Niemand ontsnapt aan de wetten van de natuur en het leven. We zijn allemaal op dezelfde wijze geschapen. Ziekte en gezondheid treft zowel arm als rijk, beroemd als onbekend. Maar als het ook voorvalt bij beroemde mensen, staat de wereld even stil. De dood van Diana bijvoorbeeld en nu de ziekte van de Zweedse prinses Victoria. Zelfs lieden van koninklijken bloede ontsnappen niet aan die wetten: een jonge prinses van 20 leed aan ernstige eetstoornissen, zoals zoveel jongedames.
De Zweden waren er niet goed van toen de woordvoerster van de Zweedse koninklijke familie verklaarde dat „de koning en de koningin zich grote zorgen maakten om de gezondheid van hun dochter en dat ze er alles voor doen haar de hulp te verstrekken die ze nodig heeft.” Volgens haar waren toen de eetstoornissen van de prinses te wijten aan de spanningen waarvan Victoria het slachtoffer was en die onvermijdelijk hun tol hadden geëist.
Hoe kon dat zover komen? Veel ouders van meisjes die plots op hongerdieet gaan zullen dit herkennen. Het begon bij de prinses toen ze besloot om op eigen houtje een dieet te volgen maar daarna van geen ophouden meer wist. Dat bewijst dat iedereen, zonder uitzondering vatbaar is voor anorexia nervosa, een ziekelijke eetstoornis die de laatste tijd alsmaar vaker voorkomt bij jonge meisjes, voornamelijk in de leeftijd tussen 12 en 21 jaar.
Psychische problemen liggen vaak aan de oorsprong van anorexia nervosa. Negatieve ervaringen op school of thuis kunnen aan de basis liggen van anorexia-problemen bij jonge meisjes. Stress is ook een mogelijk verklaring en het feit dat ze niet volwassen willen worden.
Ook keizerin Sissi
Zij is niet de eerste persoon van koninklijken bloede die aan anorexia nervosa lijdt. Van de honderd jaar geleden geboren keizerin Elisabeth (1837-1898), echtgenoot van Franz Jozef I van Oostenrijk en bij het brede publiek beter bekend onder haar bijnaam Sissi, wordt immers door vooraanstaande historici beweerd dat ze aan deze allesbehalve hedendaagse ziekte zou lijden. Het was ook algemeen geweten dat de Britse prinses Diana aan eetstoornissen leed, zoals voordien ook het geval was met haar oudere zuster Sarah en met Victoria, de ex-echtgenote van Di’s broer Charles Spencer.
Ook de jetset ontsnapt niet aan anorexia of boulimie, de twee ziekten die in onze tijd zo’n furore maken. Beroemdheden van wie beweerd wordt dat ze aan boulimia lijden of leden zijn de Britse Sarah Ferguson, zangeres Paula Abdul, tv-comédienne „Roseanne”, tv-gastvrouw Oprah Winfrey en actrices als Teri Hatcher, Kirstie Allen („Cheers”) en Yasmine Bleeth („Baywatch”).
Anderen liepen in de val van de magerzucht, zoals een halve eeuw geleden het graatmagere, Engelse model Twiggy (Twijgje) al deed. Ook de Franse zangeres Vanessa Paradis, haar Canadese collega Céline Dion en topmodel Kate Moss zouden last hebben gehad van eetstoornissen. Een dokter suggereerde zelfs dat sommige van onze eigen tv-omroepsters niet aan de kwaal ontsnapt zijn.
Mollig is mooi
Toen het Zweedse modehuis H & M (Hennes & Maurits) op de hoogte werd gesteld van de gezondheidsproblemen van hun eigen prinses, zag het af van modellen die graatmager waren. In de plaats engageerden ze voor hun nieuwste reclamecampagne mooie maar mollige topmodellen die echter altijd consequent geweigerd hadden op de onzinnige eisen van opdrachtgevers in te gaan.
Toch worden talloze jonge vrouwen door magerzucht getroffen, een psychische ziekte die voornamelijk te maken heeft met het feit dat ze tussen 12 en 21 jaar op zoek gaan naar hun eigen identiteit, wat met veel onzekerheid en vaak met een negatief zelfbeeld gepaard gaat.
De grote schuldigen aan de eetproblemen van deze meisjes is de wereld van de mode, de film en de reclame. De maatschappij wordt een leugen voorgespiegeld met alle mogelijke grove, onsmakelijke, ronduit gezegd regelrecht onethisch middelen. Men tracht je wijs te maken dat je graatmager moet zijn om knap te zijn. Het begon vijftig jaar geleden met de graatmagere Twiggy. Doch met de jaren zijn de mannequins er niet beter gaan uitzien. Denk maar aan Kate Moss, de omstreden Georgina Grenville, de magere spillebenen van Naomi Campbell, de knokige knietjes en lelijke „zoutvaatjes” van vele andere modellen. Leve de vrouwen die er echt als vrouwen uitzien, zoals Helena Christensen, Claudia Schiffer, de Spice Girls, Tina Turner, Dana Scully („X-Files”) en Cindy Crawford, die er niet voor terugdeinzen er uit te zien als vrouwen die weten dat magerheid geen synoniem is voor persoonlijkheid. Zelfs de meeste mannen hebben geen belangstelling voor graatmagere vrouwen, maar verkiezen een normaal beeld van de vrouw.
Heroïne-mannequins
Tegenwoordig worden de mannequins er door hun opdrachtgevers zelfs toe aangezet om met een walgelijk hongerige heroïnelook uit te pakken. Dat maakt de zaken er niet beter op. Want niet alleen krijgen de al onzekere meisjes de boodschap mee dat je mager moet zijn om erbij te horen, daarnaast krijgen ze ook de opdracht dat het cool is met donkere ogen, een uitgehongerde blik, uitpuilende knoken en een ziekelijke bleke huidskleur op het podium te stappen.
Als jonge en kwetsbare meisjes dag in dag uit met dit zogenaamde schoonheidsideaal worden geconfronteerd, valt het gemakkelijk te begrijpen dat ze proberen aan dat ideaalbeeld te beantwoorden.
Anorexia nervosa is een gemene ziekte, die je te pakken hebt voor je goed en wel weet wat je overkomt. Meestal begint het als een jong meisje zich te dik vindt en op eigen houtje probeert enkele kilootjes kwijt te raken, zonder vooraf het advies van de huisarts of diëtist in te winnen. Vooral de leeftijdsgroep van 12 en 16 jaar is bijzonder vatbaar voor de kwaal: 95 percent van de patiënten vindt men in deze leeftijdscategorie terug.
Meerdere oorzaken kunnen aan de basis ervan liggen:
- Typische puberteitsconflicten met problemen met de ouders of het feit dat een meisje er helemaal niets voor voelt vrouw te worden.
- Een onbewuste machtsstrijd met de ouders.
- Te hoge verwachtingen van de omgeving waaraan niet beantwoord kan worden.
- Bijzonder kwetsbaar zijn jonge meisjes die hun moeder als een ongelukkige vrouw ervaren, waardoor ze er niets voor voelen in haar voetstappen te stappen.
- Problemen op school (pesterijen of niet aanvaard worden door klasgenootjes).
- Het kopiëren van een graatmager idool of vriendin.
- Negatieve seksuele ervaringen waarbij ze vasten als een zelfstraf beschouwen.
- Liefdesverdriet.
- Confrontatie met een ongeneeslijke zieke ouder of dood van een geliefd persoon.
De trukendoos
Wie aan anorexia lijdt, houdt er een uitgebreid gamma van trucjes op na om dit voor haar omgeving verborgen te houden. De bekendste zijn:
- Onmiddellijk na het eten de badkamer of het toilet bezoeken om de pas gegeten maaltijd zo snel mogelijk weer uit te braken.
- Van de ene dag op de andere excessief beginnen te sporten om snel veel calorieën kwijt te raken.
- Slikken van grote hoeveelheden water afdrijvende middelen, wat tot een ernstig kaliumtekort kan leiden en het hart en bloedsomloop in gevaar kan brengen.
- Een veel gebruikt excuus om niet met de rest van het gezin mee te eten is “omdat ik al bij een vriendin heb meegegeten”.
Typisch voor deze patiënten: ze ontkennen ziek te zijn. Daardoor is het moeilijk magerzuchtigen te helpen zolang ze niet inzien dat ze met een serieus probleem zitten. Wat wel kan helpen, is een individuele, psychiatrische therapie dat het meisje de gelegenheid geeft in alle vertrouwelijkheid voor haar persoonlijke problemen en conflicten uit te komen, waarna ze samen met de therapeut kan trachten tot een oplossing daarvan te komen. Ook veel begrip thuis, een goede sfeer en verstandhouding van de ouders en leuke vriendinnen kunnen daar veel toe bijdragen.