De zomer is er, we trekken weer op vakantie, de natuur in, maken wandelingen in heet groen en… we hebben het zitten. Een beet van een teek kan je voor de rest van je leven opzadelen met grote problemen. Dat klinkt misschien overdreven, maar eigenlijk is het dat niet.
Wandelingen in bossen en velden zijn aangenaam en ontspannend, maar er loeren ook gevaren. De ziekte van Lyme maakt steeds meer slachtoffers vooral onder wandelaars in bossen en leden van jeugdbewegingen in velden en heide.
Hoewel de grote meerderheid van patiënten die geconfronteerd worden met een tekenbeet er weinig of geen last hebben, toch is er een minderheid die er voor de rest van zijn of haar leven restverschijnselen van meedraagt en die kunnen zeker ernstig zijn, ongemakkelijk en als je er niet tijdig bij bent ook ongeneeslijk: de ziekte van Lyme.
Voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Den soms denk je: ik kom niet in het gras, niet onder neerhangende twijgen van bomen, niet in de groene natuur, maar ook dieren kunnen het probleem overdragen. Een schaap, een hert, een hond kunnen ook gastheer spelen en dus is het permanent uitkijken om problemen te voorkomen.
Van zodra je een teek bemerkt moet je ingrijpen en die op de gepaste wijze verwijderen met een speciale tekentang. Ga je op reis dan is het verstandig altijd zo’n tekentang bij te hebben, ook als je op wandel bent in de natuur, een park. Zo’n tekentang kost tweemaal niets, maar kan je wel voor de rest van je leven veel ellende besparen. Een excellente investering dus.
Uiteenlopende verschijnselen
Lyme is de naam van een plaatsje in Connecticut USA dat midden tussen de bossen ligt. In 1975 brak daar een epidemie uit van gewrichtsaandoeningen. Dat was het begin van intensief onderzoek in Amerika en Europa.
Uit dat onderzoek bleek dat het om een ziekte ging die door een bacterie (Borrelia burgdorferi) wordt veroorzaakt. Tevens ontdekte men dat die bacterie door teken werd overgedragen. Gewrichtsklachten zijn overigens niet de enige verschijnselen bij Lyme-ziekte. De ziekte kan ook aandoeningen van huid, zenuwstelsel en hart veroorzaken. En nu de virale vorm kan ook hersenschade meebrengen en een hersenvliesontsteking.
Antistoffen
Het is inmiddels bekend dat mensen, die door besmette teken gebeten en geïnfecteerd zijn, antistoffen kunnen maken. Antistoffen worden gemaakt door het lichaam dat pogingen doet om de bacterie onschadelijk te maken. De antistoffen zijn vaak pas een aantal maanden nadat de tekenbeet heeft plaatsgevonden, terug te vinden in het bloed. Een bloedtest zegt daarom niet altijd of iemand wel of niet besmet is met de Lyme-ziekte.
Ook blijkt uit onderzoek bij bosbouwarbeiders, dat van de mensen met antistoffen maar ongeveer een kwart ook ziekteverschijnselen heeft gehad. Het hebben van antistoffen betekent beslist geen bescherming tegen Lyme-ziekte. Het is overigens nog onbekend hoelang die antistoffen in het bloed blijven.
Drie stadia
De Lyme-ziekte kent drie opeenvolgende stadia. Gelukkig is ze in elk van die stadia meestal met succes te behandelen. De moeilijkheid bij Lyme-ziekte is dat er gevallen bekend zijn waarbij het eerste en/of tweede stadium overgeslagen lijken te zijn en de patiënt alleen de latere verschijnselen heeft. Omdat die latere verschijnselen van Lyme-ziekte ook in andere ziektebeelden passen, kan het gebeuren dat de behandelend arts niet meteen aan Lyme-ziekte denkt.
Eerste stadium
Op de plaats van de tekenbeet kan een rode plek ontstaan, die geleidelijk groter wordt en in het midden weer verbleekt. Er blijft enige tijd een vage lichtrode ringvormige plek rondom de tekenbeet bestaan.
De tekenbeet zelf is vaak niet meer te zien. Deze huidaandoening ontstaat meestal binnen 3 weken na de tekenbeet en blijft vaak enkele maanden zichtbaar.
Tweede stadium
Enkele weken tot maanden na de tekenbeet of de (lichte) huiduitslag kunnen aandoeningen van het zenuwstelsel, de gewrichten en/of het hart ontstaan. De neurologische klachten kunnen bestaan uit pijn in de armen of benen, hoofdpijn, een aangezichtsverlamming, waardoor het ooglid niet sluit en de mondhoek hangt en dubbelzien. De gewrichtsklachten bestaan uit opgezwollen pijnlijke gewrichten. Aandoeningen van het hart veroorzaakt door Lyme-ziekte komen zelden voor. Verschijnselen die daarop wijzen zijn: een trage polsslag en de neiging tot flauwvallen.
Derde stadium
Wanneer de neurologische verschijnselen en gewrichtsklachten verergeren en chronisch worden, spreekt men van het derde stadium. Tot het derde stadium behoort ook een huidaandoening die gelokaliseerd is aan handen, onderarmen, onderbenen en/of voeten. De huid is donkerrood tot paars verkleurd.
Behandeling
Er wordt gewerkt aan een vaccin tegen de Lyme-ziekte. Maar men heeft nog geen ervaring met de effectiviteit.
De ziekte kan dus niet met medische middelen worden voorkomen, maar wel worden behandeld en genezen. Als je klachten hebt die aan de Lyme-ziekte doen denken, ga dan snel naar je huisarts. De Lyme-ziekte wordt behandeld met antibiotica. Welk antibioticum wordt gebruikt en hoe het wordt toegediend, hangt af van de ziekteverschijnselen.
Het resultaat van de behandeling is in elk stadium van de ziekte vrijwel altijd goed, alhoewel gewrichtsklachten ook na behandeling nogal eens kunnen aanhouden.
Het is belangrijk dat je je zo snel mogelijk laat behandelen. Er is dan meer kans op succes. Na de genezing ben je niet immuun voor Lyme-ziekte! Je kunt opnieuw door tekenbeten worden besmet!
Snel onderzoeken
Denkt de arts aan de Lyme-ziekte, dan kan de diagnose gesteld worden door lichamelijk onderzoek en (soms) door bloedonderzoek. Soms kan het echter maanden duren voordat het lichaam antistoffen ontwikkelt. Vandaar dat het moeilijk kan zijn om via bloedonderzoek vast te stellen of iemand de Lyme-ziekte heeft.
De beste vorm van onderzoek is je lichaam goed in de gaten te houden en bij elke klacht, die maar even op Lyme-ziekte kan wijzen, contact op te nemen met de huisarts.
Aandacht
De ziekte van Lyme is geen heel frequent voorkomende ziekte, maar men moet er wel op bedacht zijn dat mensen die in de natuur vertoeven, er het slachtoffer kunnen van worden hoewel niet elke tekenbeet besmettelijk is.
Een besmette teek veroorzaakt niet altijd een infectie. Tenslotte wil „geïnfecteerd zijn” niet zeggen dat er ook ziekteverschijnselen zullen optreden en bovendien kan de ziekte, nu men weet hoe dit wordt veroorzaakt, meestal goed worden behandeld.