Van het mooiste weer hebben enkel nog maar kunnen dromen, maar de lente is er en de zon komt beslist ook achter. Hoogtijd om je daarop voor te bereiden zodat je niet overvallen wordt door de schade van Uv-licht. Want de zon hebben we nodig, voor de vitamines, voor ons humeur, maar je moet wel uitkijken met de huid, want elke verbranding wordt opgeteld. En huidkanker is de snelst groeiende kankervorm bij ons.
We hebben eindelijk onze sombere, dikke winterkleren definitief kunnen opbergen om ze te vervangen door lichte, luchtige zomertoiletjes ten einde zoveel mogelijk van de zon en haar koesterende stralen te genieten. De zon doet ons lichaam deugd. Maar opgelet, ons lichaam is perfect gediend van de juiste dosis zonnestralen maar loopt gevaar bij overdaad.
Vooral na de lange grijze en koele periode, hebben we behoefte aan licht, warmte, zon. Hoewel het uiterst verleidelijk is om er van ’s morgens tot ’s avonds van te genieten, moeten we steeds de nodige bescherming in acht nemen. Want elke verbranding legt de basis voor een latere kanker.
Infraroodstralen
De stralen die door de zon worden uitgestuurd, kunnen worden onderverdeeld in enerzijds het zichtbare licht, en daarnaast het onzichtbare of de infraroodstralen (IR) en ultravioletstralen (UV). Deze laatste soort kan nog worden onderverdeeld in UV-A-, UV-B- en UV-C-stralen. De infraroodstralen geven voornamelijk warmte af. Zij zijn ervoor verantwoordelijk dat onze huid als gevolg van die opwarming rood wordt. Bij een overmatige blootstelling aan de zon zijn het de IR-stralen die aanleiding geven tot een verhit gevoel en zonnesteken. Wanneer we lekker van het zonnetje aan het genieten zijn, denken we er niet aan dat zonne-energie wel eens nadelig voor de huid zou kunnen zijn, vooral de UV-stralen, die we in een in een „zachte” en een „sterke” straling kunnen onderverdelen.
Huidkanker neemt enorm toe. Een reden te meer om je extra te beschermen en zeker voorzichtig te zijn met kinderen.
Ultraviolette stralen
Naast de al genoemde infraroodstralen zijn er verschillende soorten ultraviolette straling:
- 1. De UVA-straling of zgn. zachte straling veroorzaakt een oppervlakkige verkleuring die onmiddellijke pigmentatie wordt genoemd. Ze zorgt voor een mooie bruine huidskleur waarmee we achteraf de thuisblijvers kunnen jaloers maken. De bronskleurige huidtint treedt op door stimulering van cellen, die een donkere huidskleur gaan afscheiden om op die wijze de dieper gelegen organen tegen het te sterke zonnelicht te beschermen. Dit oppervlakkige bruiningsproces begint al enkele uren na de blootstelling aan de zon maar verdwijnt ook gauw, al na enkele dagen. Toch zijn het deze UVA-stralen die de huid gevoeliger maken voor de andere UV-stralen. Bovendien tasten vooral de kortgolvige UVA-stralen ons immuun stelsel aan en zijn ze verantwoordelijk voor vroegtijdige veroudering van de huid. Ze oefenen nl. een funeste invloed uit op het net van collageen- en elastinevezels die instaan voor de elasticiteit en veerkracht van de huid. Gevolg: rimpels en huidlijntjes, verlies van rekbaarheid van de huid, huidverschrompeling en zelfs pigmentvlekken.
- 2. De UVB-straling of sterke straling is verantwoordelijk voor een trage maar langdurige bruining (duur: enkele maanden) van de huid. Ze kunnen echter ook een nare, rode kleur veroorzaken met in de ergste gevallen blaarvorming en vervelling. Denk eraan dat deze UVB-stralen zowel zonnebrand als erythema (rode huidvlekken die ontstaan door vaatverwijding) voor gevolg kunnen hebben en kanker kunnen veroorzaken.
- 3. Ten slotte onderscheiden we ook nog de UVC-stralen: zij doen de huid niet bruinen. Zij verbranden haar en zijn uiterst gevaarlijk. Deze straling werd tot voor kort nagenoeg volledig tegengehouden door de ozonlaag. Maar door de toenemende aantasting van die ozonlaag bereiken juist deze gevaarlijke UVC-stralen ons gemakkelijker en vaker, met alle nare gevolgen vandien zoals huidkanker.
Melanine
Melanocyten zijn cellen die zich tussen de opper- en de lederhuid bevinden en een bruin pigment produceren, het zgn. melanine, een verschijnsel dat door de UVB-stralen wordt uitgelokt. Dat bruine pigment (de melanine) wordt door melanosomen naar de opperhuidcellen en het huidoppervlak vervoerd en bezorgt onze huid dat mooie, bronzen kleurtje. De cellen van de opperhuid of hoornlaag gaan zich na een tijdje natuurlijk vernieuwen en dan verdwijnt die bruine tint. Melanine kleurt de huid dus bruin om haar tegen de zon te beschermen. De weerstand tegen de zon verschilt van persoon tot persoon. De doeltreffendheid van ons beschermingssysteem is in de eerste plaats afhankelijk van de kwaliteit van het melanine dat door de melanocyten wordt aangemaakt. Afhankelijk van de gevoeligheid van de huid voor de zon hebben specialisten een onderscheid gemaakt tussen zes verschillende huidtypes, die fototypes worden genoemd.
De zes verschillende huidtypes
- a) Type I: zijn mensen met een lichte huid, rood of blond haar, lichte ogen en sproeten. Zonder blootstelling aan de zon is hun huid heel wit (dit noemt men het typisch Keltische type): ze bruinen nooit, worden altijd rood. Zonder bescherming mag die max. 10 minuten in de zon liggen. Aanbevolen zonneproduct: een complete sunblock.
- b) Type II: zijn mensen met een overwegend lichte huid, rood of blond haar, lichte of bruine ogen. Zonder blootstelling aan de zon is de huid wit. Zonder bescherming kunnen zij tussen 10 à 20′ in de zon liggen. Ze worden altijd rood, bruinen soms.
- c) Type III: hebben meestal een lichte huid en bruin haar. Zonder blootstelling aan de zon is de huid wit. Ze worden soms rood maar bruinen altijd. Zonder bescherming kunnen zij 20 tot 30 minuten in de zon liggen.
- d) Type IV: dit is het zgn. mediterraan type met een lichte of matte huid, bruin haar en donkere ogen. Zonder blootstelling aan de zon is de huid wit of lichtjes bruin. Ze worden nooit rood en bruinen altijd. Zonder bescherming kunnen zij max. 45 minuten in de zon liggen.
- e) Type V: (het zgn. Aziatische type). Zonder blootstelling aan de zon is de huid bruin. Ze zijn van nature lichtjes gepigmenteerd. Zonder bescherming kunnen zij circa een uur in de zon liggen.
- f) Type VI (het negroïde type): Zonder blootstelling aan de zon is de huid zwart en van nature sterk gepigmenteerd.
Het is verstandig altijd een hoge beschermingsfactor te gebruiken, zelfs een complete sunblock. Met beschermingsfactor of protectiefactor wordt de factor bedoeld, waarmee men de eigen, natuurlijke beschermingstijd van de huid kan vermenigvuldigen door het product te gebruiken. Voorbeeld: wie een product met protectiefactor 15 gebruikt, mag 15 keer langer in de zon blijven voordat zijn huid rood wordt. VERLIES NOOIT UIT HET OOG DAT DE PROTECTIEFACTOR NIET DEZELFDE IS VOOR ALLE MERKEN VAN ZONNEPRODUCTEN. Win dus voor alle veiligheid advies in bij uw apotheker.
Bijkomende gevaren
Vergeet niet dat de hoeveelheid Uv-straling maximaal is als de zonnestralen loodrecht op het aardoppervlak invallen. Hoe dichter bij de evenaar, des te meer moet je opletten.
Ook in of op het water kan je aardig verbranden en ook op skivakantie, want water, sneeuw en zand reflecteren het licht en versterken het.
Ook als je in het zwembad een halve meter onder het wateroppervlak bevindt, kan 40 % van de zonnestralen je bereiken. Wie veel zwemt of snorkelt, kan best een waterbestendig zonneproduct gebruiken. Maar ook in de schaduw, onder een boom, een parasol of een overdekt terras, krijg je nog 50 % van de Uv-stralen te verwerken. Zelfs gras weerkaatst het zonlicht nog 5 percent. Dat moet je erbij tellen. Zelfbruiners beschermen helemaal niet tegen de zon.
Let op je kinderen
Een algemene regel waar je NOOIT mag van afwijken: BABY’S MOGEN NIET IN DE ZON!
Eén op de drie kinderen wordt nog altijd overmatig aan de zon blootgesteld. Ouders beseffen niet altijd hoe gevaarlijk dat kan zijn. Zonnebrand die voor het tiende levensjaar wordt opgelopen, vormt jaren later een risicofactor voor huidkanker. Bij kinderen werkt het pigmentatiesysteem nl. trager. Hun bovenste opperhuidlagen zijn fijner, waardoor de werking en de structuur van hun genetisch materiaal gemakkelijker kan worden aangetast. Bovendien is het zelf regenererend vermogen van de kinderhuid nog niet tot volledige ontwikkeling gekomen. Daardoor zullen gekwetste huidcellen zich nooit 100 % van deze beschadiging kunnen herstellen.
Kleintjes dragen daarom best een zonnehoedje, T-shirtje en een bermuda. Voorzie hen van een goede zonnebril, geen goedkoop prul. Onbedekte lichaamsdelen moeten goed (en meermaals) worden ingesmeerd met een product van goede kwaliteit met een hoge beschermingsfactor (liefst factor 50). Besteed extra veel zorg aan hun gezicht, neus, oortjes, nek (de gezichtszone om het uur insmeren), schouders, armen en beentjes.
Houd kinderen tussen 11 en 16 uur uit de zon.
- Denk eraan dat kinderen als gevolg van vochtverlies door transpiratie gemakkelijk gedehydrateerd kunnen raken. Zorg er dus voor hen voldoende te drinken te geven. Smeer ze elke avond in met een kalmerende, vocht inbrengende crème. Als je daar allemaal rekening mee houdt, dan zullen zonnige dagen een zegen worden en geen calvarie die zelfs in ernstige gevallen later de dood kan betekenen.
En het is goed een vocht inbrengende verkoelende crème te gebruiken.
Een tip: Aloë Vera-crème van Ellen Dee.
Je kan de Aloë Vera-crème online bestellen via www.almed.be of via www.boverte.com.