Vrouwen kunnen de vreemdste smaken ontwikkelen als ze zwanger zijn, en dat geldt ook voor heel bekende moeders-in-de-dop. Vrouwen kunnen vreemde smaken ontwikkelen, maar als ze zwanger zijn zullen de mannen hen dat graag vergeven: hen midden in de nacht op zoek laten gaan naar verse aardbeien, of hele potten chocoladecrème iuitlepelen, of een bokazaltje pekelharing soldaat maken.
Vaak merkt een vrouw dat ze zwanger is, voor het eerst aan haar vreemde goestingen. Een vrouw die zwanger is, kan om middernacht plots zin in friet, aardbeien, of ijslollies krijgen en dat zijn dan nog fatsoenlijke goestingen. In het lichaam van de vrouw doen zich heel wat hormonale veranderingen voor, die de zwangerschap kenmerken.
Aparte goesting
Het is algemeen bekend dat vrouwen in de raarste dingen trek krijgen wanneer ze een baby verwachten. Bij sommige dames gaat dat zelfs zo ver dat ze tandpasta gaan eten of kattevoer lekker gaat vinden. Andere krijgen dan weer de onweerstaanbare neiging op zilverpapier te gaan kauwen. De Londense gynaecoloog Brockman kreeg ooit een patiënte over de vloer die hem bekende dat ze niets liever deed dan een koekje middendoor snijden en tussen de twee stukjes een dun sneetje zeep te leggen. Een andere patiënte smulde met veel smaak in zuur opgelegde uien naar binnen die ze echter eerst dik belegde met aardbeienconfituur.
„Ik heb vrouwen gekend,” aldus Brockman, „die watertandden voor garnalen-met-ijskreem of voor rauwe aardappelen besmeurd met ketchup. Een andere zoog voortdurend op stijfsel en op kamferbollen.”
In de oude Chinese medische literatuur zijn gevallen beschreven van vrouwen, die ofschoon ze in normale omstandigheden een panische schrik hadden van deze diertjes, tijdens hun zwangerschap verlekkerd raakten op spinnen en extra ijverig gingen poetsen om er zoveel mogelijk op te sporen en ze – in sommige gevallen zelfs rauw en levend – op te eten.
Dit soort gevallen waarbij vrouwen, meestal in het begin van de zwangerschap plots een voorkeur gaan ontwikkelen voor zaken waarvoor ze anders een grote afkeer of schrik hebben, wordt door de psychologen toegeschreven aan een milde en eerder ongevaarlijke vorm van geestesverwarring, die op haar beurt veroorzaakt wordt door een verstoorde hormonenbalans.
De dans der hormonen
Immers, van het eerste moment dat de vrouw zwanger is, en lang vòòr zijzelf er ook maar voor de eerste keer iets van merkt, ondergaat de hele hormonenhuishouding van het vrouwelijk lichaam ingrijpende veranderingen die er allemaal op gericht zijn het leven van de vrucht in wording te beschermen en zijn ontwikkeling optimaal te laten verlopen. Het is compleet onmogelijk,” aldus Brockman, „om precies te voorspellen hoe een vrouw zal reageren op de hormonale processen die zich tijdens de zwangerschap in haar lichaam afspelen. Bloed afnemen voor een analyse van de hormonenspiegel haalt niets uit, omdat die in minder dan twintig minuten tijd compleet kan wijzigen.”
Een zeldzame keer veroorzaken deze hormonale processen gedragingen die zo sterk van het normale afwijken dat zij voor de vrouw, haar kind of haar omgeving gevaar kunnen opleveren. Dat was bijvoorbeeld het geval bij een Amerikaanse lerares van Poolse oorsprong. Tijdens een eerste zwangerschap had ze geen enkel probleem ondervonden, maar toen ze haar tweede kind verwachtte, ging ze plots een felle trek ontwikkelen voor vislijm. Haar begrijpende echtgenoot was nog wel bereid de doordringende geur van bedorven vis die weldra door het hele huis hing voor lief te nemen, maar toen Kathy weldra ook de boterhammen met vislijm ging smeren ging hij zelf de gynaecoloog opzoeken. Deze schreef Kathy een aangepast hormonenbehandeling voor die de normale balans min of meer herstelde en meteen ook de huiselijke vrede.
Over de vraag waarom de ene vrouw nu precies déze zwangerschapsgrillen ontwikkelt en de andere vrouw dan weer op iets heel anders kickt, tast de wetenschap nog in het duister. Dat er een welbepaalde oorzaak is, blijkt uit het feit dat vrouwen tijdens hun verschillende zwangerschappen doorgaans steeds weer dezelfde „trek” ontwikkelen. In die mate zelfs dat sommige vrouwen precies door het opduiken van die rare goestingetjes ontdekken dat ze zwanger zijn, zelfs nog vòòr het uitblijven van de maandstonden hen waarschuwt dat er iets aan de hand is.
Waarom kauwen?
Wordt de drang zelf veroorzaakt door hormonale stoornissen, dan zijn er anderzijds aanduidingen dat in de aard ervan psychologische elementen meespelen. Vrij algemeen is de drang om op iets te kauwen. Psychologen vermoeden dat dit iets te maken heeft met de kind-periode.
Zwangere vrouwen kennen heel vaak stress en de „knabbeldrang” zou dan verwijzen naar het snoepje dat ze kregen van hun eigen moeder om hen te troosten wanneer ze zich pijn hadden gedaan of om een andere reden verdriet hadden of wanneer ze bang of onzeker waren. In andere gevallen kunnen de buitenissige smaken een vraag om aandacht uitmaken aan het adres van haar man, van familieleden of andere personen uit haar kennissenkring.
Wat ook de oorzaken mogen zijn, de artsen adviseren de aanstaande vaders zich zo tolerant mogelijk op te stellen en de hevige culinaire verlangens van hun partner lijdzaam te ondergaan. Dat wordt natuurlijk een tikkeltje moeilijker wanneer het afwijkend „zwangerschapsgedrag” zich niet beperkt tot rare keukenexperimenten, maar naast irrationeel ook nogal duur gaat worden.
Soms gaan vrouwen in verwachting immers ook een behoefte voelen om te verhuizen of om grote verbeteringswerken aan het huis te beginnen. Anderen gaan dan weer kleren of juwelen weggooien. Volgens de psychologen een symbolisch gebaar om aan te tonen dat de baby die eraan komt voor hen belangrijker is dan wat anders ook. Zo is het geval bekend van een vrouw die persé haar bed naar het gelijkvloers wilde verhuizen omdat ze zo „…dichter bij het gras was en zich dus veiliger voelde.”
Een man eindigde voor de rechter omdat zijn vrouw bij elke maaltijd, ontbijt incluis, zalm wilde en haar echtgenoot, die dit niet betalen kon, in de supermarkt door winkeldetectives geklist werd toen hij met vijf kilogram (onbetaalde) zalm onder zijn jas naar de uitgang sloop. De man had evenwel geluk: de rechter was net grootvader geworden en had via de grillen van zijn schoondochter net kennis gemaakt met de onontkoombaarheid van de „wensen” van zwangere vrouwen.
Van zwangerschapsblues tot moord
Vraag het aan tien moeders of ze zich in staat achten hun baby om te brengen en niemand zal daar positief op reageren. Elke moeder heeft een ontzaglijk groot verdedigingsinstinct ten opzichte van haar kinderen. Zoals een leeuwin in staat is een olifant te vellen als het er op aankomt de welpen te verdedigen, zo moet niemand proberen een vinger uit te steken naar haar kinderen. De normaalste zaak van de wereld. Het zit in onze genen, de schepping is goed gemaakt. En wat als je dan meemaakt dat moeders hun kinderen toch ombrengen?
„Dan hapert er wat”, zegt de neuropsychiater. „Moeders zijn vaak zo bekommerd om hun kinderen dat als ze zich niet meer in staat achten er goed voor te zorgen, ze zichzelf van kant willen maken, maar hun kinderen niet aan hun lot willen overlaten en ze de dood mee insleuren zodat ze er zeker van zijn dat ze geen ellendig leven meer hebben en kunnen treuren om wat is gebeurd.
Vaak zijn het vrouwen die in een hopeloze situatie zitten, een diepe depressie waaruit ze niet meer kunnen ontsnappen.”
Daarnaast is er ook wel een groep vrouwen die occasioneel kan doden. Kort na de bevalling hebben velen wel last van wat zwangerschapsblues wordt genoemd: een landerig depressief gevoel als gevolg van een uit balans raken van het hormonenevenwicht. Bij sommige vrouwen stabiliseert zich dat vrij snel, bij anderen kan het maanden duren en in zeldzame gevallen jaren. Er zijn vrouwen die het lijken te koesteren en er voor de rest van hun leven aan vast hangen.
Ellendig gevoel
Maar korte tijd na de bevalling, tot een paar maanden nadien, kan een vrouw zich echt ellendig voelen, het voor het minste op de heupen krijgen. Als de baby dan uren aan een stuk ligt te wenen, haar nachtenlang wakker houdt en ook nog een zorgenkindje is, kunnen op een gegeven moment de stoppen doorslaan. Dan kan een eenvoudige huilbui voldoende zijn om in een vlaag van overmacht de baby een zodanige harde klap te geven dat het wicht overlijdt. Moet je zo iemand een moordenares noemen, of is de dood het gevolg van een uit de hand gelopen depressie. Uiteraard moet elke depressie ernstig worden genomen, maar als de jonge moeder het dusdanig te pakken heeft, kan ze toch best goede verzorging krijgen.
Maar gelukkig zijn deze situaties zeldzaam en is het spel van de hormonen snel uitgespeeld. De zwangerschap is voor de meeste toekomstige moeders een heerlijke tijd en doorgaans is de periode na de bevalling dat ook. Ze kunnen best met volle teugen genieten van het jonge leven dat ze zelf hebben op de wereld gezet. Er bestaat geen heerlijker gevoel dan het moederschap.
En de wispelturige periode ervoor nemen ze er graag bij en hun man ook trouwens, want het vooruitzicht van een toekomstige baby verbloemt alles.