Wie heeft er nooit eens last van stress? Die persoon moet nog uitgevonden worden. Stress hoeft niet altijd nadelig te zijn. Als je bijvoorbeeld een reis plant, een familiebijeenkomst, een etentje met je partner, dan kan dit ook stress meebrengen, maar je ervaart het als prettig, het heeft geen negatieve invloed op je gezondheid en zal je gedragingen ook niet wezenlijk veranderen. Je krijgt er in elk geval geen burn-out van en zeker geen depressie. Je kan het “eu-stress” noemen, naar de oude Griekse betekenis: stress die goedaardig is. Daar hoeven we dus niet bang van te zijn, wel integendeel.
Burn-out, letterlijk opgebrand zijn, is iets wat ongelooflijk veel mensen overkomt tegenwoordig. Het gevoel van eigenwaarde is weg door gebrek aan waardering en feedback van de verantwoordelijken op het werk.
Eigenlijk heeft driekwart van de personen uit de actieve leeftijd last van stress en dat wordt met de dag erger. Er wordt echt heel veel van de mensen gevraagd en dat begint al op jonge leeftijd. Het zijn dus lang niet enkel personen met een verantwoordelijke functie die last kunnen hebben van stress. Jonge kinderen worden al opgefokt tot stresskippen: de prestaties en de leerstof op school die altijd omvangrijker wordt, elke leraar vindt zijn of haar vak het belangrijkste, nadien zijn er de vrienden en vriendinnen waarmee socializen een belangrijke tijdvreter is, dan komen nog de muziekschool, de balletles, de tekenacademie, het uurtje paardrijden, de jeugdbeweging en de concerten. Begin er maar aan, je zou voor minder de bibber in je gedachten krijgen.
Maar het probleem zit vooral in de actieve middenmoot: vijftien percent van de actieve bevolking heeft last van een burn-out, blijft daarvoor meerdere weken thuis. Het is niet zoals een griepje waarvan je op tien dagen verlost kunt zijn, of een kriebel in de keel die je eigenlijk niet belet van te werken. Bij burn-out is dat van een heel andere orde: je KUNT niet meer werken, functioneren gaat niet meer, je hebt geen energie meer en bent volledig opgebrand, uitgeblust, je ziet het niet meer zitten. Iedereen merkt het wel aan je: de glans uit je ogen en je gedachten is weg, je hebt geen vreugde meer en geen heilig vuur… met andere woorden, het werk en alles en iedereen kunnen je gestolen worden: je bent burned-out!
Burn-out of depressie
Natuurlijk bestond burn-out vroeger ook al en depressie zeker. Maar de pandemie, de hoge werkdruk, het in alle plaatsen en op elk moment bereikbaar moeten zijn, geen afgebakend werkschema, geen feedback, geen waardering, maken dat het allemaal een beetje uit de hand gelopen is en we opgebrand geraken.
Veel mensen verwarren burn-out met depressie. Het heeft in beide gevallen met vermoeidheid te maken, met gebrek aan energie, met stemmingswisselingen en concentratieverlies, met gebrek aan belangstelling en met een gevoel er niet meer bij te horen, maar er is toch een wezenlijk verschil tussen burn-out en depressie, hoewel er ook raakvlakken kunnen zijn.
Depressie heeft vooral met relaties, emoties in het gezin, de toekomst, onzekerheden, de persoonlijkheidsstructuur en de relatie tot vrienden, collega’s, buren, gezinsleden, de partner en de kinderen te maken. Het heeft een belangrijke emotionele impact, maar tegelijk in de meeste gevallen een emotionele oorzaak.
Burn-out daarentegen is vooral werk gerelateerd, de druk, het gebrek aan feedback, het gemis aan waardering, onduidelijke taakafbakening, wispelturigheid van de chef, gebrek aan motivering enz. Er zijn wel duidelijk fysieke verschillen en ook de gedachten en kenmerken die een depressie of een burn-out vergezellen zijn verschillend.
Uiteraard kan het ene ook het andere beïnvloeden
Als het niet goed gaat op je werk, breng je die gevoelens ook mee naar huis, wat uiteindelijk ook op de relatie kan wegen. Zo kun je van aan burn-out ook in een depressie versukkelen en dat maakt het nog moeilijker om eruit te geraken. Waar begin je aan, hoe los je het op.
Jarenlange aansleep
Een burn-out vindt zijn oorsprong in het werk en heeft een jarenlange voorgeschiedenis: gebrek aan motivering en ondersteuning, geen feedback van de chef, geen input van collega’s, een moeilijke werksfeer, het ontbreken van sociale en zelfs professionele contacten, nooit een woordje van waardering en dan volgt de uitzichtloosheid. Het vlammetje van de burn-out is aangestoken en gaat uitgroeien tot een brand en … jezelf bent opgebrand.
De covid-pandemie heeft dit verschijnsel geaccelereerd: door het thuiswerken viel veel contact weg, terwijl de werknemer toch gecontroleerd en beoordeeld werd op zijn of haar prestaties. Dat verhoogde de stress, maar er kwam geen ontspannende input van de chef.
Dat is ook de reden waarom zelfstandigen veel minder last hebben van een burn-out: ze zijn verantwoordelijk voor zichzelf, kunnen hun eigen doelen stellen en zichzelf motiveren aan de hand van het programma dat ze zelf hebben opgesteld. Natuurlijk kennen ook zij stress, vooral als de zaken slecht gaan en er financiële problemen dreigen met alle gevolgen vandien. Maar in dat geval volgt eerder een depressie in de plaats van een burn-out. In beide gevallen kan er stress zijn, maar het heeft een andere uitwerking op de persoon in kwestie. Trouwens het is ook niet goed alle stress te willen weren of vermijden. Dankzij uitdagingen, nieuwe avonturen zoals het leren van een ander vak, een nieuwe taal, het zoeken naar een ander bedrijf, kan stress een positieve uitwerking hebben met als resultaat een grotere voldoening.
Hoe merk je het?
Aanvankelijk kunnen stress, depressieve gevoelens en burn-out gelijklopend zijn, maar uiteindelijk is er een wezenlijk verschil.
- Het begint vaak met een vermoeid en uitgeput gevoel. Je hebt geen fut meer om eraan te beginnen, laat staan iets af te werken. Alles kost je enorm veel moeite.
- Je bent ook erg zenuwachtig, prikkelbaar, moe, en je verdraagt geen andere opvattingen. Het kost je ook moeite om er met iemand over te praten en je kruipt in je schelp. Je maakt je ook veel meer kwaad dan vroeger en je voelt je lastig tegenover iedereen, maar ook tegenover jezelf.
- Je bent enorm traag geworden in wat je doet en gaat niet meer planmatig tewerk. Je werk steekt je ook tegen en je gaat met tegenzin naar het bedrijf.
- Waar ze eerst contact met collega’s en de chef missen, zijn ze nadien bang voor dat contact. Ze willen liever gerust gelaten worden in hun hoekje.
- Ze kunnen niet meer ontspannen en het geheugen gaat erop achteruit.
- De slaap is gestoord. Ofwel is er moeite met inslapen, ofwel worden deze patiënten te vroeg wakker en kunnen nadien de slaap niet meer vatten.
- Soms kan iemand zitten wenen zonder dat er meteen een aanleiding toe is.
- Er zijn ook fysieke reacties: het lichaam is gespannen, spieren, schouders en nek doen pijn. Vaak zijn er ook spijsverteringsstoornissen.
- Er is ook een tegenzin tegen het werk dat men doet.
Wat doe je eraan?
De grote werkdruk, het gebrek aan feedback, aan waardering, aan openheid en een duidelijke taakomschrijving helpen mee om een burn-out te veroorzaken. Het probleem schetsen is het ook oplossen. Een open gesprek en een toegeven van de problemen, kunnen naast professionele hulp een goed begin zijn om het op te lossen. Een goed bedrijfsklimaat en de noodzaak om je daar als goede schakel in thuis te voelen zijn primordiaal. De mens mag niet louter beschouwd worden als een prestatie- en geldmachine die het bedrijf aan winsten helpt. De ontmenselijking is er oorzaak van dat het misloopt.
Als we ons niet helemaal thuis voelen op het werk, niets kunnen bespreken in openheid waaruit waardering volgt en het thuis ook niet al te best botert, is de weg perfect geëffend voor een burn-out.
- Leer omgaan met stress, op tijd ontspannen, fysieke inspanningen zoeken zoals sport, wandelen, zwemmen, praten met je omgeving en vooral iedereen in het huisgezin, en hen deelgenoot maken van je problemen om samen te zoeken naar antwoorden en oplossingen.
- Zoek naar voldoening die niet enkel mag gevonden worden in de topprestaties in je werk!
- En vlucht vooral niet in alcohol, dan kom je van de regen in de drop terecht.
Zoek eventueel rust in een natuurlijk middel bij voorbeeld op basis van Passiflora.
Een tip: Passibell van Fytobell.
Je vindt Passibell van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2899-953.
Of je kunt Passibell van Fytobell ook online bestellen via www.fytobell.be of via www.boverte.com.
Je ziel zal gelukkiger worden en dat is het geheim voor het wegbranden van de burn-out.