Ook een beetje in de war? Dat is niet enkel het gevolg van de late winterprik, maar evenzeer door de omschakeling naar het zomeruur. En dat met een winterbeeld buiten. Als er een politieke beslissing moet worden genomen die de hele maatschappij aanbelangt of treft, dan is geld doorgaans de doorslaggevende factor. Kijk naar de invoering van zomertijd en wintertijd. De omschakeling is geneeskundig niet onbesproken, maar toch werd de verandering doorgevoerd om economische redenen. Er werd zogenaamd veel geld gespaard doordat het langer licht was en dus kon de overheid doen besparen op elektriciteit en energie. Althans dat was de uitleg. Die besparing bleek achteraf zo miniem te zijn dat men zich ging afvragen of die zomertijd wel degelijk moest gehandhaafd blijven.
Veel artsen merkten de nadelen trouwens bij hun patiënten. Er waren meer hartziekten en infarcten, meer depressies, meer burn-out. De kinderen werden onrustiger en konden zich moeilijker concentreren. Leraren kunnen er over meespreken.
Als je dit allemaal merkt, waarom dit nog langer in stand houden. Dat was ook de mening van bepaalde vertegenwoordigers in Europa die er voor pleitten om de omschakeling van wintertijd naar zomertijd af te schaffen.
Van winteruur naar zomertijd: het is altijd een beetje wennen en voor sommigen is het heel lastig. Het kan zelfs grote nadelen opleveren voor de gezondheid. Pas je geleidelijk aan, dat is veiliger.
Natuurlijk kwam er protest vanuit de horeca omdat klanten nu langer van het daglicht konden genieten op een terrasje. Maar de horeca is goed vertegenwoordigd, wat we hebben kunnen zien tijdens de pandemie en nu ook tijdens de energiecrisis. Hun onderhandelaars weten van aanpakken. Men luistert liever naar de economische effecten dan naar de gezondheidsrapporten en die zijn er nochtans.
Let op je klok
Zaterdagnacht 29 maart moesten we weer omschakelen. De laatste zaterdag van maart wordt de klok om 2 uur ’s nachts een uur vooruitgezet. Twee uur wordt dan drie uur. En dat is in heel Europa zo. Praktisch dat het uniform is, dat wel, vooral voor internationale vluchten bijvoorbeeld, maar het heeft ook een impact. Een uurtje verschil, wat kan dat maken vragen velen zich af. Wel, eigenlijk behoorlijk veel, want de bioklok wordt ondersteboven gehaald, zelfs voor dat uurtje. Dat herstel je niet in één twee drie, zelfs niet in één week. Dat verschil kan weken zelfs meer dan een maand blijven doorwegen op het bioritme en het functioneren en dat ligt niet enkel aan het feit dat je één uurtje slaap hebt moeten missen. Er zit een complex systeem achter dat vraagt om gerespecteerd te worden, anders weigert het lichaam zich neer te leggen bij al die argumenten, want feiten zijn nu eenmaal sterker.
Hypothalamus
Het lichaam moet luisteren naar zijn eigen wetten en die worden bepaald door de hypothalamus, een kleine klier die zich in de tussenhersenen bevindt. Vanuit dit belangrijke centrum worden tal van neuro-endocrine functies geregeld. Je kan stellen dat deze kleine klier van enorme betekenis is voor de bedrijfshuishouding van ons organisme als geheel.
De hypothalamus kan beschouwd worden als een inwendige lichaamsklok die alle belangrijke, biologische cycli regelt waaraan ons organisme onderworpen is. En dat zijn er heel wat! De rol van deze klier kan niet genoeg geaccentueerd worden, temeer daar die veelheid van levensritmen via hun eigen, welbepaald patroon verlopen en onderling totaal verschillend van elkaar zijn. Enkele voorbeelden: Zo doet ons lichaam er zeven dagen over om het geheel van alle lichaamscellen te vernieuwen. De menstruatiecyclus van de vrouw verloopt over een periode van circa 28 dagen. Ons hart klopt gemiddeld 72 keer per minuut; ademhalen doen we dan weer 16 keer per minuut. Het aller kortste biologische ritme is dat van de elektrische golven die door onze hersenen worden uitgezonden. Verder verlopen een aantal lichamelijke activiteiten (zoals bloeddruk en samenstelling van het bloed, slaap en lichaamstemperatuur) via het zogenaamde circadiaanse ritme van circa 24 uur.
Dat noemen we de bioklok en die loopt gelijk met het ritme van dag en nacht dat bepaald wordt door de omwenteling van de aarde, dus het verschil tussen dag en nacht.
Het licht heeft een enorme invloed op ons functioneren. Dat zie je ook in de natuur: vogels beginnen te fluiten, zoeken naar voedsel, de koeien worden wakker, beginnen te grazen, moeten gemolken worden op een vast tijdstip.
Datzelfde ritme zie je ook bij baby’s: die kijken niet naar de klok. Ze worden op hetzelfde moment slaperig en moe, ze willen op hetzelfde moment eten, want hun ritme wordt bepaald door de natuur, niet door politieke beslissingen.
Als je daarin veranderingen aanbrengt, geraken ze van slag.
Maar ook volwassenen kunnen gehinderd worden door de omschakeling. Vooral avondmensen weten er van mee te spreken. Het blijft langer licht volgens de klok, terwijl hun systeem wordt vertraagd.
Wat zijn de nadelen?
Het probleem met de overschakeling naar de zomertijd is dat veel mensen drenken dat ze last hebben van voorjaarsmoeheid, terwijl de beide een afzonderlijke aansturing hebben. Voorjaarsmoeheid heeft te maken met emotionele elementen, zoals te lang binnen zitten, maar ook met voeding omdat in de winter minder vitamines, meer junkfood en minder beweging invloed hebben op onze gezondheid.
Het zomeruur heeft te maken met het bioritme, kan evenwel ook gelijkaardige problemen veroorzaken: zware vermoeidheid, concentratieproblemen, humeurigheid, slapeloosheid of gestoorde slaap, spijsverteringsproblemen.
Maar er is meer en dat is verontrustend: volgens onderzoek in Scandinavië stijgt het aantal hartaanvallen en beroertes behoorlijk na de omschakeling naar de zomertijd, zelfs met een kleine tien percent en dat is niet gering. Het probleem treft vooral oudere mensen en patiënten die al een hartprobleem hadden. Er worden ook meer verkeersongevallen gemeld als gevolg van te weinig of gestoorde slaap. Er worden ook meer kalmeerpillen geslikt en dat is geen goed teken.
Het licht stuurt ons brein
Bij alles wat onnatuurlijk is, kan je vragen stellen. Zo weten we dat de productie van melatonine, het slaaphormoon en tegelijk een sterke antioxidant door het lichaam geproduceerd wordt als het avond is en het licht wegvalt. Vandaar dat ervoor gewaarschuwd wordt om blauw licht van computerschermen en i-Phone te mijden kort voor het slapen gaan. Het omgekeerd gebeurt ’s morgens: doordat het klaar wordt stopt de melatonine-productie en word je wakker. Als je dat met een uur verschuift, ben je niet meer in hetzelfde ritme als de melatonine en heb je te weinig of een gestoorde slaap. Datzelfde onderzoek heeft aangetoond dat we de maandag na de omschakeling naar het zomeruur, gemiddeld tussen de drie kwartier en een uur minder lang hebben geslapen. Dat merk je in het gedrag, zowel thuis, op kantoor als op de weg.
Omdat het licht ons brein stuurt gaan we later slapen of vallen we later in slaap. Uit onderzoek blijkt dat avondmensen op die manier zelfs twee tot drie uur slaap missen en dat is niet weinig. Dat tast niet enkel in de reserves, maar tast ook de gezondheid aan: vooral meer hart- en vaatziekten daardoor.
Dat aantal loopt in de honderdduizenden want wereldwijd zijn er ongeveer zeventig landen die tweemaal per jaar de klok verzetten.
Zelfs je huisdieren hebben er hinder van, de hond meer dan de kat. Een hond past zich aan het ritme van zijn baasje aan, maar een kat richt zich zoals de vogels op het licht. Boeren weten erover mee te spreken, want de koeien houden van een vast patroon om gevoederd te worden en te worden gemolken. Men spreekt van “gewoontedieren” maar dat zijn ze ook. Veranderingen mogen dus slechts druppelsgewijs worden ingevoerd.
En de zomertijd heeft nog meer impact voor mensen die in het noorden van Europa wonen. Ze hebben al weinig zo licht, maar ’s morgens blijft het voor hen langer donker. Ze moeten dus opstaan als het nog donker is en dat is niet natuurlijk.
Eigenlijk kun je de omschakeling naar de zomertijd vergelijken met een soort jetlag. En die kan ook weken in de kleren hangen.
Hoe los je dat dan op?
Het beste is geleidelijk om te schakelen. Dat betekent elke dag vijf minuten vroeger opstaan en vroeger gaan slapen. Die vijf minuten merk je niet meteen, maar op tien dagen heb je op die manier de natuur weer verzoend met het opgelegde ritme van de zomertijd.
En voor de moeilijke slapers is er toch een oplossing. Doe het met een natuurlijk middeltje: Escholcin van Fytobell op basis van Escholtzia.
Je vindt Escholcin van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2899-912.
Of je kan Escholcin van Fytobell ook online bestellen via www.boverte.com of via www.almed.be.
Op die manier verschalk je een beetje de nadelen van de zomertijd.