De mens is niet gemaakt om alleen te zijn. Dat stond al in een heel oud boek in één van de oudste teksten ter wereld. Met andere woorden: de mens is een sociaal wezen en heeft nood aan gezelschap, aan een kompaan, aan een partner, maar meer nog: aan een gemeenschap, gelijkgestemden, personen waarmee communicatie mogelijk is, zowel verstandelijk als gevoelsmatig. Je ziet het in tijden van nood: mensen zoeken elkaars gezelschap op en gaan essentieel reageren: om te overleven, om elkaar te steunen, om raad te krijgen om de problemen te kunnen overwinnen, want “samen staan we sterk”. En… de wijsheid ligt in de raad van velen, ook al een eeuwenoude goede raad.
In de winter komt het meer tot depressie dan in het zomerseizoen, precies vanwege te weinig licht, verkeerde voeding en te weinig beweging. Men noemt het niet voor niks “winterblues”.
Als je er geen gat meer in ziet
En als dat gezelschap, die raad, die onderlinge steun verdwijnt? Dan krijg je wat we nu meemaken, al is dat maar op beperkte schaal, maar het keert ieder jaar na de feestweken terug, als we de weerslag ondervinden van het einde van de “feestelijke bijeenkomsten”: de winterblues die toeslaat en blijft aanslepen.
Maak je je daarover zorgen? Dat is niet nodig. Het is een veel voorkomend verschijnsel, maar onprettig, dat wel. We zitten met een onbestemd gevoel, we missen de zomer, de warmte, het licht.
Daarnaast missen we de zekerheid die tegenwoordig niemand kan bieden, want ook de overheden lijken een beetje in het ijle te trappelen in verband met de energiekosten, veiligheid, oorlog en vrede, financiële problemen als gevolg van de prijzen die de pan uit swingen, voedseltekorten hier en daar en dan de klimatologische omstandigheden die verspreid over de wereld niet gezellig meer zijn: hier te warm en ginder te koud en te nat, hier watertekort en aan de overkant overstromingen.
Geen gezellige tijd dus. Het is dan ook niet te verwonderen dat veel mensen het moe zijn, zich ook moe voelen en dat is niet zozeer het gevolg van de pandemie, de griep en de nieuwe dreigingen.
Wat is er toch aan de hand?
Het is de serotonine
Er zijn dingen waar we helemaal geen vat op hebben, die zich boven onze hoofden afspelen. Daar kun je toch niets aan veranderen en dus mag je dat je leven niet laten beheersen. Daar kun je proactief rekening mee houden. Maar er zijn de fenomenen die zich op beperktere schaal wel ieder jaar weer manifesteren, na de feestweken, na de gezelligheid, als we midden in putje winter zitten en de leegte toeslaat: de winterblues.
Het sleutelwoord is serotonine. Dat is het feel-good-hormoon. Voel je een dipje, eet dan wat chocolade, of drink een lekkere espresso, trek naar buiten en zoek het licht op. Dat zijn allemaal gebruiken die spontaan gebeuren omdat ons lichaam aanvoelt dat we een tekort hebben aan serotonine.
Dit hormoon voert voortdurend een concurrentiestrijd tegen de melatonine, het slaaphormoon. Dat komt omdat melatonine aangemaakt wordt van zodra het licht wegvalt. Daarom wordt ook sterk afgeraden dat we ’s avonds nog met sterk licht te maken krijgen, ook licht afkomstig van computerschermen, televisie, laptops en smartphones.
Het wordt avond en nacht en dus stijgt spontaan het melatonineniveau in het lichaam doordat het licht wegvalt: we vallen in slaap. De natuur is dus perfect geregeld. ’s Morgens moet het licht van de nieuwe dag de melatonine verdrijven om plaats te maken voor serotonine en dat ontstaat onder invloed van het licht.
Dat licht komt er maar laat en met moeite door, vandaar dat de meeste mensen een tekort hebben aan serotonine en zich dus moe blijven voelen, angstig en onzeker, vertwijfeld en ze zien er geen gat meer in, ook niet in de dag en dat zou nochtans moeten om de problemen te overwinnen.
Kijk naar het noorden
Onderzoek heeft aangetoond dat er meer depressieve gevoelens en winterblues ontstonden in het noorden. Hoe hoger je gaat in de breedtegraad, des te minder licht in de winter en dus minder serotonine. Daar is gelukkig een kentering in gekomen sinds men begrepen heeft dat men tekort aan licht kan compenseren met kunstmatige lichtbronnen en ook een tekort aan vitamine D kan aanvullen met supplementen. Daardoor komt er depressie, osteoporose en besmettingen als gevolg van vitaminetekort minder voor.
Omega-3 visolie
Je merkt ook een enorm verschil met de IJslanders en de Groenlanders: veel minder depressie. Het gebruik van vis als hoofdbestanddeel van de eiwitconsumptie is daar een belangrijke factor in. De Omega-3 vetzuren in vette vis maken dat niet alleen dat de doorbloeding van het brein beter functioneert, maar het stimuleert ook de serotonine, het feel-good-hormoon.
Proeven in gevangenissen in het Verenigd Koninkrijk hebben dat eveneens aangetoond: gevangenen die Omega-3 vetzuren kregen, waren rustiger en leerlingen op school die vis aten, hadden een beter concentratievermogen, minder ADHD, een rustiger gedrag en betere schoolresultaten. Hun sociale context en omgang werd ook evenwichtiger.
Elkaar helpen maakt vrolijker
We kunnen er iets uit leren: de zon maakt blij en het licht maakt ons gelukkig.
Maar de noordelijke volkeren hebben ook een sterkere familieband en een intenser sociaal leven. In de winter komen ze vaker samen, ze vieren, ze zingen, ze spreken met elkaar en ze steunen elkaar door dik en dun.
Dat zie je ook met de oorlog in Oekraïne waar mensen elkaar opzoeken en helpen. Dat is voor hen een enorme troost. Het is lang geleden dat we dit bij ons ook hebben ervaren en de laatste tijd gaat het meer de slechte kant op: velen hebben hier drugs nodig om zich goed te voelen, anderen dan weer om er veel geld aan te verdienen waardoor de maatschappij meer en meer ontwricht dreigt te worden en de omgeving een beeld krijgt van onmacht en onrecht door de straffeloosheid van geweld.
Dat dit alles in de winter gebeurt, maakt het alleen maar moeilijker en onplezieriger, want het zijn bijkomende factoren die ons een ongelukkig gevoel geven.
Hoe herken je winterblues echt?
Als er erge dingen gebeuren in onze omgeving is het normaal dat we ons niet goed in ons vel voelen: een sterfgeval, financiële problemen, moeilijkheden met de kinderen, een partner enz.
Maar winterblues is toch wat anders. Hoe herken je het?
- Een van de eerste symptomen is overdreven bezorgdheid, onrust en zelfs angst.
- Je voelt je erg moe, en geprikkeld en de minste tegenkanting of pech wordt een huizenhoog probleem.
- Elk probleem wordt uitvergroot tot iets onoverkomelijks.
- Je hebt hoogten en laagten doorheen het jaar. In de winter depressief, in de zomer hyper-enthousiast.
- Je hebt last met de concentratie en je hebt het gevoel dat je geheugen je in de steek laat.
- Je hebt moeite om aan iets te beginnen. Alles is te veel.
- Het uitstelgedrag neemt grotere proporties aan.
- Sterke drang naar zoetigheden en veel eten.
- Meer slapen dan gewoonlijk en moeite met ontwaken en opstaan.
- De kilo’s vliegen er aan. Dus overgewicht.
Wat kun je doen?
- Maak licht. Overdag, maar niet ’s avonds. Er bestaan speciale lampen om lichtdepressie of winterblues te helpen bekampen.
- Kom overdag minstens een half uur buiten en wandel je zorgen weg. De natuur is daar de ideale omgeving voor. Het feit dat je in natuurlijk daglicht ook gaat bewegen gaat een enorm verschil maken. Zowel beweging, als de buitenlucht zullen je goed doen.
- Gebruik vitamine D. Het zal je weerstand verhogen, maar ook je humeur verbeteren. Visolie is een goed middel, of een goed supplement. Je immuniteit zal daardoor ook een boost krijgen.
- Vermijd suiker en junkfood, het put je nog meer uit. Drink liever groene thee en gebruik meer pittige natuurlijke elementen in je voeding zoals gember, zwarte peper, mierikswortel.
- Doe aerobe oefeningen, waarbij je hart feller moet pompen en er meer zuurstof in het lichaam terecht komt: flink wandelen, huppelen ter plekke, joggen.
- Breng wat meer regvelmaat in je leven: op een vaste tijd opstaan en gaan slapen. Op geregelde tijdstippen eten en ontspannen.
- Neem regelmatig een pauze en zoek aangename mensen op.? Want humor helpt altijd zelfs tegen de somberste gedachten.
En kun je wat hulp uit de natuur gebruiken? Denk dan aan visolie Omgea-3 en aan vitamine D.
Een tip:
Vitamine D van Fytobell met voor de apotheek het CNK-bestelnummer: 3091-527.
Omega-3 visolie van Nutribell met CNK-bestelnummer: 2751-485.
Je kunt zowel vitamine D van Fytobell als visolie Omega-3 van Nutribell online bestellen via www.fytobell.be of via www.boverte.com.
Je ziet het leven weer door een roze bril.