Het is de tijd van de noten. Allerlei soorten noten worden nu in overvloed aangeboden. Gelukkig voor wie nu een notelaar in zijn tuin heeft staan. Het is een uitstekende bron van eiwit en gezonde vetten (Omega-3), laat zich in veel recepten gebruiken, maar kan ook uitstekend in een gezond vruchtenontbijt worden verwerkt zoals muesli. Of gewoon als gezond tussendoortje met wat bittere zwarte chocolade en een espressokoffietje: een paradijselijke mix van smaken en uitstekende bron van antioxidanten.
Hoewel de amandel tot de familie van de noten wordt gerekend, is het eigenlijk een steenvrucht, maar wel zeer gezond en natuurlijk ook lekker.
Maar er zijn natuurlijk nog anderen soorten noten die allemaal geweldige leveranciers van magnesium, zink en Omega-3 vetzuren zijn. Denk aan paranoten, hazelnoten, en amandelnoten. Amandelen zijn in de echte zin van het woord geen noten, maar behoren eerder tot de categorie van de steenvruchten, maar daarom niet minder gezond. Ze worden als noten verkocht en zo door het publiek ook beschouwd. Ze worden gerekend tot de categorie noten, omdat de voedingswaarde en de gezondheidseffecten overeenkomen met die van noten zoals walnoten. Ze leveren ons niet enkel gezonde eiwitten, maar ook vitamines van de B-groep, en vitamine E, de vruchtbaarheidsvitamine. Als je noten samen met druiven eet bijvoorbeeld, zijn ze een volwaardige vleesvervanger, meer zelfs, ze zijn gezonder vanwege de overvloed aan antioxidantgen. Ze hebben ook een gunstig effect op het cholesterolgehalte en de viscositeit van het bloed.
Vanaf een handjevol noten per dag dat is ongeveer 30 gram (zonder het omhulsel) ben je goed bezig.
Marsepein
Amandelen zijn door iedereen gekend als het belangrijkste bestanddeel van marsepein. Ze worden ook in talrijke desserts gebruikt, maar ze hebben ook een hoge voedingswaarde en worden zelfs in de natuurgeneeskunde gebruikt. Belangrijk genoeg om dit hemelse manna van naderbij te onderzoeken.
De amandelboom of Prunus amygdalus, groeit enkel in warmere streken en hij is natuurlijk ook van daar afkomstig. Vandaar dat men hem aantreft in Zuid-Europa, Westelijk- en Centraal-Azië, Japan, Australië, Zuid-Afrika, Californië, Afghanistan en Iran.
Een boom
De amandelboom wordt ongeveer 5 meter hoog en bloeit in maart en april, vooraleer het blad verschijnt. Dat blad ziet eruit alsof het grof is gezaagd. De bloem is rozerood en heeft een stamper. De vrucht zit in een groene bolster is langwerpig en donzig, terwijl het vruchtvlees leerachtig is. In het midden zit een steen, de zogenaamde pit en die is compact en hard maar kan evengoed sponzig en teer aanvoelen. De pit bevat olierijk kiemwit en is rijk aan koolhydraten.
Er bestaan verschillende variëteiten: een pit met dunne schil, de zogenaamde dulcis of zoete amandel die eetbaar is en bovendien heel verzachtend werkt op de ingewanden.
De amara is een bittere amandel en bevat het geduchte vergif cyaanhydridezuur het zogenaamde Pruisisch zuur, dat enkel uitwendig wordt gebruikt.
Goede vleesvervanger
Amandelen bevatten vitamines A, B, D, suiker, waardevolle mineralen, vooral Kalium, Natrium, Magnesium, lood, zwavel, fosfaten voor de zenuwen en 15 à 20% voortreffelijk eiwit en 60% olie.
Amandelen zijn zeer voedzaam, maar moeten matig worden gebruikt door het hoog eiwitgehalte (bv. 12 à 15 stuks per dag).
Evenals walnoten kunnen ze als een goede vleesvervanger worden gebruikt. Amandelnoten prikkelen de eetlust en bevorderen de spijsvertering. Amandelnoten worden met goed gevolg gebruikt bij bloedarmoede, zijn kramp opheffend, laxerend, en vullen ook tekorten aan mineralen aan.
Eigenschappen
Bittere amandelen:
- Koortswerend.
- Oliezalf tegen zenuwpijn bij oogziekte.
- Tegen lintworm.
- Lotion tegen kloven aan handen.
Zoete amandelen:
- Bevat 50% olie.
- Gebruikt in heel wat keukenrecepten, in de banketbakkerij voor het vervaardigen van marsepein.
Amandelmelk:
- Verzacht en reinigt de huid.
- Sterkt de longen en de hersenen.
- Geeft een mooie gelaatskleur.
-Heeft een zuuroverschot en is dus niet geschikt voor jichtlijders. Gezonde personen kunnen die wel combineren met vruchtensappen.
-Niet elke maag verteert ze even gemakkelijk en daarom moet er goed gekauwd worden.
Niet enkel in banketgebak
Amandelen zijn lekker en kunnen op vele manieren worden gebruikt. Waar je wel moet voor opletten is dat je geen amandelen gebruikt die zacht, gerimpeld, wormstekig, of wrang zijn of sporen van vocht of stof vertonen en met een snede die niet wit is.
Amandelen kun je op verschillende manieren aantreffen en aanschaffen: ongepeld, gepeld, met groen omhulsel, geschild zonder bruin vlies, ruw of geplet, in schilfers of gemalen in poeder.
Om ze gemakkelijk te pellen, moet je ze eerst in kokend water dompelen. Je kan ze ook lichter verteerbaar maken, door ze vooraf licht te roosteren (in de pan, zonder vetstof).
Ze kunnen ook gemakkelijk dienen om vlees te vervangen, vanwege hun eiwitgehalte en voedende bestanddelen.
Geroosterd en verpulverd worden ze gebruikt als een uitstekend koffiesurrogaat.
Ze worden ook bij soep gevoegd, waardoor deze lekkernij een hogere voedingswaarde krijgt, maar evengoed gebruikt in snoepgoed en in de banketbakkerij.
Amandelolie die verkregen wordt uit pitten kun je in elke drogisterij of bij de apotheker vinden. Die amandelolie lost slijmophoping op, herstelt de eetlust, bevordert de spijsvertering, heeft een helende werking bij longziekten zelfs longontsteking (overleggen met arts) en in dit geval raadt men aan om 3 tot 4 maal per dag 1 theelepel te gebruiken.
De overblijvende zemelen worden benut in de cosmetica-industrie.
Praktische toepassingen
-Amandelmelk kun je met puree mixen en met vruchtensap mengen: is licht verteerbaar en op die manier verkrijgt men een vitaminerijke drank, die zelfs de stoelgang normaliseert.
-Handtas van krokodillenleer: af en toe met amandelolie inwrijven en daarna met een zachte doek oppoetsen.
-Bittere amandelen bevatten blauwzuur en bittere olie en worden gebruikt om spijzen te parfumeren zoals bij marsepein, bitterkoekjes enz… maar ze zijn eigenlijk niet geschikt om op grote schaal te worden gebruikt als dessert.
-Amandelmelk bekom je door geplette zaden met suiker en water fijn te stampen.
Medische toepassingen
Bloedarmoede: dagelijks enkele amandelen eten (tijdens groei- en herstelperiode).
Hart: afkooksel van noot in zeer hete melk.
Hoest en koorts: thee van een handvol gestampte amandelschelpen met wat honing en enkele druppels citroensap gedurende 1/2 uur koken. Aftreksel van 30 g gekneusde verse amandel- bladeren per liter water koken, gedurende 10 minuten laten trekken. Ook amandelmelk drinken.
Huid: droge huid soepel en sterk maken door met amandelolie in te wrijven; bespoedigt de genezing van huidziekten en vermindert de jeuk. Als lotion gebruikt is het reinigend.
Keelpijn: thee van een handvol gestampte amandelschelpen.
Kindervoeding: amandelmelk is bijzonder aanbevolen voor kinderen, als aanvulling van moedermelk.
Kloven: op zacht vuurtje 15 g olie + cacaoboter, fijnwrijven tot volledige afkoeling. Daar de kloven mee inwrijven.
Leverkramp: gekneusde bittere amandelen als kompres gebruiken.
Maag: voor een goede spijsvertering: amandelwijn: 15 g verse stelen van engelwortel + 15 g gekneusde bittere amandelen in 1 liter brandewijn, 5 dagen laten macereren, filteren, dan 500 g honing aan toevoegen en weer filteren; na het eten een glaasje drinken.
Zwangere vrouwen: elke morgen nuchter, enkele gepelde amandelen eten, is bijzonder voedzaam en een tonicum voor de foetus.
Ontkalking: 15 à 20 amandelen per dag eten.
Reuma: gekneusde bittere amandelen als kompres.
Zwakte: dagelijks enkele zoete amandelen eten.