Denk aan het woord “peperduur” en “een gepeperde rekening”. Dat heeft een reden: peper moest in vroege tijden van over zee aangevoerd worden. Dat was een risico, kostte tijd en middelen en vaak ook mensenlevens. Het was voor velen een onbetaalbaar “toekruid” en dus werd het peperduur genoemd. Maar toch waren de mensen er verzot op. Ze vonden het lekker, konden daarmee spijzen een pittige smaak geven, maar ze ondervonden er ook gezondheidsvoordeel van.
Er zijn verschillende soorten peper: witte peper, zwarte peper, cayennepeper. De meest gebruikte pepersoort bij ons is de zwarte peper. Je kan het in bolletjes verkrijgen, maar ook gemalen. Best is als je de bolletjes in en een pepermolen zelf maalt terwijl je het eten ermee kruidt. Hoe verser gemalen, des te pittiger is de smaak. Zowel witte, zwarte en rode peper komen van dezelfde peperboom, de “Piper nigrum”. Het tijdstip van oogsten bepaalt de kleur, de smaak en ook het peperinegehalte, verantwoordelijk voor de pittigheid.
Het is ook nuttig voor de gezondheid. Dankzij zwarte peper kunnen tijdens de spijsvertering meer voedende stoffen uit het voedsel worden gehaald. Daarom wordt trouwens ook zwarte peper toegevoegd aan bepaalde medicijnen zoals Curcuma, waardoor het lichaam in staat is tot 80 peercent meer geneeskracht uit dezelfde plant te puren. Zoek je een goed middel op basis van curcumine, tegen spier- en gewrichtspijn bijvoorbeeld, kies er dan één waaraan ook zwarte peper is toegevoegd, het zal zeker meer werkzaam zijn.
Peper heeft heel wat negatieve betekenissen die afkomstig zijn uit de oudheid, maar wetenschappelijk onderzoek heeft het nut, de kracht en het voordeel van peper aangetoond.
Pittig bij de maaltijd
Je kan je geen pittige maaltijd meer voorstellen zonder dat sauzen of spijzen op smaak zijn gebracht met peper. En peper is er genoeg, want er zijn meer dan 2.000 echte piperacee, bekend. Daaronder is er ook de capsicum of echte peper.
De bekendste is wel de zwarte peper. De bessen moeten worden geplukt als ze geel worden terwijl ze eigenlijk nog niet helemaal rijp zijn. De korrel of bes moet met de pel worden gedroogd.
Vandaar ook de verschillende categorieën:
- De zware: met regelmatige, weinig gerimpelde korrels.
- De halfzware: minder dik en meer gerimpeld.
- De lichte: onregelmatig, gerimpeld en zacht.
Hoe rijper de vrucht, hoe zwaarder en minder gerimpeld de korrel.
De zwarte peper heeft een sterkere geur dan de witte. Voor zwarte peper worden de groene bessen in hoopjes gestapeld om te gisten. De gegiste bessen die in de zon zijn gedroogd, worden dan zwart.
Cayennepeper bestaat eigenlijk uit fijngestampte peperpeulen. Deze soort wordt vaak vervalst. Het heeft een brandende, niet-pikante smaak. Vissoepen, tomatensaus, en gegratineerde schotels met kaas worden er pittig door, maar er moet wel matig gebruik van worden gemaakt.
Sterke eigenschappen
De peperkorrel bevat een solide bestanddeel „piperine” dat brandend smaakt. Die bevat bijzondere olie, met een karakteristieke geur.
Peper geeft een stimulerende werking. Eigenlijk is het de oudste en best gekende onder de kruiden.
De kwaliteit wordt vastgesteld op basis van het gewicht, het uiterlijk en de smaakproef. Peper mag namelijk niet te droog en niet te vochtig zijn. We kennen peper onder de vorm van peperbollen, als een gemalen poeder, maar dit is minder aromatisch en verliest ook vlug zijn aroma en wordt ook gemakkelijker vervalst. Daarom kan je peper beter in korrels kopen om te gebruiken met een pepermolentje.
- Peper is opwekkend, bevordert de spijsvertering en is antiseptisch.
- Het belet de vorming van bloedklonters (trombose, embolie).
- Het is wel af te raden voor leverlijders, patiënten die sukkelen met de urinewegen, last hebben van huidziekten, neiging hebben tot het ontstaan van maagzweren en maagvliesontsteking en last hebben van zenuwstoornissen. In Azië werd het preventief gebruikt tegen cholera, lepra en tyfus.
Bij welke gerechten?
Peper wordt reeds meer dan 3.000 jaar gebruikt. Het past uitstekend in soep, saus, vleesbereiding, wildgerecht, en bij peulvruchten.
Eigenlijk moet je er spaarzaam mee omspringen. Wie scherpe kruiden als peper, mosterd en muskaatnoot wil vermijden kan ze beter vervangen door bonenkruid, bazielkruid, tijm, marjolein of koriander.
Medisch gebruik
Soms wordt bij toepassingen in de natuurgeneeskunde nog eens verwezen naar het gebruik van peper om de mond te ontsmetten tegen infecties. Het vervangt 10 à 12 jeneverbessen.
Bij de Arabieren werd het gebruikt tegen kaalhoofdigheid: Ze wreven het hoofd in met een mengeling van peper met gestampte ui en wat zout. Of het helpt? Altijd leuk om het uit te proberen!
Bij moeilijke vertering helpt het om de vertering te stimuleren. Hetzelfde bij onvoldoende afscheiding van maagsap, alvleesklier en speeksel.
Voor wie niet?
Een gouden raad: voeg nooit te veel peper en zout aan het eten toe! Vooral patiënten met een maagzweer, met huiduitslag, met een ontsteking van het maagslijmvlies of zelfs met zenuwstoornissen. Sommige mensen kunnen al te gekruide spijzen maar moeilijk verteren.
Dat is wellicht de verklaring waarom we alleen maar denken aan de schadelijke en nooit aan de genezende eigenschappen van kruiden. De volkswijsheid is nochtans goed op de hoogte van de therapeutische eigenschappen van bepaalde specerijen. Maar dankzij recent wetenschappelijk onderzoek kennen we de gunstige eigenschappen van peper, peperine en capsaïsine. Het is dus verkeerd zowel peper als zout te beschuldigen van negatieve effecten op de gezondheid.
Helpt embolie voorkomen
Vaataandoeningen komen jammer genoeg heel frequent voor. Trombose is één van die populaire problemen. De bloedlichaampjes of trombocyten klonteren samen en vormen een prop, die de normale bloedsomloop verstoort. Bij embolie worden de bloedvaten verstopt door een bloedklonter of door een vreemd lichaam. Peper helpt de vorming van bloedklonters te voorkomen en als gevolg daarvan het vermijden van trombose of embolie.
Oppeppen
Peper werd reeds vanouds als „pepmiddel” beschouwd, als middel dat vurig en hitsig maakte. Zo raadde Vader Cats de echtgenote aan: ‘Gaet hy (uw man) wat te sagt…, Soo maeck dat uw beleyt daer peper onder doe’.
Oude spreekwoorden en gezegden getuigen van de opwekkende werking van peper en we herkennen datzelfde in uitdrukkingen als in gepeperde stijl en gepeperde humor.
In onze taal kennen we de benaming ‘peper’ enkel in zijn volle uitspraak en schrijfwijze, maar de Amerikanen hebben dat verkort tot de korte en krachtige vorm pep, met afleidingen als peppy en peppiness.
Vandaar dat in het Engels gesproken wordt over “peptalk”, een soort opwekkend en aansporend taalgebruik dat moest dienen om anderen te overtuigen of hun gemoed wat op te krikken. Het was typisch voor vertegenwoordigers, sportcoaches, advocaten enz… Bij ons werd dat dan oppeppen genoemd. Zo zie je maar tot wat peper allemaal in staat is.
En wil je meer voordeel uit andere kruiden dankzij peper?
Een tip: Curcuma Forte van Fytobell met CNK-bestelnummer: 2963-700. Ideaal bij spier- en gewrichtspijn.
Of je kan Curcuma Forte van Fytobell ook online bestellen via www.fytobell.be of via www.boverte.com.