Steeds meer patiënten worden het slachtoffer van een herseninfarct of een hersenbloeding: een bloedprop die een bloedvat in de hersenen afstopt of een bloeding door het klappen van een bloedvat. De oorzaak is verschillend, maar het effect even radicaal en verwoestend. Niet enkel het aantal sterfgevallen is erg, maar het aantal gehandicapten, verlamden en blinden is eigenlijk nog vreselijker. Dat een kleine oorzaak met een defectje in het brein, een meesterwerk van de schepping, zo’n ingrijpende gevolgen kan hebben voor het leven en de gezondheid, moet iedereen aanzetten voorzichtig te zijn.
De medische benaming voor een beroerte is Cerebro Vasculair Accident, meestal afgekort met CVA. Letterlijk betekent dit „ongeluk in de bloedvaten van de hersenen”. Die hersenen wegen zo’n vijftienhonderd gram. Dat is op het totaalgewicht van de mens niet veel. De hersenen zijn een uniek centrum van waaruit het complete „menszijn” perfect wordt geregeld: bewegen, zien, horen, spreken, denken, voelen, huilen en lachen. Dit alles kost energie. Daarom hebben hersenen zuurstof en voedingsstoffen nodig. Drie slagaders voeren zuurstofrijk bloed naar de hersenen. Als die toevoer op zou houden, dan zijn we in zes seconden bewusteloos en na drie minuten zijn delen van de hersenen onherstelbaar beschadigd.
Cardiovasculaire accidenten komen heel veel voor. Ze zijn gewoonlijk gerelateerd aan de levenswijze.
Een beroerte ontstaat meestal als een bloedpropje een vernauwde slagader in de hersenen afsluit. Hierdoor krijgt een gedeelte van de hersenen te weinig zuurstof, waardoor hersencellen kunnen beschadigen of afsterven. We spreken dan van een herseninfarct. Een beroerte kan ook een hersenbloeding zijn. Dan barst een bloedvat open en komt er bloed vrij in de hersenen.
Vaak zijn er voortekenen
In zo’n 20% tot 40% van de gevallen wordt een beroerte voorafgegaan door kortdurende verschijnselen. Deze verschijnselen noemen we TIA’s (Transient Ischaemic Attack). Zij zijn het gevolg van een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen. Deze TIA’s kunnen zich soms meerdere malen herhalen voordat een beroerte ontstaat. Een TIA herkent u als volgt:
- Wartaal spreken, niet meer uit de woorden kunnen komen of moeilijk spreken;
- Dubbelzien of blindheid van één oog;
- Eénzijdig krachtverlies of verlamming van een arm en/of been;
- Een scheeftrekkend gezicht, afhangende mondhoek;
- Hevige draaiduizeligheid, coördinatie- en/of evenwichtsstoornissen.
Als één van deze verschijnselen zich voordoet, is het verstandig uw huisarts te raadplegen. Een TIA komt altijd plotseling, duurt meestal maar 20 minuten en is binnen 24 uur volledig verdwenen. Een TIA wordt lang niet altijd gevolgd door een beroerte. Gemiddeld één van de drie mensen met een TIA krijgt binnen vijf jaar echter wel een beroerte.
Ook onzichtbare gevolgen
Een beroerte kan lichamelijke en geestelijke gevolgen hebben. De gevolgen worden bepaald door de plaats in de hersenen waar een beroerte zich voordoet. In elk deel van de hersenen bevindt zich een ander „regelcentrum” voor bepaalde lichaamsfuncties, emoties en gevoelens. Naast lichamelijke gevolgen zoals éénzijdige verlammingen, is er vaak sprake van „minder zichtbare” gevolgen, zoals gedeeltelijke blindheid, vergeetachtigheid, spraakstoornissen, depressiviteit en gedragsveranderingen. De patiënt voelt zich bijvoorbeeld verdrietig, maar weet niet waarom. Of hij of zij weet niet meer hoe een trui aan te trekken. Of u zegt alles wat in u opkomt, zonder te beseffen dat u hiermee mensen kwetst. Deze onzichtbare gevolgen maken het leven na een beroerte extra moeilijk. Voor de patiënt zelf, maar ook voor de naaste omgeving die vaak een ander mens tegenover zich ziet. Deze „uitvalverschijnselen” kunnen na verloop van tijd en intensieve revalidatie grotendeels verdwijnen. De cellen die tijdens het herseninfarct zijn afgestorven, worden niet vernieuwd, zoals bij andere lichaamscellen wel gebeurt. Bij ongeveer 60% van de patiënten is de schade die ontstaat als gevolg van een herseninfarct dan ook blijvend.
Toch kunnen de hulpverleners in het ziekenhuis veel doen. Specialisten, ergotherapeuten, kinesisten, logopedisten, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en psychologen kunnen bijsturen.
Wat kun je er zelf aan doen?
Er zijn risicofactoren die de kans op een beroerte vergroten, zoals leeftijd, hoge bloeddruk, suikerziekte, de toestand van de vaatwand, verhoogd cholesterolgehalte, hartziekten, negatieve stress, roken, overgewicht en te weinig lichaamsbeweging. Laat uw bloeddruk daarom meten als u bij de huisarts bent en zorg voor een verstandig voedingspatroon. Gebruik weinig vet en kies, als er vet wordt gebruikt, voor meervoudig onverzadigde vetten als ze niet worden verhit, anders ontstaan transvetten of mono-onverzadigd vet zoals olijfolie. Zorg ook voor voldoende Omega-3 vetzuren (vette vis of lijnzaadolie) en ook voor voldoende lycopeen (tomaten). Breng uw lichaamsgewicht op het gewenste niveau en beweeg regelmatig.
Bloedtoevoer van grootste belang
Een goede bloedtoevoer is van levensbelang voor de hersenen. Hoewel de hersenen klein van omvang en gewicht zijn, gebruiken ze als orgaan het meeste bloed in het lichaam. Ruim twintig percent van de hoeveelheid zuurstof die het lichaam in rust verbruikt, mag op rekening van de hersenen worden geschreven. Als die bloedtoevoer gehinderd wordt of stopt, is het begrijpelijk dat er plots ernstige gevolgen optreden.
Het bloed komt via de halsslagaders in de hersenen terecht en dat kan men gemakkelijk voelen met duim en wijsvinger van de gespreide hand, want daar voel je de halsslagaders aan de zijkant van de hals kloppen. Die halsslagaders komen de hersenen binnen via het achterhoofdsgat onderaan de schedel. In de hersenen zelf wordt het bloed via meerdere kleinere slagaders in de verschillende gebieden van de hersenen gebracht. Het is een ingenieus ontworpen systeem, dat tegelijk ook kwetsbaar is: bij ongeval of bij een verstopping van een bloedvat zijn de gevolgen altijd ernstig. Als er verstopping van een bloedvat is, spreekt men altijd van beroerte. Als de zenuwcellen aangetast raken, is er sprake van de ziekte van Alzheimer, amyotrofische laterale sclerose of de ziekte van Parkinson.
Een verstoring van de bloedsomloop, al was het maar voor een paar seconden kan al fatale gevolgen hebben, want het achterliggende stuk hersenweefsel sterft meteen af. Afhankelijk van het gebied dat is aangetast, kunnen problemen met het zien of spreken, verlammingen van lichaamsdelen of zelfs compleet bewustzijnsverlies het gevolg zijn. Als dit hersengedeelte een paar minuten zonder zuurstof blijft, is het onherroepelijk verloren.
Omega-3 vetzuren
Uiteraard is preventie absoluut van belang:
- Bewegen
- Gezond eten
- Niet roken
- Bloeddruk normaliseren.
Omega-3 vetzuren zijn van bijzonder nut.
Een tip: Nutribell Omega-3vetzuren.
Je vindt Nutribell Omega-3 vetzuren in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2751-485.
Of je kan Omega-3 vetzuren van Nutribell ook online bestellen via www.boverte.com of via www.almed.be.
Op die manier heb je het beste gedaan om het risico op beroerte te beperken.