We houden allemaal van zonnige zomers, warm weer, maar kunnen we er eigenlijk wel verstandig mee omgaan? Van zodra de eerste zomerse warmte de gedachten komt strelen, willen we naar buiten om zoveel mogelijk van de zon te profiteren. Natuurlijk voelt het lekker aan om de huid bloot te stellen aan de zon, maar als dat niet verstandig gebeurt, kun je binnen een paar uur een flinke verbranding oplopen. Als dit tijdens de eerste dagen van de vakantie zou gebeuren, mag je de helft van je vakantie al vergeten en alles opofferen om de huid te herstellen. Ook andere problemen kunnen niet enkel de vakantie, maar ook gewoon de zomer vergallen omdat ombesuisd wordt omgegaan met zon en warmte. Te koud drinken, te veel of te weinig drinken, gebruik van parfum of synthetische huidverzorgingsmiddelen kunnen in de zon voor problemen zorgen. Daarom kunnen we veel leren van de natuurvolkeren in warme streken en nagaan hoe zij op een logische wijze omgaan met warmte en zon.
Zon en kanker
Als we de zon zien, hebben we de neiging om de kleinste maat badkleding boven te halen en soms urenlang onbeweeglijk te gaan liggen „bruinen”. Niet te verwonderen dat de jongste tijd alarmerende berichten uit de medische wereld komen: huidkanker neemt toe met 300 percent per jaar. Een verschrikkelijk groot getal, temeer omdat deze vorm van kanker bijna volledig te voorkomen is, terwijl als de ziekte goed is doorgezet, geen enkele therapie nog helpt, maar regelrecht de patiënt naar een vreselijk einde voert.
Reizen naar tropische gebieden vergt veel van het weerstandsvermogen van de patiënt. Wie gezond eet en voldoende vitamines en mineralen opneemt, dus groenten en fruit gebruikt, zal beter gewapend zijn bij een eventuele reis of vakantie naar tropische gebieden.
Deze onverstandige zonnecultus staat in schril contrast met de gewoonten van natuurvolkeren die in zonnige warme gebieden leven en blijkbaar geen nadeel ondervinden van de zon. Uiteraard is hun huid generaties lang voorbereid voor dit klimaat, zodat wij als toerist in deze streken veel meer gevaar lopen dan zij. Het is dus verstandig hun gewoonten te observeren. De lokale bevolking mijdt de grootste hitte van de dag en houdt siësta in lommerrijke koele huizen, op het ogenblik dat toeristen zich zoveel mogelijk bloot stellen aan de hitte en de UV-stralen van de zon.
De kleding van volkeren in warme gebieden is ook heel anders. Ze maken gebruik van stoffen vervaardigd uit natuurlijke vezels. Vooral voor onderkleding is dit van belang, aangezien synthetische stoffen geen vocht, dus ook geen zweet kunnen opvangen. Het risico op kou vatten is daardoor ook veel groter, omdat de zwetende huid slechts kan opdrogen door verdamping en dus door afkoeling.
Wat doen natuurvolkeren?
Bedoeïnen lopen trouwens meestal in alles bedekkende wijde, wollen kleding gehuld, wat hen best beschermt tegen de hitte. Om hun dorst te lessen drinken ze geen ijsgekoelde cola of frisdranken, maar warme thee. Warme dranken verslaan trouwens beter de dorst dan koude. Koude dranken geven wel een moment van verrukking en koelen de mond ogenblikkelijk af, maar de ingewanden schrikken niet zo erg en voor patiënten met een gastritis of ontsteking van maag of slokdarm is het ook minder belastend. Bij natuurvolkeren kun je vaststellen dat ze volgens de omstandigheden waarin ze leven meestal een gedrag aannemen, dat hen het best bekomt. Hun gezond verstand op basis van eeuwenlange ervaring wist wat het beste was voor de gezondheid.
Verse vruchtensappen zijn ook dorstlessend, op voorwaarde dat ze niet nog extra of kunstmatig gezoet worden. Woestijnbewoners zullen nooit in de zon gaan zitten of liggen. Ze wachten de avond of de koelte van de morgen af, om buitenshuis te werken. Ook dieren zoeken liever de schaduw dan de zon op, vooral in het heetst van de dag.
Dubbel gevaar in hooggebergte
Het is ook een absolute must het hoofd bedekt te houden om een zonneslag of een hitteslag te voorkomen. De functie van de hersenen kan in de war geraken waardoor de temperatuursregeling van het lichaam tilt slaat; een levensbedreigende situatie. Vooral patiënten met hoge bloeddruk, of mensen die last hebben van een hartziekte moeten voorzichtig zijn met zonnebaden en met blootstelling aan te grote hitte. Wie op reis gaat naar het hooggebergte en daar de rest van het jaar niet woont, moet eveneens opletten: om te beginnen is het UV-licht er veel intenser en dus gevaarlijker, zelfs intenser dan aan zee waar de stralen ook nog eens weerkaatst worden door het water. Bovendien is de lucht er ijler, zodat het bloed minder zuurstof kan transporteren. Op die manier ontstaat voor zwakke patiënten een dubbel gevaar.
Veilig zonnen
Dat betekent niet dat zonnebaden geheel moet worden afgezworen. Als op een verstandige wijze gebruik wordt gemaakt van de stralen van de zon, kunnen het lichaam en de gezondheid daar profijt uit halen. Dat betekent dat de huid langzaam gewend moet raken aan zonlicht. Geleidelijk de huid bloot stellen aan de zon betekent de eerste dagen slechts een aantal minuten, terwijl altijd gebruik wordt gemaakt van beschermende crèmes of zonnemelk. Best van al is beweging in de schaduw: op die manier wordt de huid egaler bruin, en wordt die geleidelijk mooier. Zelfs in de schaduw wordt men bruin, hoewel het op die manier iets langer duurt. Toch zijn de risico’s veel minder, omdat de huid de tijd krijgt zich aan te passen. Langzaam zullen de pigmenten de huid gaan verkleuren en op die manier ontstaat een buffer tussen de inwendige organen, zoals oppervlakkige zenuwen en ontstaan er kleine transformators die de huidzenuwen en de onderhuidse bloedsomloop moeten beschermen.
Toeristen gaan vaak onbesuisd tewerk. Ze willen op te korte tijd te diep bruin zien en onderschatten het gevaar van de zon.
Koorts, een pijnlijk rode huid en zelfs een dagenlang ziek gevoel wijzen op fouten die zijn gemaakt. Er mag niet uit het oog worden verloren dat de huid een geheugen heeft en dat fouten telkens weer worden opgeteld. Vooral bij jonge kinderen is de huid erg gevoelig. Maandenlang kan het duren vooraleer de schade aan het zenuwstelsel door de natuur hersteld is. Ook het lymfestelsel kan ernstige schade oplopen door onbedacht zonnen, terwijl oude ingekapselde tuberculosehaarden opnieuw kunnen actief worden. Er mag niet uit het oog worden verloren dat de natuur kan genezen als er met mate en verstandig gebruik wordt van gemaakt, maar dat de natuur ook kan doden als geen rekening wordt gehouden met de kracht ervan.
Train je bloedvaten
Hoe jonger men is, des te minder last heeft men van een snelle reis naar tropische gebieden, een kort verblijf en een even snelle terugkeer naar onze gematigde streken. De vakantiebestemmingen hebben voor nieuwe problemen gezorgd. Vroeger was het de gewoonte dat wie naar de tropen reisde voor een langer verblijf, zich grondig voorbereidde en zijn organisme geleidelijk liet wennen aan de nieuwe atmosferische omstandigheden. Vooral hart en bloedvaten kunnen behoorlijk onder druk komen door zo’n bruuske verandering.
Oudere personen moeten hier voorzichtig mee zijn. Vooral patiënten met een te hoog cholesterolgehalte, als gevolg van te suikerrijk voedsel lopen gevaar. Wie voldoende vruchten en groenten eet, zal langer over elastische bloedvaten beschikken en dus minder last ondervinden bij vakanties of langere verblijven in zuiderse, warme of tropische gebieden. Bovendien mag niet uit het oog worden verloren dat in de tropen andere gevaren loeren onder vorm van bacterieën en virussen die bij ons niet bekend zijn. Lopen op blote voeten kan in sommige streken gevaarlijk zijn, omdat microscopisch kleine wezens zich via de huid langs de voeten, uiteindelijk in het bloed nestelen en het leven in gevaar kunnen brengen.
Andere besmettelijke ziekten zoals gele koorts, hepatitis, malaria, bilharziose enz… kunnen danig veel van het weerstandsvermogen van de tropenreiziger vergen, dat hij er uiteindelijk aan bezwijkt. Wie gezond voedsel neemt, kan des te meer op zijn natuurlijk weerstandsvermogen rekenen. Geraffineerde voeding is vaak oorzaak van ontoereikende weerstand, omdat gebrek aal calcium, kiezelzuur, vitamine D en A de poort opent voor besmettingen. Sommige patiënten ondervinden al hinder van weersveranderingen: fohn kan bij gevoelige personen zelfs een fikse hoofdpijn bezorgen, zoveel te meer kan het warme en vochtige tropische klimaat dan een belasting zijn voor wie een gevoelige gezondheid heeft. Onze gezondheid wordt ook fel onder druk gebracht door vervuiling. Een goede reden dus om zoveel als mogelijk te profiteren van gezonde berg- of zeelucht, zodat het organisme gewapend is tegen agressie en stress van het klimaat. Om al die redenen is het goed zichzelf te kennen. Een vochtige warmte is anders voor het organisme dan hete woestijnlucht. Men hoeft zijn vakantiebestemmingen niet te kiezen op plaatsen waar men last zal ondervinden. Een vakantie moet het lichaam en de geest beter maken, niet het omgekeerde. Een vochtig en heet klimaat is alleen voor de super-sterken onder ons een mogelijke bestemming. En eenmaal ter plekke is voorzichtigheid van kapitaal belang. In een mum van tijd kan men zich een probleem op de hals halen die jarenlang in de kleren kan blijven hangen.