We hebben er weer mee te maken: de klok is geforceerd naar voren geschoven: een uur minder slapen en voor de rest van het zomerseizoen het uurwerk twee uur vooruitschuiven tegenover de zonnetijd. Daar werd door artsen en wetenschappers al langer tegen gewaarschuwd, omdat het funest zou zijn voor de gezondheid. Onze bioklok wordt verstoord en dat brengt een reeks foute processen in het organisme op gang.
We hebben het weer zitten: de omschakeling naar de zomertijd. Dat bekomt veel mensen niet zo goed. Maar we kunnen er gelukkig wel wat aan doen om de nadelen te beperken.
Die negatieve invloed van het zomeruur kan wel worden bijgebeend, maar niet door iedereen en niet in elke leeftijdscategorie.
In crèches, scholen en bejaardentehuizen ziet men maar al te goed de resultaten: slaapstoornissen, concentratieproblemen, ontregelde spijsvertering, depressies, toenemende agressie, enz.
Daarom werd ervoor gepleit voor het hele jaar het winteruur toe te passen, omdat dit best aansluit bij ons bioritme. Eigenlijk is het ideaal: opstaan met de zon en gaan slapen met de zon.
Natuurwet
Ook dieren luisteren naar deze natuurwet. Pas door het ontwikkelen van kunstlicht werd langzaamaan afgestapt van deze natuurlijke regeling. Velen maken van de nacht een dag, omwille van hun plezier, soms omwille van het werk. Je kunt bepaalde diensten in de maatschappij niet afschaffen omdat ze ’s nachts moeten gebeuren. Denk aan de energievoorziening, maar ook wachtbeurten van ziekenhuizen, gezondheidszorg en nooddiensten zoals brandweer en politie. De gevolgen voor de gezondheid van deze mensen luistert er evengoed naar. Een natuurlijk ritme is best.
Daarom wilden bepaalde politici komaf maken met de wisselende tijden en definitief overstappen naar het winteruur als algemene norm voor het gehele jaar. Dat bracht wat logistieke problemen mee omdat niet alle landen op hetzelfde moment de zon zien op- en onder gaan. Van Griekenland tot Portugal is een heel verschil, maar diensten zoals treinverkeer en luchtvaart moeten in alle landen op elkaar worden afgesteld en dat ligt wat moeilijker. Vandaar ook het uitstel alweer.
Wat zegt de wetenschap?
Er zijn de logistieke problemen, maar er is ook de gezondheidskwestie. Vanuit wetenschappelijk standpunt is er voor de gezondheid geen voordeel te halen uit de omschakeling, wel integendeel. De overschakeling van wintertijd naar zomertijd verstoort de biologische klok helemaal. Het baat niet enkel om de verschuiving van het uur, al dan niet makkelijk de slaap vatten en te vroeg weer opstaan, dus niet uitgeslapen zijn, maar het gaat veel meer om een verstoring van een aantal biologische processen, zelfs de immuniteit kan er last van ondervinden.
Om te beginnen kunnen slaapproblemen opduiken. De mens is een gewoontemachine. We hebben er voordeel bij alles op hetzelfde tijdstip te doen. Het ideale is op hetzelfde tijdstip te gaan slapen en op het geijkte moment op te staan. Daar hebben we best baat bij. Die processen worden geregeld door het circadiaans ritme. Dat is onze inwendige vierentwintig uur klok. Omdat het niet exact over vierentwintig uur gaat, wordt dit geregeld door het licht. Je merkt dat gemakkelijk aan dieren, aan baby’s en oudere mensen. Het zijn zij trouwens die eerder last hebben van de verstoring van dat ritme. Dieren vragen om op hetzelfde moment gevoederd of koeien gemolken te worden en baby’s worden wakker op hun gewoon moment en willen eten krijgen. Volwassenen kunnen dat artificieel veranderen en vooral avondmensen zijn gevoelig voor de ongemakken. We leven niet meer volgens de natuurlijke cyclus van licht en donker en als daar dan nog mee geknutseld wordt ondervinden we ongemakken.
Slaaptekort
Dat betekent dat mensen minder gemakkelijk in slaap geraken. Het is ’s avonds langer licht en dus is de productie van melatonine wat in de war. Dat is het zogenaamde slaaphormoon. We slapen minder en ook minder vast. Op die manier krijgen veel mensen ook meer last van stress en depressieve gevoelens. Daar komt ook nog het tijdstip van het jaar bovenop met de lente. Dat betekent dat zowel voorjaarsmoeheid als slaaptekort mekaar aanvullen. We krijgen op die manier een cocktail van negatieve elementen die de gezondheid beïnvloeden.
Veel mensen zijn daardoor moe, voelen zich niet uitgeslapen, worden humeurig en zijn minder geconcentreerd. Men ziet dat in de statistieken van de ongevallen in het verkeer en op het werk. Door slaaptekort ontstaan ook meer depressies waardoor het gebruik van antidepressiva in deze periode sterk toeneemt.
Omdat hart- en vaatziekten evenals diabetes ook luisteren naar een gezonde slaap komen in deze periode na de omschakeling ook meer hartinfarcten voor en ook meer besmettingen, omdat de immuniteit een knauw krijgt.
Opdoffer voor je energie
Slaapexperts van de universiteit van Antwerpen stelden vast dat sommige personen een slaaptekort hebben van ongeveer een uur en dat komt nagenoeg overeen met de duur van de omschakeling. Een uur vooruit betekent in dit geval een uur achteruit wat slaap betreft. Het energiepatroon is ook verstoord. Want we hadden ons langzaam voorbereid op de lente, door meer licht en plots worden we noodgedwongen geconfronteerd met meer duisternis ’s morgens. Een opdoffer voor je energiehuishouding. De zomertijd werd ingevoerd als energiebesparende maatregel. Men heeft dat in economische cijfers uitgedrukt, maar men had geen rekening gehouden met de energie van het lichaam, dat eveneens in besparingsmodus verzeilde. Sommigen benen dat weer bij, terwijl anderen daar blijven mee sukkelen tot de tijd weer omgeschakeld wordt naar het winteruur.
Gezellig en sociaal
Wetenschappers zijn van mening dat het een slecht idee is voor de gezondheid om de zomertijd in te voeren. Biologisch gezien moeten we nog meer aanleunen bij het natuurlijke licht van de zon en dus overgaan tot een wintertijd zoals in Engeland. Daar is men nu twee uur achterop tegenover onze zonnetijd en zitten ze daarmee perfect op de tijd van de zon. Dat licht ’s morgens is erg belangrijk en wordt fel onderschat. Dat het ’s avonds langer klaar is, heeft geen gezondheidswaarde, want dat licht heeft geen gunstige invloed op ons bioritme. Het doet ons integendeel langzaam naar rust en slaap verlangen. Door dat te verschuiven zijn we niet goed bezig. De zomertijd heeft gewoon enkel een sociaal en emotioneel voordeel: je kunt langer in je tuin blijven zitten, of op een terrasje of langer keuvelen en afspreken met vrienden en familie. Voor de rest nul voordeel.
Hoe pak je het aan?
Het grootste probleem met de omschakeling naar zomertijd is het slaaptekort. Door de klok gewoon te verzetten is ons bioritme niet aangepast. Daarom kun je beter met kleine schokjes tewerk gaan, in de plaats van met een aardbeving in te werken op het uur.
Daarom:
- Ga elke avond tien minuutjes vroeger naar bed zodat je na een flinke week aangepast bent.
- Ga s ‘ochtends een wandeling maken in de plaats van ’s avonds. En joggers kunnen ook best dat tijdstip kiezen.
- Maak beslist elke dag een wandeling van minstens een half uurtje.
- Vermijd ’s avonds fel licht en zeker blauw licht van computerschermen, laptop of IPhone. Dat houdt je uit de slaap.
- Ga overdag zeker naar buiten en profiteer dan van het zonlicht.
- Vermijd ’s avonds laat te eten en vermijd snelle suikers, want dat houdt het lichaam in waakstand.
- Vermijd synthetische slaappillen, want ze veroorzaken heel snel gewenning. Raadpleeg je arts om te weten of het echt nodig is.
En wil je toch gemakkelijker kunnen slapen, kies dan voor een natuurlijk middel zonder bijwerkingen of risico op gewenning.
Een tip: Escholcin van Fytobell.
Je vindt Escholcin van Fytobell in de apotheek met CNK-bestelnummer: 2899-912.
Of je kunt Escholcin ook online bestellen via www.fytobell.be of www.boverte.com.
Op die manier krijgen noch de lente, noch het zomeruur je klein.