en… de kinderen zijn ongedurig, ze jengelen voortdurend over hoever het nog is, ze zijn moeilijk rustig te houden in de auto. De vermoeidheid slaat toe. Men probeert die te verdrijven door koffie. Dat lukt wel een tijdje, maar nadat de cafeïne uitgewerkt is, slaat de vermoeidheid nog meer toe. De aandacht verslapt en indommelen achter het stuur heeft meestal een dodelijke afloop.
Stop geregeld
Daarom is het van het grootste belang geregeld te stoppen, liefst elke 250 à 300 kilometer, de benen te strekken, een luchtje te scheppen, wat rond te wandelen op een parking, liefst in de nabijheid van bomen en zeker te drinken. Uiteraard is water de beste en de enige juiste drank op dat moment. Zorg er evenwel ook voor dat je voldoende eet, niet om de maag vol te stouwen, want dat leidt ook tot slaperigheid, maar om het bloedsuikergehalte op peil te houden. Heb je een tekort aan bloedsuiker, dan voel je je niet lekker, krijg je een black-out of zijn je bewegingen, coördinatie en reacties niet meer wat ze moeten zijn aan het stuur. Daarom is fruit ideaal en daarvoor de beste oplossing. Het brengt langzaam absorbeerbare suikers in het bloed, het verteert gemakkelijk, je hebt ook nog het voordeel van de vitamines en mineralen, heeft weinig of geen risico op besmettingen en je kunt het van thuis meenemen zodat je onderweg niet meer genoodzaakt bent proviand in te slaan en je houdt er ook de kinderen mee zoet.
Drink voldoende
In normale omstandigheden waarbij geen grote fysieke inspanningen worden geleverd, verliest het lichaam ongeveer anderhalve tot twee liter vocht per dag, via de huid, de ademhaling, de urine en de ontlasting. Bij hitte is dat ook zweten om het lichaam af te koelen als een soort natuurlijke airco. Zo verlies je meer vocht dan je zou denken en dat merk je aan je gedragingen. Misschien jijzelf niet, maar in elk geval je omgeving zal merken dat je alertheid vermindert en dat je soms bruuske beslissingen en bewegingen maakt aan het stuur. Een gevaarlijke situatie dus.
Om alle lichaamsfuncties normaal te kunnen laten verlopen, moet dit verloren vocht geregeld worden aangevuld. Aan het stuur op weg naar het zuiden wordt dat gemakkelijk verwaarloosd. Je verliest er tijd mee, je moet gaan plassen, je vindt niet altijd een parking op het juiste tijdstip enz… Dus drink je niet of zeker veel te weinig.
Gevolg: het lichaam schakelt over op een spaarprogramma. Dat merk je niet meteen, want de gevolgen van dehydratatie zijn in de beginfase ongewoon: we verwachten dorst, maar die komt er pas als het vochttekort ernstige vormen aanneemt. Bovendien lessen de meesten dan hun dorst met dranken die nog een grotere dehydratatie veroorzaken: koffie, cola, soms alcohol en dat is als je stuurt niet te tolereren, zelfs dwaas en levensgevaarlijk. Bovendien veroorzaken deze dranken dat het lichaam nog meer vocht verliest, dan er wordt ingenomen: ze zijn diuretisch, zoals dat genoemd wordt.
Zeker twee liter
Er is een eenvoudig trucje, zowel voor thuis als je niet vertrekt en hier geniet van de mooie dagen, als wanneer je op vakantie vertrekt met de auto. Eigenlijk zou iedereen ’s morgens de flessen water die hij MOET drinken, best klaarzetten in de keuken, een glas erbij, een kopje erbij en de nodige ingrediënten ernaast voor het geval dat liefst onder vorm van kruidenthee wordt gedronken. Anders denken de meesten er gewoon niet aan.
Ga je op reis, neem dan verschillende flessen water mee: twee liter per persoon is een strikt minimum, zeker als de auto geen airco heeft.
Je kan gemakkelijk weten als je lichaam gedehydrateerd wordt: doe dan de huidtest bij jezelf, je zal in 80 percent van de gevallen merken dat er vochttekort is. Hiervoor kan je de huid boven de pols met duim en wijsvinger van de andere hand samenknijpen en omhoogtrekken, vijf seconden vasthouden en weer loslaten. Als de huid een tijdje gerimpeld blijft en niet onmiddellijk zijn oorspronkelijke gladde vorm weer aanneemt, is er dehydratatie of vochttekort. Hoogtijd om in te grijpen en die ingreep moet in de eerste plaats van binnenuit gebeuren: drinken, twee liter per dag!
Water is de beste drank, eventueel een kruidenaftreksel of kruidenthee. Koffie en alcohol moeten gecompenseerd worden met nog meer drinken, anders heeft het lichaam echt een probleem: de huid veroudert sneller, de nieren werken niet naar behoren, de zuren hopen zich op in het bloed, men krijgt spierpijn, moeilijkheden met hart- en bloedsomloop, en we verouderen sneller.
Als iemand in de hitte van de zomer aan sport doet, moet nog meer worden gedronken, zelfs als je stil in de zon gaat liggen op het strand. Dan kan het gebeuren dat je het dubbele per dag moet drinken. Dorst is niet altijd een goede waarschuwing, want als we dorst krijgen, is er meestal al lang een probleem.
We kunnen niet genoeg de raad geven om te drinken. Een goed gemiddelde tijdens warme dagen is één glas water drinken per uur. Drink en je blijft gezonder en jonger.
Maar er zijn nog meer gevaren die je kunnen bedreigen op vakantie. Daarover een volgende keer meer.