Iedereen kent wel marjolein, de vaste lilakleurige plant. Er zijn meer dan twintig soorten bekend, maar vooral de echte marjolein en de wilde marjolein zijn de bekendste. Die laatste staat ook bekend onder de benaming oregano en wordt als gedroogd kruid in de keuken aangewend. Vooral in pasta’s, sauzen, salades op de grill is het een graag gebruikte smaakmaker.
Marjolein is een heerlijk en gezond kruid dat in vele schotels past.
Marjolein past in elke keuken, niet enkel omdat het lekker is maar ook gezond en bovendien heeft het een romantisch verleden. Oorspronkelijk komt de plant uit het Mediterrane gebied, zoals veel kruiden trouwens.
In de keuken
De zoete kruidige smaak van marjolein komt vooral tot zijn recht in Italiaanse gerechten, maar is ook zeer lekker als toekruid bij de aardappelen en in sauzen. Het valt zeer goed te combineren met knoflook en tijm. Het is een kruid dat bij alle vleesgerechten kan. Het heeft bovendien een groot voordeel: het kan meegekookt worden. Bovendien ook zeer gezond voor de bloeddruk. Wie last heeft van duizeligheid en een te lage bloeddruk zal dit kruid zeker waarderen.
Marjolein is eigenlijk afkomstig uit de Provence: groeit ook bij ons in het Maasdal en de Gaume, op zonnige plaatsen, in kalkrijke streken, in heide en aan de bosrand, op braakgrond en aan de rivieroever. Marjolein heeft vele namen: Wilde of bastaardmarjolein, Oregano, Kretenzer marjolein, Orego, Dost, Kostess (D), Wild marjoram (E). Marjolaine sauvage ou bâtarde, Origan.
Ook een sierplant
Marjolein is een mooie plant (zijn er andere?) met een stengel van 30 à 60 cm, recht, groen, veel ranken, behaard, aan de voet houtachtig en vierkant.
Het blad is groen, tegenover elkaar geplaatst, ovaal, kort gesteeld, gladde rand, met nerven, met grijswit dons bedekt; 2 cm lengte en 1 cm breed; worden kleiner naar boven toe: als het kruid wordt gewreven, ontwikkelt marjolein een aangename geur.
De bloem is licht purper, roze, lila, soms wit, aan het stengeluiteinde in trossen (pluimen). Ze is zeer welriekend en wordt daarom ook vaak gekocht en aangeplant.
Wild maar gezond
De wilde marjolein heeft een grotere geneeskracht dan de gekweekte variant. Het afkooksel van bloeitoppen, wordt gebruikt als opwekkend middel, zenuwversterkend, krampwerend, wondhelend. Het verlicht astma, geneest catarre van de luchtwegen, is slijmoplossend, een uitstekend maagmiddel bij spijsverteringsstoornissen, maagzwakte, en wekt de eetlust op.
Verder is marjolein ook wondhelend, gal drijvend, heft stuwing van lever op, is ideaal tegen menstruatiepijnen.
Is nuttig bij alles waar het zenuwstelsel bij betrokken is: maag, lever, migraine, tics, astma, slapeloosheid, kinkhoest, epilepsie en ook bij hoest is het kruid van groot nut. Marjolein bevat 0,2 % etherische olie, carvacrol, thymol, looizuur.
Veelvuldige toepassingen
In de keuken wordt marjolein wordt vooral in soep, saus, bij bladgroenten, vlees, worst en sla gebruikt. Het kruis is bijzonder geschikt om andere smaken te harmoniseren en past uitstekend bij meelspijzen en peulvruchten.
Je kunt geen kookboek openslaan of er staat wel een recept in waarvoor marjolein wordt gebruikt.
Maar ook in bad is het ideaal dankzij de verfijnde geur, maar tegelijk heeft het ook uitstekende medische toepassingen.
Voor de gezondheid
Bronchitis: 20 à 50 g gedroogde bloeitoppen in 1 liter kokend water 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten; 2 à 3 kopjes per dag tussen de maaltijden; verlaagt de koorts en lost slijm op.
Diarree: Dagelijks 2 theelepels heet infuus of 15 g per liter kokend water. 5 à 10 g bloeitoppen in 1 liter kokend water, gedurende 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten, 2 à 3 kopjes per dag drinken.
Heesheid: thee van marjolein met honing.
Hoest: Dagelijks 2 theelepels heet infuus of 15 g per liter kokend water.
5 à 10 g bloeitoppen in 1 liter kokend water, gedurende 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten, 2 à 3 kopjes per dag drinken.
Hoofdpijn: Zalf van 100 g verse planten 1 uur in een kokende bain-marie in 1/2 liter olijfolie. Filteren; op voorhoofd en slapen strijken; kalmeert.
5 à 10 g bloeitoppen in 1 liter kokend water gedurende 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten, 2 à 3 kopjes per dag drinken.
Kramp: Een kruidenzakje met marjolein, tijm, salie, kamille, ruit op de plaats van de krampen leggen; eventueel met een warmwaterzak erboven op; kalmeert.
5 à 10 g bloeitoppen in 1 liter kokend water en gedurende 2 à 3 minuten laten trekken; filteren, zoeten, 2 à 3 kopjes per dag drinken.
Luchtwegen: 20 à 50 g gedroogde bloeitoppen in 1 liter kokend water; 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten; 2 à 3 kopjes per dag tussen de maaltijden; verlaagt de koorts en lost slijm op.
Maag- en verteringsprobleem: 20 à 50 g gedroogde bloeitoppen in 1 liter kokend water; 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten; 2 à 3 kopjes per dag tussen de maaltijden; neemt het opgeblazen gevoel weg.
Menstruatiepijn: 20 à 50 g gedroogde bloeitoppen in 1 liter kokend water; 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten; 2 à 3 kopjes per dag tussen de maaltijden; doet de kramp ophouden.
Migraine: 5 à 10 g bloeitoppen in 1 liter kokend water gedurende 2 à 3 minuten laten trekken, filteren, zoeten, 2 à 3 kopjes per dag drinken.
Mond, keelontsteking: afkooksel als gorgeldrank.
Reuma: thee drinken en massage met essence of warme kompres van de gekookte plant in een linnen doek.
100 g bloeitoppen in 1/2 liter olijfolie plus 100 g verse hars van den, 1 uur in kokende bain-marie; door fijn linnen gieten; zalf lauw of koud op de pijnlijke plek wrijven: lenigt de pijn van reuma, ischias, stijve nek.
Slaap: 5 à 10 g bloeitoppen in 1 liter kokend water en gedurende 2 à 3 minuten laten trekken; filteren, zoeten, 1 kop ’s avonds drinken.
Verkoudheid: Gedroogde bladeren in poeder als snuif. Watten in de neus, doordrenkt met de helft glycerine en de helft thee van marjolein van 20 à 50 g gedroogde bloeitoppen.
Wonde: een handvol bladeren hakken, in gaasdoek wikkelen; om de 6 uur vernieuwen, geneest vlugger.
Ogen: Een aftreksel van marjolein doet donkere kringen onder de ogen en blauwe vlekken verdwijnen. Marjolein mildert hoestbuien, drijft nierstenen af, verdrijft je zorgen, lost indigestie. Het is uitstekend bij bloedarmoede of bij een te lage bloeddruk, maar mensen met een hoge bloeddruk gebruiken het beter niet.
Lekker
De zoete kruidige smaak van de marjolein komt vooral tot zijn recht in Italiaanse en Mexicaanse gerechten. Men kan er haring mee kruiden en allerlei Mexicaanse gerechten mee bereiden. Het geldt als speciaal toekruid bij gevulde aardappelen.
Het valt goed te combineren met knoflook en tijm. Het is een typisch vleeskruid dat meegekookt kan worden en dat het goed doet onder de grill. Het gedroogde kruid behoudt zijn aroma. Men gebruikt het ook in olie.